Yaygın Eğitim Kurumu Öğretmenlerinin Müdür Algıları: İBB İsmek Örneği

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 28, 30.06.2020

Esra Kırtan , Sümeyye Kuşakcı

https://doi.org/10.37344/talim.2020.0

Öz

Kompleks fenomenleri daha yalın ve anlaşılabilir bir biçimde ortaya koyan
metaforlar son yıllarda sosyal bilimler araştırmalarında oldukça rağbet görmektedir.
Bu nitel araştırma kapsamında İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sanat ve Meslek
Eğitimi Kurslarında (İSMEK) görev yapan öğretmenlerin müdür kavramına ilişkin
zihinsel algıları metaforlar aracılığı ile tespit edilmek istenmiştir. Araştırmaya İSMEK
bünyesinde farklı branşlarda istihdam edilen 180 öğretmen katılmıştır. İlgili alan
yazınında daha çok yaygın eğitim kurumlarında uygulandığı gözlemlenen bu yaklaşım,
bir yaygın eğitim kurumu olan İSMEK’te hâkim olan yönetici algısını ve yönetim
uygulamalarını değerlendirmeyi hedeflemiştir.
Araştırmanın sonucunda 119 metafor, üç ana ve 22 alt kategoriye ayrılmıştır.
Öğretmenlerin mevcut müdürlerine yönelik olumlu ve olumsuz algılarının yanı sıra,
ideal müdür algıları da keşfedilmiştir. Beklenen / olması gereken müdür davranışı
algısına ilişkin yedi alt kategori şu şekilde sıralanmaktadır: Geliştiren, Değer Veren /
Özen Gösteren, İyi Davranan / İyi Hissettiren, Koruyan, Adaletli, Sertve Aracı. Mevcut
müdür davranışına ilişkin pozitifmetafor kategorileri, Adaletli / Şeffaf, Geliştiren, İyi
Davranan / İyi Hissettiren, Koruyan, Temiz / Düzenli, Aracı ve Muktedir iken; sekiz
negatif metafor kategorileri ise şunlardır: Kibirli, Agresif, Buyurgan, Seviyesiz, Rahatsız
Eden, Değişken, Aceleci ve Cezalandıran.
Araştırmamız kapsamında ortaya çıkan mevcut müdür algısına ilişkinmetaforların
yaklaşık olarak % 60’ı pozitif, geri kalanı ise negatif içeriklidir. Pozitif metaforların
arasında iyi davranan / iyi hissettiren ve geliştiren müdür davranışı öne çıkmaktadır.
Negatif metaforlara baktığımızda ise, birinci sırayı rahatsız eden lider davranışları
almıştır. Onu agresifve değişken müdür davranışları izlemektedir. Çalışmamız
kapsamında elde ettiğimiz kategoriler arasında, öncelikli olarak Koruyan, Geliştiren,
Muktedir ve Buyurgan kategorileri daha önceki çalışmalarla da desteklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

İSMEK, Yaygın Eğitim, Fenomenoloji, Metafor, Müdür, Öğretmen

Kaynakça

• Akan, D., Yalçın, S., & Yıldırım, İ. (2014). “Okul Müdürü” Kavramına İlişkin Öğretmenlerin Metaforik Algıları. İlköğretim Online, 13(1), 169–179.
• Akyol, B., & Kapçak, C. B. (2017). Pre-service Teachers’ Perceptions of Administration and School Principal Reflected Through Metaphors. European Journal of Education Studies, 3(10), 293–309. https://doi.org/10.5281/zenodo.1009723
• Başar, H. (2000). Eğitim Denetçisi (5. Baskı). Pegem Akademi.
• Bursalıoğlu, Z. (2016). Eğitim Yönetiminde Teori ve Uygulama (13. Baskı). Pegem Akademi.
• Çelik, V. (2003). Eğitimsel Liderlik. Ankara: Pegem Akademi.
• Çelikten, M. (2004). Bir Okul Müdürünün Günlüğü. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 123–135.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen Kavramı ile İlgili Metaforlara İlişkin Öğrenci, Öğretmen ve Yöneticilerin Görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693–712.
• Çobanoğlu, N., & Gökalp, S. (2015). Öğretmen Adaylarının Okul Müdürüne İlişkin Metaforik Algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(31), 279–295.
• Creswell, J. W. (2017). Eğitim Araştırmaları: Nicel ve Nitel Araştırmanın Planlanması, Yürütülmesi ve Değerlendirilmesi. (H. Ekşi, Ed.). İstanbul: Edam.
• Demirtaş, H., & Özer, N. (2014). Okul Müdürlerinin Bakış Açısıyla Okul Müdürlüğü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 1–24.
• Drucker, P. F. (1973). Management: Tasks, Responsibilities, Practices. New York: TRUMAN TALLEY BOOKS /.
• Helvacı, M. A., & Aydoğan, İ. (2011). Etkili Okul ve Etkili Okul Müdürüne İlişkin Öğretmen Görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 42–61.
• Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2012). Educational Administration Theory, Research and Practice. (S. Turan, Ed.). Ankara: Nobel.
• Korkmaz, M., & Çevik, M. S. (2018). Ortaokul Öğretmenlerinin Müdür Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(4), 973–1002.
• Korkmazyürek, H., & Hazır, K. (2017). Algı, Tutum ve Duyular. In Ü. Sığrı & S. Gürbüz (Eds.), Örgütsel Davranış (4. Baskı).
• Lashway, L. (2003). Role of School Leader: Trends and Issues. Journal of Curriculum and Supervision, 18(3), 240–258.
• Leithwood, K. (2005). Understanding successful principal leadership: progress on a broken front. Journal of Educational Administration, 43(6), 619–629. https://doi.org/10.1108/09578230510625719
• Okutan, M. (2016). Eğitim Yönetimi ve Denetiminde Örnek Olaylar (2. Baskı). Pegem Akademi.
• Örücü, D. (2014). Öğretmen Adaylarının Okul, Okul Yönetimi ve Türk Eğitim Sistemine Yönelik Metaforik Algıları. Educational Administration: Theory and Practice, 20(3), 327–358. https://doi.org/10.14527/kuey.2014.014
• Scheerens, J., & Stoel, W. G. R. (1988). Development of Theories of School-Effectiveness. In The Annual Meeting of the American Educational Research Association.
• Şimşek, H., & Yıldırım, A. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Şişman, M., & Turan, S. (2005). Eğitim ve Okul Yönetimi. In Y. Özden (Ed.), Eğitim ve Okul Yöneticiliği El Kitabı. Pegem Akademi.
• Sığrı, Ü. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri. Beta.
• Taymaz, H. (2019). Okul Yönetimi (11. Baskı). Pegem Akademi.
• Tosun, F. Ç. (2018). Perceptions of Prospective Teachers About School Principals: Prejudice or Real? International Journal of Progressive Education, 14(2), 106–120. https://doi.org/10.29329/ijpe.2018.139.8
• Turan, S., Yıldırım, N., & Aydoğdu, E. (2012). Okul Müdürlerinin Kendi Görevlerine İlişkin Bakış Açıları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(3), 63–76.
• Tüzel, E., & Kalyon, D. Ş. (2012). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Okul Yöneticilerine İlişkin Metaforları. Turkish Studies, 12(33), 501–522.
• Tüzel, E., & Şahin, D. (2014). İlköğretim Birinci Kademe Öğrencilerinin Okul Yöneticilerine İlişkin Metaforları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(17), 355–396.
• Uğurlu, C. T., & Abdurrezzak, S. (2016). Research of Teachers’ Views on Effective School and School Leadership. Educational Administration: Theory and Practice, 22(3), 401–428. https://doi.org/10.14527/kuey.2016.016
• Yalçın, M., & Erginer, A. (2014). İlköğretim Okulu Öğrencilerinin Okul Müdürü Algılarına İlişkin Yaptıkları Çizimler. Eğitim ve Bilim, 39(171), 270–285.
• Yıldırım, N., & Uğur, M. (2011). Öğrencilerin Algısından Okul Müdürü İmgelerinin Karikatürize İfadeleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 409–426.