MORPHOLOGIC, PHENOLOGIC AND AGRONOMIC CHARACTERISTICS OF SOME COMMON VETCH GENOTYPES UNDER UNIRRIGATED CONDOTIONS

Yıl 1997, Cilt: 6 Sayı: 2, - , 01.06.1997

Mustafa Avcı , Ahmet Gökkuş

Öz

In this study, 12 common vetch genotypes which had been obtained from various sources were used. Experiment was carried out under dry land conditions in Pasinler (Erzurum) for two years (1992-93). The results obtained in the trial are as follows;

1. Seedling number per m² ranged from 69.2-112.8, with the local populations having the highest seedling.

2. The period of sowing to 50% flowering ranged between 65.3-92.8 days. The earlist flowering genotypes is Horasan, but the latest is Prussia.
3. Plant height varied from 40.2 to 52.3 cm.

4. The highest green herbage yield (1023.0 kg/da) \vas produced by Ürem-79 and the lowest was from by Prussia (907.3 kg/da). The hay yield ranged from 220.4 to 255.9 kg/da, with Ürem-79 and Kars having the lowest.

5. Crude protein content varied from 17.39 to 19.53%. The highest crude protein yield was produced by Ürem-79 (50.2 kg/da), and the lowest by Pasinler local population (40.2 kg/da).

6. The number of pods Per plant varied from 5.5 to 10.2 and the number of seeds per pod between 2.2 and 4.5. 1000 seed weight varied 58.3 and 73.9 g. Accession no 20-1 had the highest while 17-1 had the lowest seed weight.

7. Cv. Prussia could not complete its maturation at harvest, seed yield was excluded from statistical analysis. Seed yield ranged from 80.9 to 104.8 kg/da, whereas straw yield (left over after threshing) ranged from 161 2 to 211.3 kg/da.

8. A positive and significant correlation was observed between hay yield and plant height, green herbage and crude protein yield and pod Per plant; seed yield and seedling number, pods Per plant and seeds Per pod. Correlations between seed yield and the period of sowing to 50% flowering and 1000 seed weight was significant and negative.

 

 

Anahtar Kelimeler

Common vetch; Vicia sativa L.; crude protein; the number of pods per plant

KIRAÇ ŞARTLARDA YETİŞTİRİLEN BAZI ADİ FİĞ GENOTİPLERİNİN MORFOLOJİK, FENOLOJİK VE AGRONOMİK ÖZELLİKLERİ

Öz

Bu araştırmada değişik kaynaklardan sağlanan adi fiğ (Vicia sativa L.)'in 12 çeşit, hat ve populasyonu kullanılmıştır. Çalışma Erzurum'un Pasinler ilçesinde iki yıl süreyle (1992-93) yürütülmüştür. Denemede elde edilen sonuçlar aşağıda özetlenmiştir;

1. Genotiplere göre değişmek üzere m²'de 69.2-112.9 adet fide sayılmıştır. Genelde yerel populasyonların fide sayıları daha yüksek olmuştur.

2. Ekim tarihinden fiğlerin % 50 çiçeklenme dönemine kadar geçen süre 65.3-92.8 gün arasında değişmiştir. En erken Horasan yerel çeşidi, en geç ise Prussia çiçeklenmiştir.

3. Bitki boyu yönünden çeşitler arasında istatistiksel olarak çok önemli farklar görülmüş ve boy 40.2-52.3 arasında ölçülmüştür.

4. Yeşil ot verimi bakımından ilk sırayı 1023.0 kg/da ile Ürem-79 çeşidi alırken, son sırayı 907.3 kg/da ile Prussia çeşidi işgal etmiştir. Kuru ot verimleri ise 220.4-225.9 kg/da olarak hesaplanmış ve çeşitler arasında çok önemli farklar bulunmuştur. En yüksek kuru ot Ürem-79, en azı ise Kars populasyonu sağlamıştır.

5. Fiğ genotiplerinin ham protein oranları % 17.39-19.53 arasında değişmiştir. En az ham protein verimi (40.2 kg/da) Pasinler populasyonundan, en fazla verim (50.2 kg/da) ise Ürem-79 çeşidinden elde edilmiştir.

6. Çeşitlerde bitki başına bakla sayısı 5.5-10.2 ve bakladaki tane sayısı 2.2-4.5 adet arasında bulunmuştur. En düşük 1000 tane ağırlığı 17-1 (58.3 g), en yüksek ise 20-1 hattında (73.9 g) belirlenmiştir.

7. Prussia çok az tohum ürettiği için tohum verimi bakımından istatistiki analize tabi tutulmamıştır. Geriye kalan genotiplerin tohum verimleri 80.9-104.8 kg/da arasında değişmiştir. Fiğlerin kes verimleri de 161.2-211.3 kg/da arasında kaydedilmiştir.

8. Fiğlerin kuru ot verimleri ile bitki boyu, yeşil ot ve ham protein verimi ve bitkide bakla sayısı arasında önemli ve olumlu; tohum verimi ile fide sayısı, bitkide bakla ve baklada tane sayısı arasında yine olumlu ve çok önemli; tohum verimi ile çiçeklenme süresi ve 1000 tane ağırlığı arasında ise önemli ve olumsuz korelasyonlar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Adi fiğ; Vicia sativa L.; ham protein; bakla sayısı

Kaynakça

• AÇIKGÖZ, E. ve TEKELİ, S., 1980. Önemli Yem Bitkileri ve Tanını. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü. Yayın 20-21, Ankara.
• AÇIKGÖZ, E., TURGUT, İ. Ve EKİZ, H ,1989. Variation of Seed Yield and Its Components in Common Vetch (Vicia sativa L.) Under Different Conditions. XVI. Int. Grassl. Cong.Nice, France, 641-642.
• ANIRSAL, E. ve GÜLCAN, H., 1989. Çukurova Koşullarına Uygun Fiğ (Vicia sativa L.) Çeşitlerinde Path Analizi. Doğa Türk Tar. Ve Orm. Derg., 13: 487-494.
• ANONYMOUS, 1981-1993. Başbakanlık Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ve Pasinler Meteoroloji İstasyon Şefliği Rasatları.
• ANONYMOUS, 1991. Tarımsal Yapı ve Üretim. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enst., Ankara.
• AYDIN, İ. Ve TOSUN, F., 1991. Samsun Ekolojik Şartlarında Yetiştirilen Adi Fiğ+Bazı Tahıl Ürünlerinde Farklı Karışım Oranlarının Kuru Ot Verimine, Ham Protein Oranına ve Ham Protein Verimine Etkileri Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye 2. Çayır Mer'a ve Yem Bitkileri Kong., 28-31 Mayıs 1991, İzmir, 332-340.
• ÇELİK, N., 1980. Bazı Yerli ve Yabancı Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Çeşitlerinin Kıraç ve Sulu Koşullarda Ot ve Tane VerimiÜzerinde Araştırmalar. Uludağ Üniv.Zir.Fak.Derg. 3: 49-54.
• ÇELİK, N., 1984. Erzurum Kıraç Koşullarında Farklı Sıra Aralıkları ve Biçim Çağları ile Kimyevi Gübrelerin Adi Fiğ (Vicia sativa L. var. 147) Kuru Ot ve Tane Verimleri ile Otun Kalitesine Etkileri Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi). Atatürk Univ.. Zir.Fak.Tarl.Bitk.Böl., Erzurum.
• ELÇİ. Ş. Ve ORAK, A., 1991. Tekirdağ Koşullarına Adapte Olabilecek Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Hatlarının Belirlenmesine İlişkin Bir Araştırma. Türkiye 2. Çayır Mer'a ve Yem Bitkileri Kong., 28-31 Mayıs 1991. İzmir, 540-554.
• GENÇKAN, MS., 1983. Yem Bitkileri Tarımı. Ege Üniv. Zir. Fak. Yay., 467, 194-201.
• HODGSON, J., BAKER, R.D. DAVIS. A.. LAIDLAW, AS. and LEAVER, J.D., 1981. Sward Measurement Handbook British Grassland Society, 260p.
• KAÇAR, B., 1984. Bitki Besleme Uygulama Kılavuzu. Ankara Üniv.Zir.Fak. Yayın No: 900, Uygulama Kılavuzu: 214, Ankara.
• ÖZKAYNAK, İ., 1981. Türkiye'de Yetiştirilen Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Yerel Çeşitlerinden Seleksiyon ile Islah Edilen Formların Önemli Bazı Karakterleri Üzerinde Araştırmalar. Ankara Üniv.Zir.Fak. Yayın No: 458,11-37.
• SABANCI, C.O., 1991. Adi Fiğde Ot ve Tohum Verimi Bakımından Stabilite Analizleri ve Genotip Adaptasyonları. Türkiye 2. Çayır Mer'a ve Yem Bitkileri Kong., 28-31 Mayıs 1991. Bornova. İZMİR. 552-563.
• SOYA, H„ 1987. Ege Bölgesi Kıyı Kesimi Yerel Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Çeşitlerinde Sıra Arası Mesafesi ve Tohumluk Miktarının Verim ve Verim Karakterlerine Etkisi. Ege Üniv. Zir. Fak. Derg., 24:91-103.
• ŞILBIR, Y. ve SAĞLAMTİMUR, T., 1991. Harran Ovası Kıraç Koşullarına Uygun Fiğ (Vicia sativa L.) Çeşitlerinin Saptanması. Çukurova Üniv. Zir. Fak. Derg., 7: 155-166.
• TAN, M., 1991. Rhizobium Aşılaması ve Farklı Dozlarda Azotlu Gübrelemenin Adi Fiğ (Vicia sativa L.)'de Verim ve Bazı Bitkisel Özelliklere Etkileri Üzerinde Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniv.Fen bilimleri Enst. Tarla Bitk.Anabilim Dalı, Erzurum.
• TOSUN, F.. ALTIN, M., AKTEN, Ş., AKKAYA. A., SERİN, Y. Ve ÇELİK. N.. 1987. Erzurum Kıraç Şartlarında Bazı Ekim Nöbeti Sistemlerinin Buğday Verimine Etkisi Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye Tahıl Sempozyumu, 6-9 Ekim'1987, Uludağ Üniv. Görükle Kampüsü. Bursa.
• TOSUN, M . ALTINBAŞ, M. Ve SOYA H. 1991. Bazı Fiğ (Vicia spp.) Türlerinde Yeşil Ot ve Tane Verimi ile Bazı Agronomik Özellikler Arasındaki İlişkiler. Türkiye 2. Çayır Mer'a ve Yem Bitkileri Kong., 28-31 Mayıs 1991. İzmir, 574-583.
• TURHAN, AO., 1967. Erzurum Ekolojik Şartlarında Fiğ Çeşitleri Adaptasyon ve Verim Denemesi. Atatürk Üniv.Zir.Fak., Zirai Araş.Enst., 1967 Yılı Araş. Sonuçları, Erzurum.