Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Bazı Modern Buğday Varyeteleri ve Yerel Çeşitlerin Melez Populasyonlarında Koleoptil Uzunluğunun Kalıtımı

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: ÖZEL SAYI-1, 37 - 41, 30.11.2016

Fatih Ateş Deniz İştipliler *fatma Aykut Tonk Alex Morgounov Beyhan Akın Muzaffer Tosun

https://doi.org/10.21566/tarbitderg.280131

Öz



Koleoptil
uzunluğu buğdayda ekim derinliğini belirleyen önemli bir faktördür. Dünyada
yaygın kullanılan gibberellik aside duyarsız Rht-B1b (Rht1) ve Rht-D1b
(Rht2) genleri bitki boyu ile beraber koleoptil uzunluğunda kısalmaya neden
olmaktadır. Çalışmada koleoptil uzunluğu kalıtımının incelenmesi amacıyla kısa
koleoptilli iki modern buğday varyetesi (KS82142/PASTOR;
PYN/BAU/3/AGRI/BJY//VEE) ile beş yerel çeşit (SAR30; RASAD; ICDW-9246; ICDW-21122; SABALAN) ve uzun
koleoptile sahip iki uzun boylu modern varyete (ZARGANA; ELANDS) ebeveyn olarak kullanılmış, resiprokal
melezlemeler sonucunda 14 kombinasyon oluşturulmuştur. F1’lerde
koleoptil uzunluğu, primer kök sayısı ve ilk yaprak uzunluğu özellikleri
incelenmiş ve özellikler arası ilişkilere bakılmıştır. Çalışma sonucunda,
ELANDS varyetesinin orta uzunlukta koleoptil özelliği sergilediği ve girdiği
her iki kombinasyonda da koleoptil uzunluğu kalıtımının üstün dominantlık
olduğu görülmüştür. Geriye kalan 12 kombinasyonda ise koleoptil uzunluğu
kalıtımı eşdeğer (kodominant) ve kısmi dominantlık olarak saptanmıştır.
Dolayısıyla daha uzun koleoptilli bitkilerin seleksiyonu ileri generasyonlarda
yapılmalıdır. İncelenen özelliklerden koleoptil uzunluğu ve ilk yaprak uzunluğu
arasında pozitif ve önemli ilişkinin var olduğu tespit edilmiştir. Primer kök
sayısı özelliğinin diğer iki özellikle ilişkisi düşük seviyede ve istatistiksel
açıdan önemsiz bulunmuştur.




Anahtar Kelimeler

Ekmeklik buğday Triticum aestivum koleoptil uzunluğu Rht genleri

Kaynakça

  • Bai G., Das M.K., Carver B.F., Xu X. and Krenzer E.G., 2004. Covariation for microsatellite marker alleles associated with Rht8 and coleoptile length in winter wheat. Crop Sci., 44: 1187–1194
  • Byerlee D. and Moya P., 1993. Impacts of International Wheat Breeding Research in Developing World. CIMMYT, Mexico
  • Chowdhry A.R. and Allan R.E., 1963. Inheritance of coleoptile length and seedling height and their relation to plant height of four winter wheat crosses. Crop Sci., 3: 53–58
  • Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, 2012. Türkiye’nin 2011-2012 Yılı Kuraklık Analizi, http://www.dmi.gov.tr/FILES/arastirma/2011-2012-kuraklik.pdf, (Ulaşım Tarihi: 02.02.2014.)
  • Evans L.T., 1998. Feeding the Ten Billion: Plant and Population Growth. Cambridge University Press, Cambridge
  • Feather J.T., Qualset C.O. and Vogt H.E., 1968. Planting depth critical for short statured wheat varieties. California Agriculture, 22: 12–14
  • Gale M.D. abd Youssefian S., 1985. Dwarfing Genes in Wheat: Progress in Plant Breeding, (Editör:Russell GE), Butterworth-Heinemann. (1-39)
  • Hakizimana F., Haley S.D. and Turnipseed E.B., 2000. Repeatability and genotype x environment ınteraction of coleoptile length measurements in winter wheat. Crop Sci., 40: 1233–1237
  • Hedden P., 2010. Green Revolution Genes, http://5e.plantphys.net/article.php?ch=&id=355, (Ulaşım Tarihi: 18.12.2013.)
  • Heisey P.W. and Lantican M.A., 1999. International Wheat Breeding Research in Eastern and Southern Africa, 1996-1997: CIMMYT. The Tenth Regional Wheat Workshop for Eastern, Central and Southern Africa, CIMMYT. (441-456)
  • Hoogerndoorn J., Pfeiffer W.H., Rajaram S. and Gale M.D., 1988. Adeptive Aspects of Dwarfing Genes in CIMMYT Germplasm: Proceedings of the Seventh International Wheat Genetics Symposium, (Editör: Miller TE, Koebner RMD), Institute of Plant Science Research, (1093-1100)
  • Keyes G.J., Paolillo D.J. and Sorrells M.E., 1989. The effects of dwarfing genes rht1 and rht2 on cellular dimensions and rate of leaf elongation in wheat. Annals of Botany, 64: 683–690
  • Mızrak G, 2011. Buğdayın Hikayesi.Türkiye Ziraat Odaları Birliği, Ankara
  • Pumpa J., Martin P., McRae F. and Coombes N., 2013. Coleoptile Length of Wheat Varieties, http://www.dpi.nsw.gov.au/__data/assets/pdf_file/0006/459006/Coleoptile-length-of-wheat-varieties.pdf, (Ulaşım Tarihi: 03.10.2013)
  • Rebetzke G.J., Verbyla A.P., Verbyla K.L., Morell M.K. and Cavanagh C.R., 2014. Use of a large multiparent wheat mapping population ıngenomic dissection of coleoptile and seedling growth. Plant Biotechnology Journal, 219–230
  • Sağlam S., 2010. Tarla Bitkileri Yetiştirme İlkeleri – II, Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Ders Notları
  • Singh R.P., Huerta-Espino J., Rajaram S. and Crossa J., 2001.Grain yield and other traits of tall and dwarf ısolines of modern bread and durum wheats. Euphytica, 119: 241-244

Inheritance of Coleoptile Length in Cross Populations of Some Modern Wheat Varieties and Landraces

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: ÖZEL SAYI-1, 37 - 41, 30.11.2016

Fatih Ateş Deniz İştipliler *fatma Aykut Tonk Alex Morgounov Beyhan Akın Muzaffer Tosun

https://doi.org/10.21566/tarbitderg.280131

Öz



Coleoptile length is an important factor determining
the sowing depth of wheat. World wide used gibberrellic acid-insensitive
dwarfing genes, Rht-B1b (Rht1) and Rht-D1b (Rht2), reduce both plant height and coleoptile length. The
purpose of this study was to investigate the mode of inheritance of coleoptile
length in crosses of two modern wheat varieties (KS82142/PASTOR and
PYN/BAU/3/AGRI/BJY//VEE) with short coleoptile and five landraces (SAR30;
RASAD; ICDW-9246; ICDW-21122; SABALAN) and two modern tall variety
(ZARGANA-6and ELANDS) with long coleoptile. Reciprocal crosses were made by
using these parents and fourteen combinations were obtained. The F1 plants
were evaluated for coleoptile length, primary root number, first leaf
characteristics. Correlations between the traits were calculated. Variety ELANDS demonstrated intermediate coleoptile and in crosses with
short-coleoptile varieties demonstrated over dominance. Intermediate
inheritance or partial dominance for coleoptile length were observed in other twelve
combinations. Based on this type of inheritance, selection for longer
coleoptile length should be conducted in later generations. Significant and
positive correlation between coleoptile length and first leaf length was
determined. The correlations between primary root number and two other
characteristics were observed as low and statistically non- significant.




Anahtar Kelimeler

Bread wheat (Triticum aestivum L.) coleoptile length Rht genes

Kaynakça

  • Bai G., Das M.K., Carver B.F., Xu X. and Krenzer E.G., 2004. Covariation for microsatellite marker alleles associated with Rht8 and coleoptile length in winter wheat. Crop Sci., 44: 1187–1194
  • Byerlee D. and Moya P., 1993. Impacts of International Wheat Breeding Research in Developing World. CIMMYT, Mexico
  • Chowdhry A.R. and Allan R.E., 1963. Inheritance of coleoptile length and seedling height and their relation to plant height of four winter wheat crosses. Crop Sci., 3: 53–58
  • Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, 2012. Türkiye’nin 2011-2012 Yılı Kuraklık Analizi, http://www.dmi.gov.tr/FILES/arastirma/2011-2012-kuraklik.pdf, (Ulaşım Tarihi: 02.02.2014.)
  • Evans L.T., 1998. Feeding the Ten Billion: Plant and Population Growth. Cambridge University Press, Cambridge
  • Feather J.T., Qualset C.O. and Vogt H.E., 1968. Planting depth critical for short statured wheat varieties. California Agriculture, 22: 12–14
  • Gale M.D. abd Youssefian S., 1985. Dwarfing Genes in Wheat: Progress in Plant Breeding, (Editör:Russell GE), Butterworth-Heinemann. (1-39)
  • Hakizimana F., Haley S.D. and Turnipseed E.B., 2000. Repeatability and genotype x environment ınteraction of coleoptile length measurements in winter wheat. Crop Sci., 40: 1233–1237
  • Hedden P., 2010. Green Revolution Genes, http://5e.plantphys.net/article.php?ch=&id=355, (Ulaşım Tarihi: 18.12.2013.)
  • Heisey P.W. and Lantican M.A., 1999. International Wheat Breeding Research in Eastern and Southern Africa, 1996-1997: CIMMYT. The Tenth Regional Wheat Workshop for Eastern, Central and Southern Africa, CIMMYT. (441-456)
  • Hoogerndoorn J., Pfeiffer W.H., Rajaram S. and Gale M.D., 1988. Adeptive Aspects of Dwarfing Genes in CIMMYT Germplasm: Proceedings of the Seventh International Wheat Genetics Symposium, (Editör: Miller TE, Koebner RMD), Institute of Plant Science Research, (1093-1100)
  • Keyes G.J., Paolillo D.J. and Sorrells M.E., 1989. The effects of dwarfing genes rht1 and rht2 on cellular dimensions and rate of leaf elongation in wheat. Annals of Botany, 64: 683–690
  • Mızrak G, 2011. Buğdayın Hikayesi.Türkiye Ziraat Odaları Birliği, Ankara
  • Pumpa J., Martin P., McRae F. and Coombes N., 2013. Coleoptile Length of Wheat Varieties, http://www.dpi.nsw.gov.au/__data/assets/pdf_file/0006/459006/Coleoptile-length-of-wheat-varieties.pdf, (Ulaşım Tarihi: 03.10.2013)
  • Rebetzke G.J., Verbyla A.P., Verbyla K.L., Morell M.K. and Cavanagh C.R., 2014. Use of a large multiparent wheat mapping population ıngenomic dissection of coleoptile and seedling growth. Plant Biotechnology Journal, 219–230
  • Sağlam S., 2010. Tarla Bitkileri Yetiştirme İlkeleri – II, Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Ders Notları
  • Singh R.P., Huerta-Espino J., Rajaram S. and Crossa J., 2001.Grain yield and other traits of tall and dwarf ısolines of modern bread and durum wheats. Euphytica, 119: 241-244
Toplam 17 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Bölüm Makaleler
Yazarlar

Fatih Ateş Bu kişi benim

Deniz İştipliler Bu kişi benim

*fatma Aykut Tonk

Alex Morgounov Bu kişi benim

Beyhan Akın Bu kişi benim

Muzaffer Tosun Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 30 Kasım 2016
Yayımlandığı Sayı Yıl 2016 Cilt: 25 Sayı: ÖZEL SAYI-1

Kaynak Göster

APA Ateş, F., İştipliler, D., Aykut Tonk, *., Morgounov, A., vd. (2016). Bazı Modern Buğday Varyeteleri ve Yerel Çeşitlerin Melez Populasyonlarında Koleoptil Uzunluğunun Kalıtımı. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(ÖZEL SAYI-1), 37-41. https://doi.org/10.21566/tarbitderg.280131
AMA Ateş F, İştipliler D, Aykut Tonk *, Morgounov A, Akın B, Tosun M. Bazı Modern Buğday Varyeteleri ve Yerel Çeşitlerin Melez Populasyonlarında Koleoptil Uzunluğunun Kalıtımı. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. Kasım 2016;25(ÖZEL SAYI-1):37-41. doi:10.21566/tarbitderg.280131
Chicago Ateş, Fatih, Deniz İştipliler, *fatma Aykut Tonk, Alex Morgounov, Beyhan Akın, ve Muzaffer Tosun. “Bazı Modern Buğday Varyeteleri Ve Yerel Çeşitlerin Melez Populasyonlarında Koleoptil Uzunluğunun Kalıtımı”. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 25, sy. ÖZEL SAYI-1 (Kasım 2016): 37-41. https://doi.org/10.21566/tarbitderg.280131.
EndNote Ateş F, İştipliler D, Aykut Tonk *, Morgounov A, Akın B, Tosun M (01 Kasım 2016) Bazı Modern Buğday Varyeteleri ve Yerel Çeşitlerin Melez Populasyonlarında Koleoptil Uzunluğunun Kalıtımı. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 25 ÖZEL SAYI-1 37–41.
IEEE F. Ateş, D. İştipliler, *. Aykut Tonk, A. Morgounov, B. Akın, ve M. Tosun, “Bazı Modern Buğday Varyeteleri ve Yerel Çeşitlerin Melez Populasyonlarında Koleoptil Uzunluğunun Kalıtımı”, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, c. 25, sy. ÖZEL SAYI-1, ss. 37–41, 2016, doi: 10.21566/tarbitderg.280131.
ISNAD Ateş, Fatih vd. “Bazı Modern Buğday Varyeteleri Ve Yerel Çeşitlerin Melez Populasyonlarında Koleoptil Uzunluğunun Kalıtımı”. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 25/ÖZEL SAYI-1 (Kasım 2016), 37-41. https://doi.org/10.21566/tarbitderg.280131.
JAMA Ateş F, İştipliler D, Aykut Tonk *, Morgounov A, Akın B, Tosun M. Bazı Modern Buğday Varyeteleri ve Yerel Çeşitlerin Melez Populasyonlarında Koleoptil Uzunluğunun Kalıtımı. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. 2016;25:37–41.
MLA Ateş, Fatih vd. “Bazı Modern Buğday Varyeteleri Ve Yerel Çeşitlerin Melez Populasyonlarında Koleoptil Uzunluğunun Kalıtımı”. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, c. 25, sy. ÖZEL SAYI-1, 2016, ss. 37-41, doi:10.21566/tarbitderg.280131.
Vancouver Ateş F, İştipliler D, Aykut Tonk *, Morgounov A, Akın B, Tosun M. Bazı Modern Buğday Varyeteleri ve Yerel Çeşitlerin Melez Populasyonlarında Koleoptil Uzunluğunun Kalıtımı. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. 2016;25(ÖZEL SAYI-1):37-41.
 Kapak Resmi İndir