Farklı Fenolojik Özelliklere Sahip Ekmeklik Buğday Genotiplerinin Süne Zararına Dayanım Yönünden İncelenmesi

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: ÖZEL SAYI-1, 117 - 122, 30.11.2016

Seval Akyürek İsmet Başer

https://doi.org/10.21566/tarbitderg.280298

Öz

Araştırma,
2010 ve 2011 yıllarında, Süne-buğday çeşidi ilişkisini belirlemek amacıyla, 23
farklı ekmeklik buğday çeşidi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi’nin deneme alanında
üstü açık ve kapalı olarak yetiştirilmişlerdir. Ekmeklik buğday çeşitlerinde
nifm sayısı, süne emgi oranı, embriyo kararması, protein oranı, danede nem
oranı, sedimantasyon değeri, beklemeli sedimantasyon değeri, gluten değeri, gluten
indeksi ve dane verimi özellikleri incelenmiştir. Açık alanda yetiştirilen
çeşitlerde en yüksek süne emgisi %3.08 ile Tekirdağ çeşidinde olmuş, bu çeşidi Alka,
Renan, Sadova, Geya 1 ve Krasnodarskaya-99 çeşitleri izlemiştir. En düşük süne
emgisi ise %1.60 ile Enola ve Dropia çeşitlerinde, %1.63 ile Krasunia odes’ka
çeşidinde elde edilmiştir. Üstü kapatılarak yetiştirilen ekmeklik buğday
çeşitlerinde süne emgi oranı önemli bir artış göstererek %4.93-12.75 arasında
değişmiştir. İki yıl ortalamasına göre en yüksek süne emgisi sırasıyla
Tekirdağ, Geya 1, Renan ve Sadova çeşitlerinde elde edilmiş, en düşük değerler
ise Gelibolu, Kate A-1, Krasunia odes’ka ve Dropia çeşitlerinde olmuştur.
Kalite özellikleri incelendiğinde gluten, gluten indeksi, sedimantasyon ve
beklemeli sedimantasyon değerleri açık alandaki değerlere göre büyük oranda
azalma göstermiştir. Beklemeli sedimantasyon değerleri ise tüm çeşitlerde
ürünün kullanılamayacak düzeyde olmasına sağlayacak oranda düşük düzeyde
olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Süne, kalite, süne emgi oranı, sedimantasyon

Evaluation in terms of Resistance to Sunny Pest damage of Bread Wheat Genotypes with Different Phenological Characters

Öz

The research was conducted with 23 different varieties
in field  condition and closed area in
2010 and 2011. 23 different varieties of bread wheat were grown in open fields
and closed areas in Tekirdağ Faculty of Agriculture testing regions. In the
bread wheat, nifm number, sunn pest damage ratio, black point, protein ratio,
moisture ratio, sedimentation rate, gluten rate and index and particle
productivity features were analyzed. With the samples grown outdoors, the
highest parasitism rate of sunn pest was in Tekirdağ sample with 3.08 % and
followed by Alka, Renan, Sadova, Geya 1 and Krasnodarskaya-99 samples. The
lowest parasitism rate was obtained from Enola and Dropia with 1.60%; Krasunia
odes’ka with 1.63%. In bread wheat samples grown in closed areas, the
parasitism of sunn pest rate increased considerably and measured between 4.93-12.75%.
According to the average of two seasons, the highest parasitism rate was
obtained respectively from Geya 1, Tekirdağ, Renan and Sadova samples. The
lowest parasitism rates was obtained from Gelibolu, Kate A-1, Krasunia odes’ka
and Dropia samples. When the quality features were analysed, gluten, gluten
index, Zeleny sedimentation and retarted sedimentation values reduced
substantially in comparison with values obtained outdoors. Retarted
sedimentation values in all samples were at a quite low level that making the
crop useless.

Anahtar Kelimeler

Sunn pest, quality, sunn pest rate, sedimentation

Kaynakça

• Scutelleridae) böceklerinin buğdaylara verdikleri tek. zararlar ve zararların azaltılma çalışmaları. Unlu Mam. Tek., 14(69): 62-64, 66-68, 70-82
• Gözüaçık C. ve Yiğit A., 2011. Süne, Eurygaster integriceps Put. Zararının Bazı Buğday Çeşitlerinde Kalite Özelliklerine Etkileri. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi, 28‐30 Haziran 2011, Kahramanmaraş
• Hariri G., Williams P.C. and El-Harameın F.J., 2000. Influence of pentatomid ınsects on the physical dough properties and two-layered
• flat bread baking quality of syrian wheat. Journal of Cereal Science, 31: 111-118
• Kınacı E. and Kınacı G., 2004. Quality and yield losses due to sunn pest (Hemiptera: Scutelleridae) in different wheat types in Turkey. Fields Crops Research, 89: 187-195
• Koçak E. ve Babaroğlu N., 2005. Orta Anadolu Bölgesi kışlaklarındaki Eurygaster (Heteroptera: Scutelleridae) türleri. Turkish J. Entomology, 29(4): 301-307
• Köksel H. ve Sivri D., 2002. Süne-Kımıl Enzimlerinin Çeşitli Özellikleri ve Gluten Proteinleri Üzerine Etkileri. Hububat 2002 Hububat Ürünleri Tekn. Kong. ve Sergisi Bildiri Kitabı, s.49-56
• Köse E., Ünal S.S., Olçay M. ve Kınacı G., 1997. Değişik Buğday Çeşitlerinde Süne Zararının Unun Reolojik Özelliklerine Etkisi. Selçuk Üniversitesi Türkiye 2. Değirmencilik Sanayii ve Teknolojisi Sempozyumu Bildiri Kitabı, Konya, s.185-196
• Olanca B., Köroğlu D., Sivri Özay D., Köksel H., Dönmez E. and Sanal T., 2008. The Extent of Gluten Degradation in Bread Wheat Cultivars due to Bug (Eurygaster spp.) Proteases by SE-HPLC (Eds., Köksel H, Uygun U, Başman A). Bosphorus 2008 ICC International Conference, ISBN 978-9944-0519-0-3, İstanbul, p.140
• Özkaya H. ve Özkaya B, 1993. Buğday kalitesi süne ve kımıl’ın önemi. Un Mam. Dün., 2(3): 20-25
• Talay M., 1997. Ekmek Bilimi ve Teknolojisi. Ray Filmcilik Matbaacılık, İstanbul, 120s.TUİK, 2013. Türkiye İstatistik Kurumu. http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul Erişim Tarihi: 24.07.2013