Anter Kültürü Tekniği ile Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Melez Populasyonlarından Doubled Haploid Bitkilerin Elde Edilmesi

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: ÖZEL SAYI-1, 232 - 236, 30.11.2016

İsmet Başer , Kayıhan Z. Korkut , Oğuz Bilgin , Alpay Balkan

https://doi.org/10.21566/tarbitderg.280493

Cited By: 1

Öz

Çalışmada, Namık Kemal
Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümünde elde edilen 17 F₂
ekmeklik buğday melez popülasyonu materyal olarak kullanılmıştır. Ekmeklik
buğday genotipleride erken-orta tek çekirdekli dönemde çiçek tozu içeren anterler
W₁₄ besi ortamında kültüre alınmışlardır. Bu ortamda gelişim
gösteren kalluslar ve yeşil bitkicikler 190Icu rejenerasyon ortamına
aktarılarak gelişimleri sağlanmıştır. Çalışmada anterlerden gelişen kallus
sayısı, albino bitkicik sayısı, test tüplerine aktarılan yeşil bitkicik sayısı,
toprağa aktarılan yeşil bitki sayısı ve spontan double haloid bitki sayıları
belirlenmiştir. Yapılan önemlilik testi sonucunda melez popülasyonlarında
incelenen tüm karakterlerde genotipler arasında istatistiki olarak önemli
farklılık bulunmuştur. Yeşil bitkicik sayısı 1.0-25.25, kallus sayısı 128.75-2.25,
tüplere aktarılan bitkicik sayısı 1.0-24.0 adet, toprağa aktarılan bitki sayısı
ortalama olarak 0.00-17.50 adet, spontan double haploid bitki oranı %0.00-55.00
arasında değişmiştir. En fazla seraya aktarılan bitki sayısı 17.30 adet ile Sagittario
x Pehlivan ve 9.50 adet ile Sagittario x Luzanovka melez popülasyonundan elde
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Anter, ekmeklik buğday, spontan double haploid, albino

Obtaining of Doubled Haploid Plants from Bread Wheat (Triticum aestivum L.) Hybrid Populations by Anther Culture Technique

Öz

The objectives of this study were to determine for
response rate of anther culture response in wheat hybrid populations In
addition to this, response of seventy bread hybrid wheat populations in their
early uninucleate period to anter culture were determined by using W₁₄F
medium. In the study, the number of calluses which developed from anthers, the
number of albino plantlets, the number of green plantlets which transferred to
test tubes, the number of green plants which transferred to the soil and the
number of spontaneous double haploid plant  were determined. Based on the results of
significance test, the differences between genotypes in the hybrid populations
for all investigated characters were found statistically significant. Green
plantlets number, callus number, green plantless number in tubes, plant number
in soil and spontaneous double haploid plant rate were changed between 1.0 to
25.25 unit, 128.75-2.25 unit, 1.0-24.00 unit, 0.0-17.50 unit and 55.00-0.00 %, respectively.
The maximum number of plantlets, which transferred to the greenhouse, obtained
from Sagittario x Pehlivan and Sagittario x Luzanovka hybrids population 17.30
units and 9.50 units, respectively.

Anahtar Kelimeler

Anther, bread wheat population, spontaneous doubled haploid, albino

Kaynakça

• Ahmet H. ve Adak M.S., 2007. Irak’ta yetiştirilen bazı ekmeklik buğday çeşitlerinde kallus oluşumu ve bitki rejenerasyonu. Tarım Bilimleri Dergisi, 13(3): 285-291.
• Barnabas E., Szakacs E., Karsai I. and Bedö Z., 2001. In vitro androgenesis of wheat. From Fundamentals to Practical Application, 119: 211-216.
• Çay F., 2012. Bazı Buğday Melez Popülasyonlarının Anter Kültürüne Yanıtları. (Yüksek Lisans Tezi). Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, s. 64.
• Enginözü M., 2006. Donör Bitkilerin Yetişme Koşulları ve Farklı Kültür Sıcaklıklarının Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Anter Kültüründe Haploid Bitki Rejenerasyonuna Etkileri Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Foster B.P., Touraev A. and Jain S.M., 2009. Advances in Haploid Production in Higher Plants, 12 110.
• Henry Y. and De Buyser J., 1990. Wheat Anther Culture: Agronomic Performance of Doubled Haploid Lines and The Release of A New Variety "Florin". Biotechnology in Agriculture and Forestry, Volume 13, Ed: Y.P.S. BAJAJ Springer-Verlag, Berlin-Heidelberg.
• Korkut K.Z., Başer İ., Turhan H. ve Bilgin O., 2001. Yerli Ve Yabancı Kökenli Ekmeklik Buğday Çeşit Ve Hatlarında Haploid ve Dihaploid Genotiplerin Elde Edilme Olanakları. TÜAF-232. Tekirdağ.
• Korkut K.Z., Başer İ., Turhan H. ve Bilgin O., 2003. Androgenetic plant production in local foreign bread wheat genotypes. Turkish Journal Of Field Crops, 8:1, 9-14.
• Özgen M., Adak M.S., Söylemezoğlu G. ve Ulukan H., 2000. Bitkisel gen kaynaklarının koruma ve kullanımında yeni yaklaşımlar. Türkiye Ziraat Mühendisligi V. Teknik Kongresi, 259–289, Ankara.
• Pauk J., Mihaly R. and Puolimatka M., 2003. Protocol for Wheat (Triticum aestivum L.) Anther Culture. Doubled Haploid Production in Crop Plants, 59-64.
• Salantur A., Yazar S., Dönmez E. ve Akar T., 2011. Kışlık ekmeklik buğday F2 popülasyonlarının anter kültüründe bitki rejenarasyonuna tepkisinin belirlenmesi, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2011, 20 (1): 15-21.
• Sarıer S.Y., 2010. Mısır Bitkisinde Anter Kültürü Olanakları Üzerine Araştırmalar. (Yüksek Lisans Tezi). Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, s.56.
• Şehirali, S. ve Özgen, M., 1998. Bitki Islahı. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 1059, Ders Kitabı: 310, s.261