Hayvancılık İşletmelerinin Yem Bitkileri Yetiştiriciliği ve Mera Kullanım Alışkanlıklarının Karşılaştırmalı Analizi

Yıl 2019, Cilt: 28 Sayı: 1, 29 - 38, 28.06.2019

Ozan Öztürk , Canan Şen , Başak Aydın

Öz

Bu
çalışma, Tekirdağ ve Kırklareli illerinde seçilen birer ilçede hayvancılık
işletmelerinin yem bitkileri yetiştiriciliği ve mera kullanım alışkanlıkları
açısından karşılaştırılması amacıyla yürütülmüştür. Tekirdağ ili merkez ilçeye
bağlı 6 köyde 36, Kırklareli ili Pehlivanköy ilçesinde bağlı 9 köyde 55 olmak
üzere toplam 91 üretici ile anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Elde edilen
verilerin analizinde öncelikle yüzde, ortalama, standart sapma gibi tanımlayıcı
istatistikler kullanılmıştır. İncelenen değişkenler açısından iller arasında
farklılık olup olmadığı, kesitli verilerde ki kare testi ile ortaya
konulmuştur. İşletmelerin yem bitkileri yetiştiriciliği ve mera kullanım
alışkanlıkları bakımından birbirinden ayıran özellikler diskriminant analizi ile
belirlenmiştir. Kırklareli ilinde üreticilerin ortalama eğitim süresi 7.53 yıl,
ortalama yaşı 46.84, ortalama hayvan sayısı 17.69, meradan yararlanma süresi
3.89 ay, yetiştirilen yem bitkisi sayısı 1.87 adet, meralardaki bitki türü
sayısı 2.38 ve işletmenin meraya uzaklığı 574.55 m olarak bulunmuştur. Tekirdağ
ilinde ise üreticilerin ortalama eğitim süresi 7.56 yıl, ortalama yaşı 49.39,
ortalama hayvan sayısı 41.92, meradan yararlanma süresi 6.56 ay, yetiştirilen
yem bitkisi sayısı 2.97 adet, meralardaki bitki türü sayısı 2.72 ve işletmenin
meraya uzaklığı 688.89 m olarak bulunmuştur. Kırklareli ve
Tekirdağ ilindeki üreticiler arasındaki yem bitkileri yetiştiriciliği ve mera
kullanım alışkanlıkları farklılığının istatistiki olarak önemli olup olmadığını
tespit etmek üzere yapılan ki kare testi sonucunda, otlatma planlarında hayvan
türüne göre ayırım yapma, su baskınından etkilenen mera olması ve yem bitkileri
desteklemesi alma durumunun illere göre değiştiği tespit  edilmiştir. Uygulanan doğrusal diskriminant
analizi sonucuna göre, üreticiler arasındaki ayırıma etki eden en önemli
değişkenlerin meradan yararlanma süresi ve yetiştirilen yem bitkisi sayısı
olduğu belirlenmiştir. Grup merkezi değerlerine göre, meradan yararlanma
süresinin ve yetiştirilen yem bitkisi sayısının Tekirdağ ilindeki işletmelerde
daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Diskriminant analizi sonucunda toplamda
bütün işletmelerin %75.80’inin doğru bir şekilde gruplandığı bulunmuştur. Elde
edilen bulgular doğrultusunda, Tekirdağ ilindeki üreticilerin yem bitkileri
yetiştiriciliği ve mera kullanımı konusunda Kırklareli ilindeki üreticilere
göre daha bilinçli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Diskriminant Analizi, Hayvancılık, Mera

Kaynakça

• Açıkgöz, E. (2001). Yem Bitkileri. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No: 182. Bursa
• Altın, M., Tuna, C,, Nizam, İ., & Ateş, E. (2005). Pirinççi köyü meraları dolgu alanlarını bitkilendirme uygulamaları. VI. Tarla Bitkileri Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (1157-1162 ss.), Antalya.
• Altın, M., Gökkuş, A., & Koç, A. (2011). Çayır ve Mera Yönetimi. 2. Cilt. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı TÜGEM Yayınları Çayır-Mera Yem Bitkileri ve Havza Geliştirme Daire Başkanlığı, Ankara.
• Anonim. (2016a). Rakamlarla Dünya Tarımı. İzmir Ticaret Borsası, http://www.ntb.org.tr/uploads/istatistik/pdf/157822f1470640tr.pdf.
• Anonim. (2016b). Bitkisel üretim istatistikleri. T.C. Başbakanlık, Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001.
• Avcıoğlu, R., Hatipoğlu, R., & Karadağ, Y. (2009). Yem Bitkileri. Genel Bölüm, Cilt 1, s:11-12, T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, İzmir.
• Bakır, G., & Han, F. (2014). Yalova ilindeki işletmelerin yapısal özelliklerini etkileyen faktörler: Yem ve besleme alışkanlıkları. Türkiye Tarımsal Araş. Derg., 1(1), 55-62.
• Boyar, S., & Yumak, H. (2000). Isparta ve Burdur illeri süt sığırcılığı işletmelerinde kaba ve karma yem mekanizasyon düzeyi, karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bil. Derg., 10(1),11-18.
• Cangül, O. (2006). Diskriminant analizi ve bir uygulama denemesi (Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonometri Anabilim Dalı, Bursa.
• Daş, A., İnci, H., Karakaya, E., & Şengül, A.Y. (2014). Bingöl ili damızlık sığır yetiştiricileri birliğine bağlı sığırcılık işletmelerinin mevcut durumu. Türk Tarım ve Doğa Bil. Derg. 1(3), 421-429.
• Demir, P., Aksu Elmalı, D., Işık, S., Tazegül, R., & Ayvazoğlu C. (2013). Kars ili süt sığırcılık işletmelerinde yem kullanımı ve hayvan besleme alışkanlıklarının ekonomik önemi. Atatürk Üniversitesi Vet. Bil. Derg., 8(3), 229-236.
• Diler, A., Koçyiğit, R., Yanar, M., Aydın, R., Güler, O., & Avcı, M. (2016). Erzurum ili Hınıs ilçesi sığırcılık işletmelerinde sığır besleme uygulamaları üzerine bir araştırma. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 31(2016), 149-156. https://dx.doi.org/10.7161/anajas.2016.31.1.149-156
• George, D., & Mallery, P. (2006). SPSS for Windows: Step by step (Altıncı Baskı.). Boston: Pearson A and B.
• Green, S.B., Salkind, N.J. & Akey, T.M. (2000). Using SPSS for Windows: Analyzing and Understanding Data (2nd ed.). Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Gonzalo, J., & Bachiller, J. (2004). Forage production and economic analysis of the main types of farms in a Mediterranean agroforestry system. .Land Use Systems in Grassland Dominated Regions, Prooceedings of the 20th General Meeting of the European Grassland Federation (67-69 ss), 21-24 June 2004, Luzern, Switzerland.
• Kalaycı, Ş. (2009). SPSS ile Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti, ISBN: 975-9091-14-3, Ankara.
• Karasar, N. (1994). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. ISBN 975-954-32-1-6, Ankara.
• Kaygısız, A., & Tümer, R. (2009). Kahramanmaraş ili süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal özellikleri: 3. hayvan besleme alışkanlıkları. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 12(1), 48-52.
• Köse, K. (2006). Uşak ili damızlık sığır yetiştiriciler birliğine kayıtlı işletmelerin genel yapısı (Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı, Edirne.
• O'Mara, F.P. (2012). The role of grasslands in food security and climate change. Annals of botany, 110(6), 1263-1270.
• Özdamar, K. (2013). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi Cilt 2. Nisan Kitabevi, Eskişehir
• Öztürk, O. (2016). Kırklareli ili Lüleburgaz ilçesi Sakızköy doğal mera vejetasyonunda toprak nemi ve sıcaklığı ile bitki örtüsü arasındaki ilişkileri (Yüksek Lisans Tezi). Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tekirdağ.
• Özüdoğru, M.Ü. (2000). Çayır ve Meraların Önemi, A.G.M. Teknik Bülteni No:79, 6-8.
• Soyak, A., Soysal, M.İ., & Gürkan, E.K. (2007). Tekirdağ ili süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal özellikleri ve bu işletmelerin siyah alaca süt sığırı popülasyonunun çeşitli morfolojik özellikleri üzerine bir araştırma. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(3), 297-305.
• Suttie, J. M., Reynolds, S. G., & Batello, C. (Eds.). (2005). Grasslands of the World (No. 34). Food & Agriculture Org.
• Şahin, K., & Yılmaz, İ.H. (2008). Van ilinde yem bitkileri tarımı, mera kullanımı ve sosyo ekonomik yapı üzerine bir araştırma. Tarım Bilimleri Dergisi, 14(4), 414-419.
• Şahin, K., & Keskin, B. (2010). Van ili Gevaş ilçesinde yem bitkileri üreten işletmelerin mevcut durumu ve sorunları. Alınteri, 19(B)-2010, 7-13.
• Takahashi, T., Harris, P., Blackwell, M.S A., Cardenas, L.M., Collins, A.L., Dungait, J.A.J., …… Lee, M.R.F. (2018). Roles of instrumented farm-scale trials in trade-off assessments of pasture-based ruminant production systems. Animal, 12(8), 1766-1776.
• TÜİK. (2018). İstatistik Göstergeler, Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara Erişim adresi https://www.tuik.gov.tr
• Yulafçı, A., & Pul, M. (2005). Samsun ilinde kaba yem üretimini sınırlayan problemlerin belirlenmesi. GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(1), 73-80.