Myra’nın Limanı Andriake: Yeni Veriler Işığında Değerlendirmeler

Yıl 2022, Sayı: 2, 7 - 74, 31.12.2022

Nevzat Çevik , Süleyman Bulut

https://doi.org/10.54930/TARE.2022.1473

Öz

2009–2012 ve 2016–2020 yılları arasında Myra ve Andriake’de yürüttüğümüz arkeolojik kazılarda Andriake yerleşiminde ortaya çıkan mimari ve küçük buluntuların ışığında Liman Yerleşimi toplu olarak bu makalede değerlendirilmiştir. Veriler Andriake yerleşiminin tarih boyunca geçirdiği kültürel evreleri aydınlatırken buna bağlı olarak siyasal, sosyal, ekonomik ve güncel yaşama ilişkin yaşanan gelişmelerin anlaşılmasında da aydınlatıcı olmuş ve yerleşim daha anlaşılır hale gelmiştir. Bu yeni bilgiler Likya’nın daha çok bilinmesine de önemli paylar vermiştir.

Anahtar Kelimeler

Likya, Andriake, Myra, Liman, Şehircilik

Destekleyen Kurum

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü - Akdeniz Üniversitesi

Andriake, Port of Myra: Remarks in Light of New Evidence

Öz

The article is an overall assessment of the Port Settlement at Andriake, Myra, drawing upon architectural and small finds recovered during excavations undertaken at the sites from 2009 to 2012 and from 2016 to 2020. New evidence has revealed the cultural phases of Andriake throughout its history, shedding light, therefore, on the evolution of political, social, economic and daily life, and significantly contributing to our understanding of the settlement, as well as to our knowledge of Lycia.

Anahtar Kelimeler

Lycia, Port, Urbanism, Myra, Andriake

Kaynakça

• Appian. Roman History, Volume III: The Civil Wars, Books 1–3.26. Translated by Horace White. Loeb Classical Library 4. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1913.
• Dio Cassius. Roman History, Volume IX: Books 71–80. Translated by Earnest Cary, Herbert B. Foster. Loeb Classical Library 177. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1927.
• Pliny. The Natural History of Pliny. Translated by John Bostock and H. T. Riley. London: Herny G. Bohn, 1855.
• Strabon. Antik Anadolu Coğrafyası: Geographika XII–XIII–XIV. Translated by Adnan Pekman. Istanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 1993.
• Vitruvius. Mimarlık Üzerine On Kitap (De Architectura). Translated by Suna Güven. Istanbul: Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yayınları, 1990.
• Akyürek, Engin. “Andriake: Geç Antik Çağ’da Myra’nın Limanı.” Toplumsal Tarih 246 (June 2014): 52–57.
• ––––––. “Andriake: The Port of Myra in Late Antiquity.” In Trade in Byzantium: Papers from the Third International Sevgi Gönül Byzantine Studies Symposium, edited by Paul Magdalino and Nevra Necipoğlu, 465–87. Istanbul: Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi (ANAMED), 2016.
• Alkan, Mehmet. “Klasik Çağ’dan Erken Bizans’a Myra Kenti ve Teritoryumu.” PhD Diss., Akdeniz Üniversitesi, 2013.
• Anrich, Gustav. Hagios Nikolaos: Der heilige Nikolaos in der griechischen Kirche, Texte und Untersuchungen, Band I–II. Leipzig-Berlin: B. G. Teubner, 1913–1917.
• Arslan, Murat and Nihal Tüner Önen. “Phaselis.” In Lukka’dan Likya’ya: Sarpedon ve Aziz Nikolaos’un Ülkesi/From Lukka to Lycia: The Land of Sarpedon and St. Nicholas, edited by Havva İşkan and Erkan Dündar, 300–17. Istanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2016.
• Aygün, Ç. Afşin. “Liman Yerleşimciliğine Bir Örnek: Myra’nın Limanı Andriake.” In Uluslararası Genç Bilimciler Buluşması II: Anadolu Akdenizi Sempozyumu 04–07 Kasım 2015 Antalya Sempozyum Bildirileri/International Young Scholars Conference II: Mediterranean Anatolia 04–07 November 2015 Symposium Proceedings, edited by Tarkan Kahya, Aşkım Özdizbay, Nihal Tüner Öner and Mark Wilson, 79–90. Istanbul: Suna ve İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Merkezi (AKMED), 2018.
• Aygün, Çakır Afşin. “Andriake Mureks Boya Endüstrisi.” Master’s thesis, Akdeniz Üniversitesi, 2012.
• ––––––. Andriake Mureks Boya Endüstrisi/Andriake Murex Dye Industry. Adalya Ekyayın Dizisi/Supplementary Series 14. Istanbul: Suna ve İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Merkezi (AKMED), 2016.
• ––––––. “Myra’nın Limanı Andriake’nin Yerleşim Planı.” PhD Diss., Akdeniz Üniversitesi, 2018.
• Bass, George F. “A Bronze Age Shipwreck at UluBurun (Kaş): 1984 Campaign.” American Journal of Archaeology 90, no. 3 (July 1986): 269–96. https://doi.org/10.2307/505687.
• Bass, George F., Donald A. Frey and Cemal Pulak. “A Late Bronze Age Shipwreck near Kaş, Turkey.” International Journal of Nautical Archaeology 13, no. 4 (November 1984): 271–79. https://doi.org/10.1111/j.1095-9270.1984.tb00148.x.
• Bayburtluoğlu, Cevdet. Lykia. Istanbul: Suna ve İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Merkezi (AKMED), 2004.
• Bean, George E. Eskiçağda Lykia Kıyıları. Translated by Hande Kökten. Istanbul: Arion Yayınevi, 1997.
• Becks, Ralf. “Tarih Öncesinde Likya/The Prehistory of Lycia.” In Lukka’dan Likya’ya: Sarpedon ve Aziz Nikolaos’un Ülkesi/ From Lukka to Lycia: The Land of Sarpedon and St. Nicholas, edited by Havva İşkan and Erkan Dündar, 26–35. Istanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2016.
• Becks, Ralf and B. Ayça Polat Becks, “Girmeler Mağarası—Likya’da Bir Kalkolitik Yerleşimi.” Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 5, no. 8 (Spring 2013): 166–83.
• Behrwald, Ralf. Der Lykische Bund: Untersuchungen zu Geschichte und Verfassung. Antiquitas 48. Bonn: R. Habelt, 2000.
• Borchhardt, Jürgen. Limyra: Zemuri Taşları. Likya Bölgesi’nde Lymra Antik Kenti’nin Gizemli Sularında Yapılan Arkeolojik Araştırmalar. Translated by Gülay Yümer. Istanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 1999.
• Borchhardt, Jürgen, editor. Myra: Eine lykische Metropole in antiker und byzantinischer Zeit. Istanbuler Forschungen 30. Berlin: Gebr. Mann, 1975.
• Bulut, Süleyman and Mehmet Şengül. “2009–2010 Yılı Andriake Kazılarında Bulunan Sikkeler Hakkında Ön Rapor.” In Arkeolojisinden Doğasına Myra/Demre ve Çevresi, edited by Nevzat Çevik, 119–26. Antalya: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2010.
• ––––––. “2009–2012 Yılları Andriake Kazı Sikkeleri ve Yerleşim Tarihine Katkıları.” In Birinci Uluslararası Anadolu Para Tarihi ve Numismatik Kongresi, 25–28 Şubat 2013 Antalya Bildiriler/First International Congress of the Anatolian Monetary History and Numismatics 25–28 February 2013 Antalya Proceedings, edited by Kayhan Dörtlük, Oğuz Tekin and Remziye Boyraz Seyhan, 79–110. Kongre, Sempozyum, Seminer Dizisi 4/Congress, Symposium, Seminar Series 4. Antalya: Suna ve İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Merkezi (AKMED), 2014.
• Bulut, Süleyman and Nevzat Çevik. “2009–2020 Myra Kazıları’na Toplu Bir Bakış.” In Antalya Müzesi’nin 100. Yıl Kitabı, edited by Murat Arslan, Mustafa Demirel and Uğurcan Orhan, 317–37. Antalya: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2022.
• Çevik, Nevzat. Taşların İzinde Likya. Istanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2002.
• ––––––. “Myra Çevresindeki Antik Yerleşimler.” In Arkeolojisinden Doğasına Myra/Demre ve Çevresi, edited by Nevzat Çevik, 181–232. Antalya: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2010.
• ––––––. “Myra ve Andriake Kazılarında İlk Yıl: 2009/First Season of Excavations at Myra and Andriake: 2009.” ANMED: Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri/News of Archaeology from Anatolia’s Mediterranean Areas 8 (2010): 55–60.
• ––––––. “Myra ve Limanı Andriake: Kazılar Başlarken Ön-Düşünceler.” Arkeoloji ve Sanat Dergisi 34 (May-August 2010): 53–82.
• ––––––. “Myra: The Sunken Metropolis of St. Nicolas.” Current World Archaeology 41, no. 4/5 (June 2010): 18–25.
• ––––––. “A Lycian Harbor in the Mediterranean: Andriake.” Aktüel Arkeoloji 35 (September-October 2013): 4–13.
• ––––––. “Myrrh-Breathing Myra – Andriake Metropolis of Lycia, Sunken City of Saint Nicholas.” Actual Archaeology 7 (Fall 2013): 34–51.
• ––––––. The Book of Lycia. Archaeology, Culture and History in Western Antalya. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2022.
• ––––––. “Andriake Likya Müzesi.” In Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Ulusal Müzecilik Sempozyumu Bildirileri 20–22 Mayıs 2015 Türkiye’de Müzecilik. Yeni Kavram ve Uygulamalar, edited by Serhan Aras, 18–29. Istanbul: Deniz Müzesi Komutanlığı, 2016.
• ––––––. “Andriake.” Actual Archaeology 19 (Autumn 2017): 82–93.
• Çevik, Nevzat and Şevket Aktaş. “Die urbanistische Entwicklung der Stadt: ein Überblick.” In Patara: Lykiens Tor zur römischen Welt, edited by Havva İşkan, Christof Schuler, Şevket Aktaş, Denise Reitzenstein, Andrea Schmölder Veit and Mustafa Koçak, 16–23. Darmstadt: Philipp von Zabern, 2016.
• Çevik, Nevzat and Çakır Afşin Aygün. “Antik Liman Yapılaşmasında İşlevsel Bölgeleme: Andriake.” In Cevat Başaran’a 60. Yaş Armağanı/Essays for Cevat Başaran’s 60th Birthday Occasion içinde, edited by Vedat Keleş, Hasan Kasapoğlu, H. Ertuğ Ergürer, Ersin Çelikbaş and Alper Yılmaz, 877–87. Ankara: Bilgin Kültür Sanat, 2019.
• Çevik, Nevzat and Süleyman Bulut. “The Rediscovery of GAGAE/’GAXE’ in the South-East Corner of Lycia: New Finds from the Total Surface Surveys.” Adalya 11 (2008): 63–98.
• ––––––. “İkinci Kazı Sezonunda Myra ve Limanı Andriake.” In Arkeolojisinden Doğasına Myra/Demre ve Çevresi, edited by Nevzat Çevik, 23–113. Antalya: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2010.
• ––––––. “Myra-Andriake Kazıları 2010/Excavations at Myra and Andriake in 2010.” ANMED: Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri/News of Archaeology from Anatolia’s Mediterranean Areas 9 (2011): 59–70.
• ––––––. “Andriake Doğu Hamamı: Bölgenin Hamam Mimarlığına Işık Tutan Yeni Bir Örnek.” Adalya 17 (2014): 221–62.
• Çevik, Nevzat, Süleyman Bulut and Engin Akyürek. “Myra-Andriake Kazıları ve Araştırmaları 2011. Excavations and Surveys at Myra-Andriake in 2011.” ANMED: Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri/News of Archaeology from Anatolia’s Mediterranean Areas 10 (2012): 65–72.
• ––––––. “Myra ve Andriake Kazıları 2012. Excavations at Myra and Andriake 2012.” ANMED: Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri/News of Archaeology from Anatolia’s Mediterranean Areas 11 (2013): 90–103.
• Çevik, Nevzat, Süleyman Bulut and Çakır Afşin Aygün. “Myra’nın Limanı Andriake.” In Häfen und Hafenstädte im östlichen Mittelmeerraum von der Antike bis in byzantinische Zeit: Neue Entdeckungen und aktuelle Forschungsansätze/Harbors and Harbor Cities in the Eastern Mediterranean from Antiquity to the Byzantine Period: Recent Discoveries and Current Approaches, edited by Sabina Ladstätter, Felix Pirson and Thomas Schmidts, 225–43. BYZAS 19. 1. Istanbul: Ege Yayınları, 2014.
• Çevik, Nevzat, Süleyman Bulut, Çakır Afşin Aygün and Özgü Çömezoğlu Uzbek. “2016 Yılı Myra ve Andriake Kazıları.” ANMED: Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri/News of Archaeology from Anatolia’s Mediterranean Areas 15 (2017): 67–75.
• ––––––. “Myra – Andriake 2016.” Kazı Sonuçları Toplantısı 39, no. 2 (2018): 189–204.
• Çevik, Nevzat, Süleyman Bulut, Çakır Afşin Aygün, Özgü Çömezoğlu Uzbek, Hatice Ayça Tiryaki Türkmenoğlu and Isabella Pimouguet Pedarros. “Myra ve Andriake/Myra & Andriake 2017.” ANMED: Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri/News of Archaeology from Anatolia’s Mediterranean Areas 16 (2018): 75–81.
• Çevik, Nevzat, Süleyman Bulut, Engin Akyürek, Çakır Afşin Aygün and Özgü Çömezoğlu Uzbek. “Myra ve Andriake/Myra & Andriake 2018.” ANMED: Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri/News of Archaeology from Anatolia’s Mediterranean Areas 17 (2019): 47–54.
• Çevik, Nevzat, Süleyman Bulut, Onur Tıbıkoğlu, Banu Özdilek and Çakır Afşin Aygün. “Myra ve Andriake Kazılarında İlk Yıl: 2009.” Kazı Sonuçları Toplantısı 32, no. 1 (2011): 403–20.
• Çevik, Nevzat, Özgü Çömezoğlu, Hüseyin Sami Öztürk and İnci Türkoğlu. “A Unique Discovery in Lycia: The Ancient Synagogue at Andriake, Port of Myra.” Adalya 13 (2010): 335–66.
• Çevik, Nevzat and Isabella Pimouguet-Pedarros. “Fortifications et système défensif de Myra: Recherches de 2009.” Anatolia Antiqua 18 (2010): 243–75.
• ––––––. “Le système défensif de Myra-Andriakè.” Anatolia Antiqua 19 (2011): 303–19.
• ––––––. “Les remparts du port d’Andriaké: Première campagne de fouille 2011.” Anatolia Antiqua 20 (2012): 261–80.
• Çömezoğlu, Özgü. “Andriake B Kilisesi’nden Bronz Objeler.” Adalya 16 (2013): 305–20.
• ––––––. “Byzantine Small Finds From ‘Church B’ at Andriake (Myra/Antalya): First Results on the Ceramics.” In Proceedings of the 17th Symposium on Mediterranean Archaeology. SOMA 2013 Moscow, 25–27 April 2013, edited by Sergei Fazlullin and Mazlum Mert Antika, 54–64. Oxford: Archaeopress, 2015.
• Çömezoğlu Uzbek, Özgü. “A North African Plate Unearthed in the Andriake Excavations.” Adalya 23 (2020): 361–75.
• Demir, Çağlar. “Andriake Antik Kenti A Kilisesi Mimari Plastik Eserleri.” Master’s thesis, İstanbul Üniversitesi, 2020.
• Duggan, T. M. P. “A Short Account of Recorded Calamities (earthquakes and plagues) in Antalya Province and Adjacent and Related Areas Over the Past 2,300 Years—an Incomplete List, Comments and Observations.” Adalya 7 (2004): 123–70.
• ––––––. “Supplementary Data to be Added to the Chronology of Plagues and Earthquakes in Antalya Province and in Adjacent and Related Areas.” Adalya 8 (2005): 357–98.
• Duggan, T. Mikail P. and Çakır Afşin Aygün. “The Medieval and Later Port of Myra/Stamira—Taşdibi.” In Häfen und Hafenstädte im östlichen Mittelmeerraum von der Antike bis in byzantinische Zeit: Neue Entdeckungen und aktuelle Forschungsansätze/Harbors and Harbor Cities in the Eastern Mediterranean from Antiquity to the Byzantine Period: Recent Discoveries and Current Approaches, edited by Sabina Ladstätter, Felix Pirson and Thomas Schmidts, 245–69. BYZAS 19. 1. Istanbul: Ege Yayınları, 2014.
• Duggan, T. M. P. and Çakır Afşin Aygün. “Myra’nın Ortaçağ ve Sonrasındaki Limanı ‘Taşdibi-Stamira.’” Arkeolojisinden Doğasına Myra/Demre ve Çevresi, edited by Nevzat Çevik, 161–68. Antalya: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2010.
• Farrington, Andrew. The Roman Baths of Lycia: An Architectural Study/Likya’daki Roma Hamamları: Mimarî Araştırmaları. British Institute of Archaeology at Ankara Monograph Series 20. London: British Institute of Archaeology at Ankara, 1995.
• Feld, Otto. “Die Kirchen von Myra und Umgebung.” In Myra: Eine lykische Metropole in antiker und byzantinischer Zeit, edited by Jürgen Borchhardt, 398–424. Istanbuler Forschungen 30. Berlin: Gebr. Mann, 1975.
• Forstenpointner, Gerhard, Ursula Quatember, Alfred Galik, Gerald Weissengruber and Andreas Konecny. “Purple-Dye Production in Lycia—Results of an Archaeozoological Field Survey in Andriake (South-West Turkey).” Oxford Journal of Archaeology 26, no. 2 (2007): 201–14.
• Foss, Clive. “The Lycian Coast in the Byzantine Age.” Dumbarton Oaks Papers 48 (1994): 1–52.
• Hellenkemper, Hansgerd and Friedrich Hild. Lykien und Pamphylien. Tabula Imperii Byzantini 8. Denkschriften/Österreichische Akademie der Wissenschaften Philosophisch-Historische Klasse 320. Vienna: Verlag der Österreichische Akademie der Wissenschaften, 2004.
• Hohlfelder, Robert L. and Robert L. Vann. “Uncovering the Maritime Secrets of Aperlae, A Coastal Settlement of Ancient Lycia.” Near Eastern Archaeology 61, no. 1 (1998): 26–37.
• Işık, Fahri. “Pttara, im Land vom hethitischen Lukka und homerischen Lykia.” Lykia 1 (1994): 1–11.
• ––––––. Caput Gentis Lyciae. Patara: Lykia Soyunun Başkenti. Istanbul: Scala Matbaacılık, 2011.
• ––––––. “Das frühe Patar/P(a)ttara.” In Patara: Lykiens Tor zur römischen Welt, edited by Havva İşkan, Christof Schuler, Şevket Aktaş, Denise Reitzenstein, Andrea Schmölder-Veit and Mustafa Koçak, 29–32. Darmstadt: Philipp von Zabern, 2016.
• Işın, Gül. “The Building Complex on the Tepecik Acropolis at Patara.” Anatolian Studies 60 (2010): 93–104. https://doi.org/10.1017/S0066154600001034.
• Işın, Gül, Turan Takaoğlu, Kudret Sezgin and Tijen Yücel. “Tlos Seramikleri.” In Arkeoloji, Epigrafi, Jeoloji, Doğal ve Kültürel Peyzaj Yapısıyla Tlos Antik Kenti ve Teritoryumu, edited by Taner Korkut, 148–212. Ankara: T. C. Seydikemer Kaymakamlığı Yayınları, 2015.
• İşkan, Havva. “Likya Birliği ve Eyaleti Başkenti: Patara.” In Lukka’dan Likya’ya: Sarpedon ve Aziz Nikolaos’un Ülkesi/From Lukka to Lycia: The Land of Sarpedon and St. Nicholas, edited by Havva İşkan and Erkan Dündar, 142–65. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2016.
• İşkan, Havva and Mustafa Koçak. “Der Hafen von Patara: Altes Wissen, neue Forschungen.” In Häfen und Hafenstädte im östlichen Mittelmeerraum von der Antike bis in byzantinische Zeit: Neue Entdeckungen und aktuelle Forschungsansätze/Harbors and Harbor Cities in the Eastern Mediterranean from Antiquity to the Byzantine Period: Recent Discoveries and Current Approaches, edited by Sabina Ladstätter, Felix Pirson and Thomas Schmidts, 271–94. BYZAS 19. 1. Istanbul: Ege Yayınları, 2014.
• İşler, Bülent. “Myra ve Çevresinde Bizans Dönemi.” In Arkeolojisinden Doğasına Myra/Demre ve Çevresi, edited by Nevzat Çevik, 233–54. Antalya: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2010.
• Karakaya, Nilay Çorağan. “Demre-Myra Aziz Nikolaos Kilisesi ve Duvar Resimleri Işığında Aziz Nikolaos’un Yaşamı ve Kişiliği.” In Arkeolojisinden Doğasına Myra/Demre ve Çevresi, edited by Nevzat Çevik, 127–36. Antalya: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2010.
• Kolb, Frank. Burg-Polis-Bischofssitz: Geschichte der Siedlungskammer von Kyaneai in der Südwesttürkei. Mainz: Philipp von Zabern, 2008.
• Kolb, Frank and Werner Tietz. “Zagaba: Münzprägung und politische Geographie in Zentrallykien.” Chiron 31 (2001): 347–416.
• Korkut, Taner. “Tlos 2012 Kazı Etkinlikleri.” Kazı Sonuçları Toplantısı 35, no. 3 (2014): 103–18.
• ––––––. Akdağların Yamacında Bir Likya Kenti: Tlos. Istanbul: E Yayınları, 2015.
• ––––––. “Arkeolojik Kalıntılar.” In Arkeoloji, Epigrafi, Jeoloji, Doğal ve Kültürel Peyzaj Yapısıyla Tlos Antik Kenti ve Teritoryumu, edited by Taner Korkut, 12–65. Ankara: T. C. Seydikemer Kaymakamlığı Yayınları, 2015.
• Korkut, Taner, Gül Işın, Turan Takaoğlu and Bilsen Özdemir. “Tlos Antik Kenti Yakınlarındaki Tavabaşı Mağarası Duvar Resimleri/Rock Paintings from Tavabaşı Cave near the Ancient City of Tlos.” TÜBA-AR: Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi 18 (2015): 37–49.
• Larsen, J. A. O. “Representation and Democracy in Hellenistic Federalism.” Classical Philology 40, no. 2 (1945): 65–97.
• ––––––. “The Araxa Inscription and the Lycian Confederacy.” CIassical Philology 51, no. 3 (1956): 151–69.
• Magi, David. Roman Rule in Asia Minor: To the End of the Third Century after Christ. Princeton: Princeton University Press, 1950.
• Marksteiner, Thomas. “Andriake Yüzey Araştırması 2004 Yılı Çalışmaları.” ANMED: Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri/News of Archaeology from Anatolia’s Mediterranean Areas 4 (2006): 71–74.
• ––––––. “Andriake Yüzey Araştırması 2005 Yılı Çalışmaları.” ANMED: Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri/ News of Archaeology from Anatolia’s Mediterranean Areas 5 (2007): 98–100.
• Marksteiner, Banu Yener. “Andriake Yüzey Araştırmaları 2008.” ANMED: Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri/News of Archaeology from Anatolia’s Mediterranean Areas 7 (2009): 105–7.
• Mørkholm, Otto and Günter Neumann. Die lykiscen Münzlegenden. Nachrichten der Akademie der Wissenschaften zu Göttingen 1. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1978.
• Muthesius, Anna. “Essential Processes, Looms, and Technical Aspects of the Production of Silk Textiles.” In The Economic History of Byzantium from the Seventh through the Fifteenth Century Volume 1, edited by Angeliki E. Laiou, 147–68.
• Dumbarton Oaks Studies 39. Washington, D. C.: Dumbarton Oaks, 2002.
• Ormerod, H. A. and E. S. G. Robinson. “Inscriptions from Lycia.” Journal of Hellenic Studies 34 (1914): 1–35. https://doi.org/10.2307/624473.
• Öner, Ertuğ. “Demre Çayı Deltası’nın Jeomorfolojik Gelişimi ve Myra Antik Kenti, Limanı ve St. Nicholaus Kilisesi.” Arkeometri Sonuçları Toplantısı 16 (2000): 1–18.
• Öniz, Hakan. “Demre Beymelek Gölü’nde Sualtında Kalmış Liman ve Yapı Formları.” Adalya 19 (2016): 151–68.
• Ötüken, Semiha Yıldız. “Myra-Demre Aziz Nikolaos Kilisesi Mimari Değerlendirmeler.” In III. Uluslararası Likya Sempozyumu. Sempozyum Bildirileri 07–10 Kasım 2005 Antalya/The IIIrd International Symposium on Lycia. Symposium Proceeding 07–10 Kasım 2005 Antalya, edited by Kayhan Dörtlük, Burhan Varkıvanç, Tarkan Kahya, Jacques des Courtils, Meltem Doğan Alparslan and Remziye Poyraz, 523–36. Antalya: Suna ve İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Merkezi (AKMED), 2006.
• Öz, Cüneyt. “Myra ve Andriake Geç Roma Dönemi Seramikleri.” PhD Diss., Akdeniz Üniversitesi, 2020.
• Özdilek, Banu. “Andriake Sinagogu‟ndan Seçilmiş Örneklerle Hellenistik ve Roma Dönemi Seramiklerine Genel Bir Bakış.” Cedrus: Akdeniz Uygarlıkları Araştırmaları Dergisi 3 (2015): 89–117. https://doi.org/10.13113/CEDRUS.2015011397.
• ––––––. “2009–2012 Andriake Kazılarından Ele Geçen Unguentarium, Şişe, Lykion ve Mortar Örnekleri.” OLBA 24 (2016): 217–65.
• ––––––. “Andriake Limanından Ele Geçen Doğu Sigillata C Grubu Pergamon-Çandarlı Sigillataları.” Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14, no. 40 (2017): 260–76.
• ––––––. “Andriake Sinagogu’ndan Ele Geçen DSA Grubu Seramikler.” Cedrus: Akdeniz Uygarlıkları Araştırmaları Dergisi 5 (2017): 337–95. https://doi.org/10.13113/CEDRUS/201717.
• ––––––. “Andriake Limanından Ele Geçen DSD Grubu/Kıbrıs Sigillataları Işığında Lykia‟nın Doğu Akdeniz ile Deniz Ticareti.” Phaselis: Disiplinlerarası Akdeniz Araştırma Dergisi 4 (2018): 57–77. https://doi.org/10.18367/Pha.18004.
• ––––––. “Andriake Limanından Tralles Üretimi Doğu Sigillata B Grubu Seramikleri.” In Arkeoloji, Tarih ve Epigrafi’nin Arasında: Prof. Dr. Vedat Çelgin’in 68. Doğum Günü Onuruna Makaleler, edited by Murat Arslan and Ferit Baz, 635–58. Istanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2018.
• Öztürk, Hüseyin Sami. “Yazıtlar Işığında Myra ve Çevresi Antik Çağ Tarihi.” In Arkeolojisinden Doğasına Myra/Demre ve Çevresi, edited by Nevzat Çevik, 295–303. Antalya: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını, 2010. Ruscillo, Deborah. “Reconstructing Murex Royal Purple and Biblical Blue in the Aegean.” In Archeomalacology: Molluscs in Former Environments of Human Behaviour. Proceedings of the 9th International Council of the Archaeozoology Conference, Durham, August 2002, edited by Daniella E. Bar and Yosef Mayer, 99–106. Oxford: Oxbow Books, 2005.
• Şahin, Feyzullah and Şevket Aktaş. “The Process of Romanization and Urbanization in Patara.” In Critical Debates in Social Sciences, edited by Bedriye Tunçsiper and Ferhan Sayın, 853–78. London: Frontpage Publications, 2018.
• ––––––. “Patara’da Kentsel Değişim.” In Patara: Kent, Liman, Kült, edited by Havva İşkan, 156–77. Istanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2019.
• Şengül, Mehmet. “Myra’nın Limanı Andriake’de Bulunan Granarium’un Müzeleştirilmesi.” Master’s thesis, Akdeniz Üniversitesi, 2011.
• Takaoğlu, Turan, Taner Korkut, Burçin Erdoğu and Gül Işın. “Archaeological Evidence for 9th and 8th millennia BC at Girmeler Cave near Tlos in SW Turkey.” Documenta Praehistorica 41 (2014): 111–18. https://doi.org/10.4312/dp.41.6.
• Takmer, Burak. “Lex Portorii Provinciae Lyciae: Likya Eyaletleri Gümrük Yasası.” PhD Diss., Akdeniz Üniversitesi, 2006.
• ––––––. “Lex Portorii Provinciae Lyciae: Ein Vorbericht über die Zollinschrift aus Andriake aus neronischer Zeit.” Gephyra 4 (2007):165–88.
• Talu, Sema. “Myra ve Andriake’de Ele Geçen Takılar.” Master’s thesis, Akdeniz Üniversitesi, 2020.
• Tekinalp, Vahit Macit. “Geç Antik Dönem Sonrasında ve Ortaçağ’da (MS. 4.–14. yy) Andriake Kenti.” PhD Diss., Hacettepe Üniversitesi, 2000.
• Von Aulock, Hans. Die Münzprägung des Gordian III und der Tranquillina in Lykien. Istanbuler Mitteilungen Beiheft 11. Tübingen: Wasmuth, 1974.
• Uçkan, B. Yelda Olcay. “Late Antique and Medieval Urban Texture of Olympos.” In 40 Jahre Grabung Limyra: Akten des international Symposions Wien 3.–5. Dezember 2009, edited by Martin Seyer, 241–47. Forschungen in Limyra Band 6. Vienna: Österreichisches Archäologisches Institut, 2012.
• Wörrle, Michael. “Bauinschrift.” In Myra: Eine lykische Metropole in antiker und byzantinischer Zeit, edited by Jürgen Borchhardt, 67–68. Istanbuler Forschungen 30. Berlin: Gebr. Mann, 1975.
• ––––––. “Die Inschrift des Flavius Eutolmius Tatianus.” In Myra: Eine lykische Metropole in antiker und byzantinischer Zeit, edited by Jürgen Borchhardt, 70–71. Istanbuler Forschungen 30. Berlin: Gebr. Mann, 1975. Wurster, Wolfgang. “Das Sicherungssystem des Polisgebietes durch befestigte Wehranlagen und Wachttürme.” In Myra: Eine lykische Metropole in antiker und byzantinischer Zeit, edited by Jürgen Borchhardt, 49–55. Istanbuler Forschungen 30. Berlin: Gebr. Mann, 1975.
• Zimmermann, Martin. Untersuchungen zur Historischen Landeskunde Zentrallykiens. Antiquitas 48. Bonn: Rudolf Habelt, 1992.