Beyond Sun, Sand, and Sea: The Role of Hittite Heritage in the Transformation of Turkey’s Cultural Heritage Regimes

Yıl 2023, Sayı: 3, 25 - 50, 29.12.2023

Gökay Kanmazalp

https://doi.org/10.54930/TARE.2023.29475

Öz

This article scrutinizes the cultural heritage regimes pertaining to the Hittite Empire within the Turkish context, with a specific emphasis on archival records, media narratives, and significant political figures. Drawing upon the concept of cultural heritage regimes, this paper argues that the Hittite cultural heritage played a pivotal role in crafting the self-understanding of the emergent Turkish Republic. The focus lies on the strategic appropriation of Hittite symbols by the Republic to foster a palpable connection with an ancient past that thrived within the geographical bounds of contemporary Turkey. This connection aimed to kindle a sense of unity and shared origins among Turkish citizens. In a significant shift, the twenty-first century exhibits a noticeable change in priorities where the media discourse primarily accentuates the economic potential of Hittite cultural artifacts, largely in the context of heritage tourism. Coupled with this economic and touristic orientation is a deliberate endeavor to redefine Turkey’s image. By strategically projecting Turkey’s historical depth, the aim is to catalyze heritage tourism and move beyond the country’s mere representation as a natural “paradise” known for its stereotypical trio of sun, sand, and sea. This shift exemplifies a metamorphosis of cultural heritage regimes, where the anticipated fiscal returns from heritage tourism begin to steer the narrative, simultaneously highlighting the economic dividends of cultural preservation and catalyzing a redefinition of Turkey’s global image.

Anahtar Kelimeler

Hittite Cultural Heritage, Heritage Regimes in Turkey, Cultural Heritage Regimes, Heritage Tourism, Boğazköy Sphinx

Deniz, Kum ve Güneşin Ötesinde: Türkiye’nin Kültürel Miras Politikalarının Dönüşümünde Hitit Mirasının Rolü

Öz

Bu makalede, arşiv kayıtları ve medya anlatıları eşliğinde Türkiye’de Hitit İmparatorluğu ile ilişkili kültürel miras politikaları, önemli siyasi figürler üzerinde durularak ele alınmaktadır. Kültürel miras politikası kavramından yola çıkılarak, Hitit kültürel mirasının, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında toplumsal öz anlayışının şekillenmesinde önemli bir rol oynadığı savunulmaktadır. Odak noktası, Türkiye Cumhuriyeti’nin Hitit simgelerini stratejik bir şekilde benimsemesi ve modern coğrafi sınırlarında hayat bulan tarihiyle somut bir bağ kurmayı teşvik etmesidir. Bu bağla, Türk vatandaşları arasında birlik hissi oluşturmak ve ortak köken bilincini pekiştirmek hedeflenmiştir. Yirmi birinci yüzyılda önemli bir dönüşümle birlikte; medya anlatıları çoğunlukla Hitit kültürel eserlerinin ekonomik değerini, özellikle miras turizmi bağlamında vurgular hâle gelmiştir. Bu ekonomik ve turistik yönelimin yanında, Türkiye’nin imajını yeniden tanımlama çabası da dikkat çekmektedir. Amaç, Türkiye’nin engin tarihini stratejik bir şekilde öne çıkararak ülkenin sadece deniz, kum ve güneşiyle ünlü bir “cennet” olarak anılmasının ötesine geçmektir. Bu değişim, kültürel miras politikalarında adeta bir evrim niteliğindedir. Miras turizminin mali getirisinin odak noktası olmasıyla birlikte, kültürel korumanın ekonomik değeri ön plana çıkar ve Türkiye’nin küresel imajını yeniden şekillendirme çabaları tekrar hayat bulur.

Anahtar Kelimeler

Hitit kültürel mirası, Miras turizmi, Boğazköy Sfenksi, Kültürel Miras Politikaları, Türkiye'deki Miras Politikaları

Kaynakça

• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA) [Republican Archives of the Presidency of the Republic of Turkey]:
• 30.10.0.0/190.304.4
• 30.10.0.0/146.42.12
• 30.1.0.0/41.246.4
• 30.18.1.2/157.25.19
• Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi (TDA) [Turkish Diplomatic Archives of the Ministry of Foreign Affairs]: 501/31800.125577.21
• “666 Rallici Boğazköy Sfenksi’ni Selamlamak için Geliyor.” Hürriyet, 3 January 2012. https://www.hurriyet.com.tr/666-rallici-bogazkoy-sfenksini-selamlamak-icin-geliyor-19591787.
• “Almanya Boğazköy Sfenksi’ni İade Ediyor.” BBC News Türkçe, 13 May 2011. https://www.bbc.com/turkce/haberler/2011/05/110513_germany_sphinx.
• “Almanya Boğazköy Sfenksi’ni İade Ediyor.” Çorum Yayla Haber, 16 May 2011. https://www.yaylahaber.com.tr/almanya-bogazkoy-sfenksini-iade-ediyor/amp.
• Avcıoğlu, Doğan. Türklerin Tarihi. Vol. 1. 2nd edition. Istanbul: Tekin Yayınevi, 1978.
• Bakıcı, Alper. “Cumhuriyet Dönemi (1930–1940) Kültür Politikalarının Anadolu Medeniyetleri Müzesine Olan Etkisi.” Asbider: Akademi Sosyal Bilimler Dergisi 8, no. 22 (2021): 147–66.
• Bendix, Regina F., Aditya Eggert, and Arnika Peselmann, eds. Heritage Regimes and the State. Göttingen Studies in Cultural Property 6. Göttingen: Universitätsverlag Göttingen, 2013.
• Bittel, Christoph, and Andrea Bräuning. “Zur Erinnerung an Kurt Bittel, den Ausgräber von Hattuscha.” Schwäbische Heimat 58, no. 4 (2007): 425–29.
• “Boğazköy Sfenksi ile ‘Kültür ve Tarih’ Vurgusu.” Çorum Yayla Haber, 30 January 2012. https://www.yaylahaber.com.tr/bogazkoy-sfenksi-ile-kultur-ve-tarih-vurgusu.
• “Boğazköy Sfenksi, Müze Dergisi’nde.” Çorum Yayla Haber, 9 August 2011. https://www.yaylahaber.com.tr/bogazkoy-sfenksi-muze-dergisinde.
• Brubaker, Rogers, and Frederick Cooper. “Beyond ‘Identity.’” Theory and Society 29, no. 1 (2000): 1–47.
• Bryce, Trevor. Warriors of Anatolia: A Concise History of the Hittites. London: I. B. Tauris, 2019.
• Buyurgan, Serap. “Yaşayan ve Yaşatan Müze.” Yaratıcı Drama Dergisi 12, no. 2 (2017): 127–36.
• Çetinkaya, Ali. “Anadolu Medeniyetlerinde Kullanılan Sembollerin Günümüz Kurumsal Kimlik Çalışmalarına Yansımaları.” Master’s thesis, Fırat University, 2014.
• De Cesari, Chiara. “Thinking through Heritage Regimes.” In Heritage Regimes and the State, edited by Regina F. Bendix, Arnika Peselmann, and Aditya Eggert, 399–413. Göttingen Studies in Cultural Property 6. Göttingen: Universitätsverlag Göttingen, 2013.
• Donbaz, Veysel. Bin Kral Bin Anı: Bir Sümeroloğun Anıları. Istanbul: Togan Yayıncılık, 2014.
• Duyan, Uğur. “Su Perileri: ‘Başkentin Kayıp Heykelleri.’” İdealkent: Journal of Urban Studies 2 (2011): 130–46.
• Geismar, Haidy. “Anthropology and Heritage Regimes.” Annual Review of Anthropology 44 (2015): 71–85.
• Goode, James F. Negotiating for the Past: Archaeology, Nationalism, and Diplomacy in the Middle East, 1919–1941. Austin: University of Texas Press, 2007.
• Hall, Stuart. “Whose Heritage? Unsettling ‘the Heritage’, Re-imagining the Post-nation.” Third Text 13, no. 49 (1999): 3–13.
• “Hattusa Sphinx Revives Tourism in Region.” Hürriyet Daily News, 25 January 2012. https://www.hurriyetdailynews.com/hattusa-sphinx-revives-tourism-in-region-12303.
• Klengel, Horst. “History of the Hittites.” In Insights into Hittite History and Archaeology, edited by Hermann Genz and Dirk Paul Mielke, 31–46. Colloquia Antiqua 2. Leuven: Peeters, 2011.
• Kıraç, Yusuf. “100. Yılında Anadolu Medeniyetleri Müzesi.” Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi 82 (2021): 159–77.
• Meskell, Lynn. “Recognition, Restitution and the Potentials of Postcolonial Liberalism for South African Heritage.” South African Archaeological Bulletin 60, no. 182 (2005): 72–78.
• Müller, Lars. “Returns of Cultural Artefacts and Human Remains in a (Post)colonial Context: Mapping Claims Between the Mid-19th Century and the 1970s.” Working Paper Deutsches Zentrum Kulturgutverluste 1 (2021): 1–52.
• Özdoğan, Mehmet. “Ideology and Archaeology in Turkey.” In Archaeology Under Fire: Nationalism, Politics and Heritage in the Eastern Mediterranean and Middle East, edited by Lynn Meskell, 111–23. London: Routledge, 1998.
• Reisman, Arnold. “Jewish Refugees from Nazism, Albert Einstein, and the Modernization of Higher Education in Turkey (1933–1945).” Aleph 7 (2007): 253–81.
• “Sfenks Çorum’a Yakışacak.” Habertürk, 16 May 2011, https://www.haberturk.com/kultur-sanat/haber/631125-sfenks-coru-ma-yakisacak.
• Sheller, Mimi. Consuming the Caribbean: From Arawaks to Zombies. London: Routledge, 2003.
• Tanyeri-Erdemir, Tuğba. “Archaeology as a Source of National Pride in the Early Years of the Turkish Republic.” Journal of Field Archaeology 31, no. 4 (2006): 381–93.
• “‘Yorgun Herakles’ Huzura Kavuştu! Galeri,” Habertürk, 9 October 2011, https://www.haberturk.com/kultur-sanat/haber/677781-yorgun-herakles-huzura-kavustu-galeri.
• Zimmer-Vorhaus, Caroline. “Hittite Temples: Palaces of the Gods.” In Insights into Hittite History and Archaeology, edited by Hermann Genz and Dirk Paul Mielke, 195–218. Colloquia Antiqua 2. Leuven: Peeters, 2011.