KÜRESEL GIDA GÜVENCESİ ENDEKSİ KAPSAMINDA TÜRKİYE'NİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2015, Cilt: 21 Sayı: 1 ve 2, 49 - 61, 01.12.2015

Ersin Dağdur Emine Olhan

Öz

Dünya gıda fiyatlarında 2008 ve 2011 yıllarında gerçekleşen aşırı yükseliş, gelişmiş ülkeler dâhil bütün ülkelerde gıda güvencesini tehdit etmiştir. Bu yılları takiben 2012 yılında Küresel Gıda Güvencesi Endeksi ilk olarak yayınlanmıştır. 2014 yılında yayınlanan endeksin en güncel versiyonu, 109 ülkeyi gıda güvencesi açısından 28 gösterge ile değerlendirmiştir. Endeksle, Sahra Altı Afrika ülkeleri ve gelir seviyesi düşük ülkelerin gıda güvencesi açısından risk altında oldukları tespit edilmiştir. 2014 yılında dünyanın gıda güvencesi açısından en iyi durumda olan dört ülkesi ABD, Avusturya, Hollanda ve Norveç’tir. Dünyanın en kötü durumda olan üç ülkesi ise Madagaskar, Çad ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’dir. Türkiye 100 üzerinden 63.8 puan alarak 109 ülke içinde 39. sırada yer almıştır. Türkiye, endeksi oluşturan erişilebilirlik boyutunda 62.5 puanla 42., bulunabilirlik boyutunda 63.9 puanla 36., kalite ve güvenilirlik boyutunda 67.1 puanla 41. sırada yer almıştır. İçinde bulunduğu Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesinde 5. sırada, üst orta gelir grubunda yedinci sıradadır. Türkiye en kötü puanı (22.6) kişi başına düşen GSYH göstergesinde almıştır. Tarım ürünlerine uygulanan tarife oranları ortalamasında sadece üç ülkeden daha iyi durumdadır. Bu göstergeler Türkiye’nin endeksteki yerini aşağılara çekmektedir. Güçlü olduğu yönlerden en önemlisi gıda arzının yeterliliği olmuştur. Gıda güvenliği ve beslenme standartları açısından Türkiye çok iyi durumdadır. Bu göstergeler Türkiye’yi endekste ortanın üstü sıralara çekmiştir. Türkiye’nin seçilmiş BRICS(Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika) ülkeleri, Macaristan, Polonya, Meksika, Arjantin ülkeler ile genel olarak benzer durumda olduğu tespit edilmiştir, sadece Hindistan bu ülkeler içinde gıda güvencesi açısından kötü yönde ayrışmıştır. Türkiye’nin protein kalitesi, diyet çeşitliliği göstergelerinde bu ülkelerden negatif yönde ayrıştığı tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Gıda güvencesi, Küresel Gıda Güvencesi Endeksi, Gıda Güvenliği

Assessment of Turkey with Regards to Global Food Security Index

Öz

Excessive rises of global food prices in 2008 and 2011 had threatened food security in all countries including developed countries. Following these rises, Global Food Security Index had been published in 2012. Most recent version of index was published in 2014 assessing 109 countries’ food security with regards to 28 indicators. The Sub-Saharan countries and low income countries are determined as food insecure by the index. According to index, the most food secured countries are listed as United States, Austria, Netherlands and Norway. The most food insecure countries are Madagascar, Chad and Congo (Dem. Rep). Turkey’s overall score is 63.8 over 100 and ranked as 39. Turkey’s score in three categories building the index: affordability score 62.5 ranked 42, availability score 63.9 ranked 36, quality and safety score 67.1 ranked 41. Turkey is classified in Middle East & North Africa and ranked as 5th in this region. Turkey ranked 7th in the upper middle income countries. Turkey performs weakest for GDP per capita, for this indicator Turkey’s score is just 22.6. Furthermore, Turkey is better than just three countries for agricultural import tariffs. These indicator’s scores decrease the overall score of Turkey. The strongest indicators are average food supply and presence of standards and regulations for nutrition and food safety. The performance in these indicators raises Turkey to upper middle scores. Turkey’s situation of food security is determined similar to chosen countries such as BRICS (Brazil, Russia, India, China, and South Africa) countries, Hungary, Poland, Mexico and Argentina. However, India is separated as food insecure from these countries. Turkey’s situation in protein quality and diet diversifications is separated negatively from these selected countries

Anahtar Kelimeler

Food security, Global Food Security Index, Food Safety

Kaynakça

• Anonim.2014.Onuncu Kalkınma Planı, Tarımsal Yapıda Etkinlik ve Gıda Güvenliği Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Kalkınma Bakanlığı, 115 s., Ankara
• Anonymous.2012. Global Food Security Index 2012. Economist Intelligence Unit, 37 p., New York, http://foodsecurityindex.eiu.com, [Erişim:14.04.2015]
• Anonymous.2013. Global Food Security Index 2013. Economist Intelligence Unit, 37 p., New York, http://foodsecurityindex.eiu.com, [Erişim:14.04.2015]
• Anonymous.2014. Global Food Security Index 2014. Economist Intelligence Unit, 37 p., New York, http://foodsecurityindex.eiu.com, [Erişim:14.04.2015]
• Anoymous. 2014a. The State of Food Insecurity in the World. FAO, 57 p.,Rome
• Sorumlu Yazar: Ersin DAĞDUR
• [e-mail]
• Geliş Tarihi : 21/10/2015
• Kabul Tarihi : 23/12/2015