COVID-19 Virüs Salgını Kaynaklı Karantina Sürecinin Evsel Gıda Atıklarına Etkileri

Yıl 2020, Cilt: 26 Sayı: 2, 157 - 165, 30.12.2020

Çiğdem Muştu , Veli Ceylan Mehmet Sarıışık

Öz

Amaç: Bu araştırma, COVID-19 salgını kaynaklı karantina sürecinde, ev ortamındaki tüketicilerin gıda israfı tutum ve israf miktarının belirlenmesini açıklamaktadır.
Tasarım/Metodoloji/Yaklaşım: Araştırmanın evrenini, Türkiye’deki COVID-19 vakalarının yaklaşık %60’ını barındıran İstanbul’da kalabalık nüfusa sahip ilçelerde ikamet eden bireyler oluşturmaktadır. Basit tesadüfi örnekleme yöntemi kullanılarak araştırmaya 982 katılımcı dahil edilmiş ve veri toplama aracı olarak elektronik anket formları kullanılmıştır. Araştırma verileri, COVID-19 vakalarının Türkiye’de zirve yaptığı 15 Nisan – 1 Mayıs 2020 tarihleri arasında toplanmıştır. Anket formu demografik ve gıda atığına ilişkin sorular olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Araştırmada; güvenirlik analizi ile katılımcıların verdiği yanıtların belirlenmesi için ise frekans analizi kullanılmıştır. Ayrıca hanehalkı özellikleri ile gıda israfı uygulamaları arasındaki ilişkinin belirlenmesinde farklılık analizleri (tek yönlü varyans ve Kruskal Wallis) kullanılmıştır.
Bulgular: Katılımcıların büyük bir bölümünü 21-29 yaş aralığındaki bireyler ve üniversite mezunları oluşturmaktadır. Ayrıca katılımcıların %66,3’ü ebeveynleriyle yaşamakta, %46,5’inin geliri 2501-5000 lira aralığında ve %77’inin hane nüfusu üç ve daha fazla kişiden oluşmaktadır. Katılımcıların %87,7’si gıda israfını büyük bir sorun olarak gördüğünü ifade etmektedir. Karantina sürecinde en fazla israf edilen gıdaların sebze ve meyveler olduğu ve israfın en önemli nedeninin gıdaların bozulması olduğu belirlenmiştir. Karantina sürecinde katılımcılar hazır gıda tüketim oranının azaldığını ve genellikle yemeklerini evde yaptıklarını ifade etmektedir.
Araştırma sınırlamaları/Etkileri: Karantina sürecinde araştırmaya dahil etmek istenen bireylere ulaşımın güçlüğü, bu araştırmanın sınırlılıklarını oluşturmaktadır.
Özgünlük/Değer: İlgili konunun literatürde sınırlı olması ve araştırmanın İstanbul’da yürütülmesi, bu çalışmanın özgünlüğünü ortaya koymaktadır. Ayrıca araştırmanın gıda üreticileri ve tüketiciler için ortaya koyduğu sonuçlar, bu araştırmanın değerini oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gıda israfı, COVID-19, Karantina, Tüketici Davranışları

Effects of COVID- 19 Outbreak Lockdown on Household Food Waste

Öz

Purpose: This research aims to determine the food waste attitude and waste amount of consumers in the home environment in the quarantine process caused by the COVID-19 outbreak.

Design/Methodology/Approach: The population of the study, in Istanbul, where approximately 60% of COVID-19 cases in Turkey, consists of individuals who reside in districts with a large population. 982 participants were selected using simple random sampling method and electronic survey forms were used as data collection tool. Research data was collected between April 15 and May 1, 2020 when COVID-19 cases had peaked in Turkey. The survey consists of two parts: demographic and food waste questions. Frequency analysis was carried out for reliability analysis and determining the responses of the participants. In addition, difference analyzes (one-way variance and Kruskal Wallis) were used to determine the relationship between household characteristics and food waste practices.

Findings: The majority of the participants are individuals aged 21-29 and university graduates. In addition, 66.3% of the participants live with their parents, 46.5% of the participants' income is 2501-5000 lira and the household population of 77% of the participants is three or more. Participants who see food waste as a major problem are 87.7% of all participants. It was determined that the most wasted foods in the quarantine were vegetables and fruits, and the most important reason for waste was the spoilage of the foods. The participants state that the rate of ready food consumption has decreased during the quarantine process and that they usually cook at home.

Research limitations/Effects: The difficulty of accessing individuals to be included in the research in quarantine constitutes the limitations of this research.

Originality/Value: The originality of this study is that the subject is limited in the literature and the research is carried out in Istanbul. In addition, the results of the research for food

producers and consumers constitute the value of this research.

Anahtar Kelimeler

Food waste,, COVID-19,, Quarantine,, Consumer Behavior,

Kaynakça

• Abeliotis, K., Lasaridi, K., Choini, C. (2015). Life Cycle Assessment of Food Waste Home Composting in Greece. Toxicological and Environmental Chemistry, 98(10): 1200-1210.
• CDC. (2020). Coronavirus (COVID-19). https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/index.html. Erişim: Haziran, 2020.
• Charbel, L., Capone, R., Grizi, L., Debs, P., Khalife, D., El Bilali, H., Bottalica, F. (2016). Preliminary İnsights on Household Food Wastage in Lebanon. Journal of Food Security, 4(6): 131-137.
• Cicatiello, C., Franco, S. (2020). Disclosure and Assessment of Unrecorded Food Waste at Retail Stores. Journal of Retailing and Consumer Services, 52: 101932.
• Demirbaş, N. (2018). Dünyada ve Türkiye’de Gıda İsrafını Önleme Çalışmalarının Değerlendirilmesi. VIII. IBANESS Congress Series (21-22Nisan, Bulgaria), 521-526 ss.
• European Communities (2010). Preparatory study on food waste across EU 27. Technical report-2010-054. https://ec.europa.eu/environment/eussd/pdf/bio_foodwaste_report.pdf Erişim: Haziran, 2020.
• FAO. (2013). Food wastage footprint: Impact on natural resources. Summary report. Rome: FAO.
• Farr-Wharton, G., Foth, M., Choi, J. H. J. (2014). Identifying Factors That Promote Consumer Behaviours Causing Expired Domestic Food Waste. Journal of Consumer Behaviour, 13(6): 393-402.
• Gaiani, S., Caldeira, S., Adorno, V., Segrè, A., Vittuari, M. (2018). Food Wasters: Profiling Consumers’ Attitude to Waste Food in Italy. Waste Management, 72: 17-24.
• Hebrok, M., Heidenstrøm, N. (2019). Contextualising Food Waste Prevention-Decisive Moments Within Everyday Practices. Journal of Cleaner Production, 210: 1435-1448.
• Gustavsson, J., Cederburg, C., Sonesson, U., van Otterdijk, R., Meybeck, A. (2011). Global Food Losses and Food Waste. http://www.fao.org/docrep/014/mb060e/mb060e00.pdf Erişim: Haziran, 2020.
• Jayne, T. S., Zulu, B., Nijhoff, J. J. (2006). Stabilizing Food Markets in Eastern and Southern Africa. Food Policy, 31(4): 328-341.
• Jribi, S., Ismail, H. B., Doggui, D., Debbabi, H. (2020). COVID‑19 Virus Outbreak Lockdown: What İmpacts on Household Food Wastage? Environment, Development and Sustainability, 22: 3939-3955.
• Khayyatzadeh, S. S. (2020). Nutrition and Infection with COVID-19. Journal of Nutrition and Food Security, 5(2): 93-96.
• Koivupuro, H. K., Hartikainen, H., Silvennoinen, K., Katajajuuri, J. M., Heikintalo, N., Reinikainen, A., Jalkanen, L. (2012). Influence of Socio‐Demographical, Behavioural and Attitudinal Factors on The Amount of Avoidable Food Waste Generated in Finnish Households. International Journal of Consumer Studies, 36(2): 183-191.
• Kummu, M., De Moel, H., Porkka, M., Siebert, S., Varis, O., Ward, P. J. (2012). Lost Food, Wasted Resources: Global Food Supply Chain Losses and Their İmpacts on Freshwater, Cropland, and Fertiliser Use. Science of The Total Environment, 438: 477-489.
• Lundie, S., Peters, G. M. (2005). Life Cycle Assessment of Food Waste Management Options. Journal of Cleaner Procution, 13(3): 275-286.
• Mirabella, N., Castellani, V., Sala, S. (2014). Current Options for The Valorization of Food Manufacturing Waste: A Review. Journal of Cleaner Production, 65: 28-41.
• Muscogiuri, G., Barrea, L., Savastano, S., Colao, A. (2020). Nutritional Recommendations for Covıd-19 Quarantine. European Journal of Clinical Nutrition, 74: 850-851.
• Özçiçek Dölekoğlu, C. (2017). Gıda Kayıpları, İsraf ve Toplumsal Çabalar. Tarım Ekonomisi Dergisi, 23(2): 179-186.
• Özçiçek Dölekoğlu, C. Giray, F. H., Şahin, A. (2014). Mutfaktan Çöpe Ekmek: Tüketim ve Değerlendirme. Akademik Bakış Dergisi, 44: 1-15.
• Parfitt, J., Barthel, M., Macnaughton, S. (2010). Food Waste within Food Supply Chains: Quantification and Potential for Change to 2050. Philosophical Transactions of The Royal Society B: Biological Sciences, 365(1554): 3065-3081.
• Principato, L., Secondi, L., Pratesi, C. A. (2015). Reducing Food Waste: An İnvestigation on The Behaviour of Italian Youths. British Food Journal, 117(2): 731-748.
• Quested, T. E., Marsh, E., Stunell, D., Parry, A. D. (2013). Spaghetti Soup: The Complex World of Food Waste Behaviours. Resources, Conservation and Recycling, 79, 43-51.
• Rolle, R. S. (2006). Improving Postharvest Management and Marketing in The Asia-Pacific Region: İssues and Challenges. Postharvest Management of Fruit and Vegetables in The Asia-Pacific Region, 1(1): 23-31.
• Roodhuyzen, D. M. A., Luning, P. A., Fogliano, V., Steenbekkers, L. P. A. (2017). Putting Together The Puzzle of Consumer Food Waste: Towards An İntegral Perspective. Trends in Food Science and Technology, 68: 37-50.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2020). Türkiye’deki mevcut durum. https://covid19.saglik.gov.tr/ Erişim: Temmuz, 2020.
• Sheen, F., Hardman, C. A., Robinson, E. (2020). Food Waste Concerns, Eating Behaviour and Body Weight. Appetite, 151: 104692-104700.
• Sosna, D., Brunclíková, L., Galeta, P. (2019). Rescuing Things: Food Waste in The Rural Environment in The Czech Republic. Journal of Cleaner Production, 214: 319-330.
• Ticaret Bakanlığı (2018). Türkiye İsraf Raporu. https://tuketici.ticaret.gov.tr/data/5e6b33e913b876e4200a0101/Turkiye_Israf_Raporu_2018.pdf. Erişim: Haziran, 2020.
• von Kameke, C., Fischer, D. (2018). Preventing Household Food Waste Via Nudging: An Exploration of Consumer Perceptions. Journal of Cleaner Production, 184: 32-40.
• World Health Organization (2020). Coronavirus Disease (COVID-19) Pandemic. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 Erişim: Haziran, 2020.
• Yıldız, G. (2019). Türkiye Yılda 214 Milyar Liralık Gıda İsraf Ediyor. https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/turkiye-yilda-214-milyar-liralik-gida-israf-ediyor-/1596499 Erişim: Haziran, 2020.