Reel Efektif Döviz Kuru Oynaklığının Tarımsal Dış Ticaret Üzerindeki Asimetrik Etkisi: 2013-2021 Arası Dönemde Türkiye Örneği

Yıl 2022, Cilt 28, Sayı 2, 141 - 150, 09.01.2023

Soner AKIN Selim DURAMAZ Osman Murat KOÇTÜRK

https://doi.org/10.24181/tarekoder.1063391

Öz

Amaç: Döviz kurlarında son dönemlerde yaşanan aşırı dalgalanmalar, dış ticarette döviz kuru oynaklığının incelenmesini önemli hale getirmiştir. Bu çalışmanın amacı, 2013:01-2021:08 döneminde farklı ekonomik konjonktürler açısından reel efektif döviz kuru oynaklığının tarımsal dış ticaret üzerindeki asimetrik etkisini ortaya koymaktır. Tasarım/metodoloji/yaklaşım: Döviz kuru oynaklığını ölçmek amacıyla ARMA(1,0)-EGARCH(1,1) modelinden yararlanılmıştır. Döviz kuru oynaklığının dış ticaret etkisi üzerindeki etkisi MSIAH modeli ile incelenmiştir. Bulgular: Elde edilen sonuçlara göre, reel döviz kuru oynaklığının dış ticaret üzerindeki etkisinin ekonomik genişleme ve daralma rejimleri açısından farklılık gösterdiği, ekonomik genişleme rejiminde reel döviz kuru oynaklığının ithalatı arttırıcı bir etki yarattığı ortaya konulmuştur. Özgünlük/Değer: Çalışma, son dönemde tarımsal sorunlara daha fazla dikkat çekilmesi, özellikle kur ekseninde tarımsal dış ticarete yönelik sorunların çözümüne katkı sağlanması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Döviz Kuru, Tarımsal Dış Ticaret, Pandemi.

The Asymmetric Effect of Real Effective Exchange Rate Volatility on Agricultural Foreign Trade: The Example of Turkey in the Period 2013-2021

Öz

Purpose: The recent extreme volatilities in exchange rates have made it important to examine exchange rate volatility on foreign trade. The aim of this study is to reveal the asymmetric effect of real effective exchange rate volatility on agricultural foreign trade in terms of different economic conjunctures in the period 2013:01-2021:08. Design/Methodology/Approach:ARMA(1,0)-EGARCH(1,1) model was used to measure exchange rate volatility. The effect of exchange rate volatility on the foreign trade effect was analyzed with the MSIAH model. Findings: According to the results, it has been revealed that the effect of real exchange rate volatility on foreign trade differs in terms of economic expansion and contraction regimes, and real exchange rate volatility in the economic expansion regime has an increasing effect on imports. Originalty/Value: The study is expected to draw more attention to agricultural problems in the recent period, and to contribute to the solution of problems related to agricultural foreign trade, especially in the exchange rate axis.

Anahtar Kelimeler

Exchange rate, agricultural foreign trade, pandemic.

Kaynakça

• Abudi,A.A. & Okunmadewa, F. (1999). Price, exchange rate volatility and Nigeria’s agricultural trade flows: A dynamic analysis. African Economic Research Consortium Research Paper, 87, Nairobi.
• Bahmani-Oskooee, M., & Ardalani, Z. (2006). Exchange rate sensitivity of US trade flows: evidence from industry data. Southern Economic Journal, 542-559.
• Bahmani-Oskooee, M., & Wang, Y. (2008). The J-curve: evidence from commodity trade between US and China. Applied Economics, 40(21), 2735-2747.
• Bal, H., Akça, E. E., & Demiral, M. (2017). Döviz kuru değişmelerinin Türkiye’nin Avrupa Birliği ticareti üzerine etkileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 61-82.
• Barak, D., & Naimoğlu, M. (2018). Reel döviz kurunun dış ticaret üzerindeki etkisi: Kırılgan Beşli örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 82-95.
• Bollerslev, T. (1986). Generalized autoregressive conditional heteroskedasticity. Journal of econometrics, 31(3), 307-327. Çınar, G., Hushmat, A., & Ferrruh, I. (2015). Relationship between exports of processed agricultural products and real exchange rate shocks: the case of Turkey. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 52(1), 85-92.
• Göçer, İ., & Elmas, B. (2013). Genişletilmiş Marshall-Lerner koşulu çerçevesinde reel döviz kuru değişimlerinin Türkiye'nin dış ticaret performansına etkileri: Çoklu yapısal kırılmalı zaman serisi analizi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 7(1), 137-157.
• Gökçe, C. (2021). Petrol fiyatı ve döviz kurunun gıda fiyatları üzerine asimetrik etkisi: Türkiye örneği. Business and Economics Research Journal, 12(3), 599-611.
• Gündüz, M. A., Afşar, B., & Kalaycı, S. (2017). Tarım ürünleri ihracatında döviz kuru ve petrol fiyatlarının etkisi: Türkiye örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4) 805-819.
• Hamilton, J. D. (1989). A new approach to the economic analysis of nonstationary time series and the business cycle. Econometrica: Journal of the econometric society, 357-384.
• Hamilton, J. D. (2010). Regime switching models. In Macroeconometrics and time series analysis (pp. 202-209). Palgrave Macmillan, London.
• Kandilov, I. T. (2008). The effects of exchange rate volatility on agricultural trade. American Journal of Agricultural Economics, 90(4), 1028-1043.
• Karakaş, G., & Erdal, G. (2017). Döviz kuru oynaklığının Türkiye’nin tarımsal dış ticaretine etkisi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(6), 668-675.
• Kılıç, E.(2014). Stratejik sektörlerin dış ticareti ile reel efektif döviz kuru hareketleri ve belirsizliği arasındaki ilişki. Sakarya İktisat Dergisi, 3(4), 43-66.
• Kızıldere, C., Kabadayı, B., & Emsen, Ö. (2013). Dış ticaretin döviz kuru değişmelerine duyarlılığı: seçilmiş gelişmekte olan ülkeler üzerine bir inceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(3), 41-54.
• Krolzig, H. M. (1998). Econometric modelling of Markov-switching vector autoregressions using MSVAR for Ox. http://fmwww.bc.edu/ec-p/software/ox/Msvardoc.pdf, Erişim: Kasım, 2021.
• Krolzig, H. M. (2000). Predicting Markov-switching vector autoregressive processes (pp. 1-30). Nuffield College. Sever, E. (2012). Döviz kuru dalgalanmalarının tarımsal dış ticarete etkisi: Türkiye örneği. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 4(7), 17-35.
• Yanıkkaya, H., Kaya, H., & Kocturk, O. M. (2013). The effect of real exchange rates and their volatilities on the selected agricultural commodity exports: A case study on Turkey, 1971-2010. Agricultural Economics, 59(5), 235-246.