Üreticilerin Süt Satış Yeri Kararında Etkili Olan Faktörlerin Analizi: Kooperatif ve Özel Sektör Karşılaştırması

Yıl 2022, Cilt: 28 Sayı: 2, 195 - 202, 09.01.2023

Filiz Kınıklı Murad Yercan

https://doi.org/10.24181/tarekoder.1164801

Cited By: 1

Öz

Amaç: Bu çalışmada süt sığırcılığı yapan işletmelerin süt satış yeri kararında etkili olan faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla kooperatif ve özel sektör karşılaştırması yapılmıştır.
Tasarım/Metodoloji/Yaklaşım: Araştırma kapsamında İzmir ilinde kooperatif ortağı olan ve olmayan 200 üretici ile görüşülmüştür. Üreticilerin kooperatife veya özel sektöre süt satmasında etkili olan faktörler, lojistik regresyon analizi kullanılarak incelenmiştir.
Bulgular: Elde edilen sonuçlar incelendiğinde; tarım dışı geliri olan, işlenen arazi miktarı ve sağmal sayısı az olan ve soğutma tankı bulunmayan işletmelerin kooperatife süt satma eğilimleri daha fazladır. Sağmal sayısı fazla olan büyük işletmelerin ise özel sektöre süt satma olasılıkları daha yüksektir. Bu sonuçlar büyük ölçekli işletmelerin özel sektör ile, küçük ölçekli işletmelerin ise kooperatifler ile çalışma olasılığının yüksek olduğunu göstermektedir.
Özgünlük/Değer: Süt sektörü ve kooperatifçilik açısından Türkiye’de önemli illerden biri olan İzmir ilinde yapılan bu çalışmada, süt sığırcılığı işletmelerinin sütü kooperatife veya özel sektöre satmasında etkili olan faktörler belirlenmeye çalışılmıştır. Bu araştırmanın sonuçlarının hem süt hem de kooperatifçilik sektörüne katkı sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Süt sıırcılığı, pazarlama, kooperatifçilik

Analysis of factors affecting the decision of dairy farmers' milk sales channel: Comparison of cooperative and private sector

Öz

Purpose: The purpose of this study is to determine the factors that are effective in the decision of the milk sales channel in dairy farming. For this purpose, the cooperative and private sectors have been compared.
Design/Methodology/Approach: Within the scope of the research, 200 dairy farms which have cooperative members and non-members living in Izmir province were interviewed. The factors affecting farmers’ selling milk to the cooperative or the private sector were examined using logistic regression analysis.
Findings: When the results obtained are examined, dairy farms with agricultural income, less cultivated land, fewer dairy cows, and no milk cooling tanks are more likely to sell milk to the cooperative. The likelihood of milk sales to the private sector is higher on dairy farms with more dairy cows. These results show that large-scale dairy farms are more likely to work with the private sector, and small-scale dairy farms are more likely to work with cooperatives.
Originality/Value: In this study which was carried out in Izmir, as it is one of the most important provinces for the Turkish dairy industry and cooperatives, the factors affecting the selling of milk to the cooperative or private sector by dairy farms were tried to be determined. It is expected that the results of this research will contribute to both dairy sector and cooperatives.

Anahtar Kelimeler

Dairy farming, Marketing, Cooperation

Kaynakça

• Alho, E. (2015). Farmers' Self-reported Value of Cooperative Membership: Evidence From Heterogeneous Business and Organization Structures, Agricultural and Food Economics, 3(23), 22p.
• Armağan, G. ve Özden, A. (2008). Türkiye'de Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Tarımsal Yayım İhtiyaçları ve Üreticilerin Örgütlenme ile İlgili Düşünceleri, 8. Türkiye Tarım Ekonomisi Kongresi, 25-27 Haziran, Bursa, 260-270.
• Çukur, F. ve Dayan, V. (2012). Süt Sektörünün Gelişme Potansiyeli ve Kırsal Kalkınmaya Olası Katkıları: Milas İlçesi, 10. Türkiye Tarım Ekonomisi Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Konya, 412-42 ss.
• EU, 2022. European Cooperative Society (SCE), Why cooperatives are important, https://ec.europa.eu/growth/sectors/proximity-and-social-economy/social-economy-eu/cooperatives_en . Erişim: Mart, 2022.
• Gujarati, D. N. 2004. Basic Econometrics, The McGraw−Hill Companies, Fourth Edition, USA.
• Güler, D. (2019). Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Tedarik Zinciri Yönetimi Uygulamaları: İzmir ve Manisa Örneği, Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Gültekin, C. (2014). Trakya Bölgesi'nde Büyükbaş̧ Hayvancılık İşletmelerinin Üretim Pazarlama Sorunları ve Çözüm Önerileri, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Edirne.
• Gündüz, O. ve Dağdeviren, M. (2011). Bafra ilçesinde süt maliyetinin belirlenmesi ve üretimi etkileyen faktörlerin fonksiyonel analizi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 21(2): 104-111.
• Günlü, A. İmik, H. ve Tekerli, M. (2001). Afyon İli Süt Sığırcılık İşletmelerinin Genel Özellikleri ile Kârlılık ve Verimlilik Analizi, Lalahan Hayvan Araştırmaları Dergisi, 41 (1): 1-12.
• İçöz, Y. 2004. Bursa İli Süt Sığırcılık İşletmelerinin Kârlılık ve Verimlilik Analizi, TEPGE, Yayın No:116, ISBN 975-407-148-9, Ankara.
• İnan, H. 2008. Türkiye’de Tarımsal Kooperatifçilik ve AB Modeli, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Yayın no:2008-73, İstanbul.
• Kaplan, K., (2021). Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Kapasite Kârlılık İlişkisi: Tokat İli Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı, Tokat.
• Keskin, G. ve Dellal, İ. (2011). Trakya Bölgesinde Süt Sığırcılığı Üretim Faaliyetinde Brüt Kar Analizi, Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 17(2):177-182.
• Koç, G. ve Uzmay, A. (2018). Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Üreticilerin Kooperatif Kanalıyla Süt Pazarlama Olasılığını Etkileyen Faktörler: Trakya Bölgesi Örneği. Tarım Ekonomisi Dergisi, 24 (2) : 203-214.
• Koç, G. (2018). İklim Değişikliğinin Süt Sığırcılığı İşletmeleri Üzerindeki Etkilerinin Ekonomi ve Tarım Politikaları Açısından Analizi; Trakya Bölgesi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Koyunbenbe, N. ve Özden, A. (2011). Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Parametrik Etkinlik Ölçümü: İzmir İli Örneği, ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(2) : 23 – 27.
• Koyunbenbe, N. (2005). İzmir İli Ödemiş İlçesinde Süt Sığırcılığının Geliştirilmesi Olanakları Üzerine Bir Araştırma, Hayvansal Üretim Dergisi, 46(1): 8-13.
• Kumar, A., Saroj, S., Joshi, P. K. and Takeshima, H., (2018). Does Cooperative Membership Improve Household Welfare? Evidence From a Panel Data Analysis of Smallholder Dairy Farmers in Bihar, India, Food Policy, 75: 24-36.
• Mayda, F. (2016). İzmir ilinde Süt Sığırcılığı Yapan işletmelerin Ekonomik Analizi ve Sütün Pazar Arzı, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Kahramanmaraş.
• Miran, B. 2014. Temel İstatistik, İzmir, Türkiye.
• Morfi, C., Nilsson, J., Hakelius, K. and Karantininis, K. (2021). Social networks and member participation in cooperative governance, Agribusiness, 37: 264-285.
• Müller, M., Hanisch, M., Malvido, A., Rommel, J. and Sagebiel, J. (2018). The structural Effect of Cooperatives on Price Volatility in the European Dairy Sector, Applied Economics Letters, 25(8): 576-579.
• Newbold, P. 1995. Statistics For Business and Economics, Prentice Hall International Editions.
• Özüdoğru, T. (2010). Amasya Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliğinin Yöre Çiftçilerine Ekonomik Etkilerinin Analizi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sert, H. (2019). Süt Sığırcılığında Hayvan Refahı Ekonomisinin Analizi ve Tarım Politikaları Açısından Değerlendirilmesi: İzmir İli Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, İzmir.
• Şahin, K. Gül, A. Koç, B. ve Dağıstan, E. (2001). Adana İlinde Entansif Süt Sığırcılığı Üretim Ekonomisi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 11 (2): 19-28.
• TÜİK, 2022, Bölgesel İstatistikler, https://biruni.tuik.gov.tr/bolgeselistatistik/ degiskenlerUzerindenSorgula.do .Erişim: Ocak 2022.
• Yenipınar, A. (2019), İkili Lojistik Regresyon Analizinde Örnek Büyüklüğünün Önemi, Doktora Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Yercan, M. (2007). Türkiye ve Avrupa Birliğinde Tarımın Örgütlenme Deseni ve Tarımsal Kooperatifler, Tarım Ekonomisi Dergisi,13(1) : 19 – 29.
• Yılmaz, H. (2010). Süt Sığırcılığında Kooperatifler Aracılığıyla Desteklemenin Ekonomik ve Sosyal Etkileri: Adana İli Örneği, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Adana.
• Yüksel, M. (2009). Köy-Koop.’a Üye Olan ve Süt Sığırcılığı Yapan İşletmeler ile Üye Olmayıp Süt Sığırcılığı Yapan İşletmelerin Tarımsal Yeniliklerin Benimsenmesi Açısından Karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.