İklim değişikliğinin Türkiye tarımına etkileri

Yıl 2024, Cilt: 30 Sayı: 2, 173 - 181, 27.12.2024

Kübra Dağ , Erkan Aktaş

https://doi.org/10.24181/tarekoder.1553204

Öz

Amaç: Bu çalışmada, küresel iklim değişikliğinin Türkiye tarımı üzerindeki etkisi, 1970-2022 yılları arasında sıcaklık, yağış ve mazot fiyatları gibi çeşitli meteorolojik parametreler ve ekonomik faktörlerin aracılığıyla açıklanması amaçlanmıştır. Çağımızın en önemli ekolojik sorunlarından biri olan küresel iklim değişikliği, tarım endüstrisi üzerinde önemli bir ölçüde etkisi bulunmaktadır. İklim değişikliğinin tarımsal üretim üzerindeki sonuçları, tarımın sosyal ve ekonomik yaşamda önemli bir rol oynadığı Türkiye gibi ülkelerde daha belirgin hale gelmektedir. Bu bağlamda, çalışmanın amacı iklim değişikliğinin Türkiye tarımı üzerindeki etkilerini analiz etmek ve azaltma önlemlerini belirlemektir.
Tasarım/Metodoloji /Yaklaşım: Çalışmada metodoloji olarak zaman serisi analizi kullanılmıştır. Bu çalışma, 1970-2022 yılları arasında iklim değişikliğinin Türkiye tarımı üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak için uygulamaya konulan sözleşmeleri incelemektedir. Bağımsız değişken olarak sıcaklık, yağış, mazot fiyatları, çiftçi eline geçen fiyat büyüme oranı ve bağımlı değişken olarak ekilebilir tarım alanları kullanılarak iklim değişikliğinin tarım sektörü üzerindeki etkileri incelenmektedir.
Bulgular: Elde edilen bulgular, iklim değişikliğinin tarım sektörü üzerindeki olumsuz etkilerini ve bu etkileri azaltmaya yönelik çeşitli uyum stratejilerinin gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Özgünlük/Değer: İklim değişikliğinin Türkiye tarımı üzerindeki etkilerinin anlaşılması, sektörde sürdürülebilir politikaların geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

İklim değişikliği, motorin fiyatları, sıcaklık, Türkiye tarımı, yağış

Impacts of clımate change on Turkey agrıculture

Öz

Purpose: This study aims to explain the impact of global climate change on Turkish agriculture through various meteorological parameters such as temperature, precipitation and diesel prices and economic factors between 1970 and 2022. Global climate change, one of the most important ecological problems of our age, has a significant impact on the agricultural industry. The consequences of climate change on agricultural production are becoming more evident in countries like Turkey where agriculture plays an important role in social and economic life. In this context, the aim of the study is to analyze the impacts of climate change on Turkish agriculture and identify mitigation measures.
Design/Methodology/Approach: Time series analysis was used as the methodology in the study. This study analyzes the agreements put in place to mitigate the negative impacts of climate change on Turkish agriculture between 1970 and 2022. The effects of climate change on the agricultural sector are analyzed by using temperature, precipitation, diesel prices, growth rate of farmer's price and arable land as independent variables.
Findings: The findings reveal the negative impacts of climate change on the agricultural sector and the necessity of various adaptation strategies to mitigate these impacts.
Originality/Value: Understanding the impacts of climate change on Turkish agriculture will contribute to the development of sustainable policies in the sector.

Anahtar Kelimeler

Climate change, diesel prices, temperature, Turkish agriculture, precipitation

Kaynakça

• Adams, R. M., Hurd, B. H., Lenhart, S., & Leary, N. (1998), “Effects of global climate change on agriculture: an interpretative review”. Climate research, 11 (1), 19-30.
• Akram, N. (2013), “Is climate change hindering economic growth of Asian economies?”. Asia-Pacific Development Journal, 19 (2), 1-18.
• Aparı Çetinsoy, F. (2010), Küresel iklim değişikliği: Avrupa Birliği ve Türk tarımı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Atmaca, A. H.(2024), Küresel iklim değişikliğinin tarım mallarının karşılaştırmalı üstünlüğüne etkisi (Avrupa Birliği örneği), [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Bayraç, H. N., & Doğan, E. (2016), “Türkiye’de iklim değişikliğinin tarım sektörü üzerine etkileri”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11 (1), 23-48.
• Canada.co. (2010), Protecting the ozone layer: Vienna Convention and Montreal Protocol. https://www.canada.ca/en/environment-climate-change/services/air-pollution/issues/ozone-layer/measures-protect/vienna-convention-montreal-protocol.html adresinden alınmıştır.
• Chen, S., & Gong, B. (2021), “Response and adaptation of agriculture to climate change: Evidence from China”. Journal of Development Economics, 148, 102557.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2012), İklim değişikliği ulusal eylem planı 2011-2023. https://webdosya.csb.gov.tr/db/iklim/banner/banner591.pdf adresinden alınmıştır.
• Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. (2023), Kyoto Protokolü. https://iklim.gov.tr/kyoto-protokolu-i-35 adresinden alınmıştır.
• Dışişleri Bakanlığı. (2022), BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi. https://www.mfa.gov.tr/bm-iklim-degisikligi-cerceve-sozlesmesi.tr.mfa (Erişim:19.12.2022).
• Dışişleri Bakanlığı. (2023), Kyoto Protokolü. https://www.mfa.gov.tr/kyoto-protokolu.tr.mfa adresinden alınmıştır.
• Dickey, D.A. & Fuller, W.A. (1979), “Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root”. Journal of The American Statistical Association. 74 (366): 427-431.
• Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı. (2022), Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS), Https://Enerji.Gov.Tr/Evced-Cevre-Ve-İklim-Bm-İklim-Degisikligi-Cerceve-Sozlesmesi (19.12.2022).
• Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı. (2023), Paris Anlaşması. Https://Enerji.Gov.Tr/Evced-Cevre-Ve-İklim-Paris-Anlasmasi adresinden alınmıştır.
• Güven, A. G.(2006), 1997 Kyoto Protokolü’nün oluşumu ve uluslararası çevre politikalarına etkileri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• İklim Değişikliği Başkanlığı. (2022), Montreal Protokolü. Https://İklim.Gov.Tr/Montreal-Protokolu-İ-38 adresinden alınmıştır (Erişim:19.12.22).
• İklim Değişikliği Başkanlığı. (2024), İklim değişikliği azaltım stratejisi ve eylem planı (2024-2030), https://iklim.gov.tr/db/turkce/icerikler/files/undp_azaltim_spread.pdf adresinden alınmıştır.
• Koçar Uzan, H. (2022), Güncel araştırmalar çerçevesinde iklim değişikliği (Nedenler, sonuçlar ve mücadele politikaları), Büyükşehir Belediyelerinde iklim değişikliği ile mücadele çalışmaları üzerine bir inceleme: Akdeniz Bölgesi Örneği. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Oğul, B. (2022), “İklim değişikliği tarım sektörünü nasıl etkiliyor? Türkiye ekonomisi üzerine ekonometrik bir uygulama”. Tarım Ekonomisi Dergisi, 28 (2), 151-162.
• Öbük, D. N. & Sınmaz, S. (2024), “İklim değişikliği süreci ve Türkiye’de iklim değişikliği eylem planlarının mekânsal perspektifi”. Kent Akademisi Dergisi. 17 (3):939-960.
• Sadioğlu, U. & Ağıralan, E. (2020), “İklim değişikliği çerçevesinde 25. taraflar konferansi (COP25)”. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11 (Ek Sayı-1), 361-385.
• Saya, M. (2016), Küresel iklim değişikliğinin sektörel düzeyde ve Türkiye tarım sektörü üzerindeki etkilerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Sayın, A. (2023), Küresel iklim değişikliğinin konut sektörü üzerine etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Ankara.
• Tarım ve Orman Bakanlığı. (2021), İklim değişikliği ve tarım değerlendirme raporu, Https://Www.Tarimorman.Gov.Tr/TRGM/Belgeler/IKLIM%20DEGISIKLIGI%20VE%20TARIM%20DEGERLENDIRME%20RAPORU.Pdf adresinden alınmıştır.
• Temur, B.(2017), Küresel ısınmanın Türkiye’de tarım sektörü üzerine etkisi: Bir ARDL modeli uygulaması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Eskişehir Anadolu Üniversitesi., Eskişehir.
• Türkeş, M. (2001), “Hava, iklim, şiddetli hava olayları ve küresel ısınma”. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Teknik Sunumlar, Seminerler Dizisi: 1: 187-205.
• UNFCCC. (2015), Paris Agreement, Https://Unfccc.İnt/Process-And-Meetings/The-Paris-Agreement adresinden alınmıştır.
• WWW. (2005), Climate change impacts in the Mediterranean resulting from a 2o C global temperature rise. https://wwfint.awsassets.panda.org/downloads/medreportfinal8july05.pdf adresinden alınmıştır.