LATE ROMAN UNGUENTARİA UNCOVERED İN MYRA’S HARBOR SETTLEMENT ANDRİAKE

Yıl 2022, Cilt: 41 Sayı: 71, 59 - 89, 31.03.2022

Cüneyt Öz

https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.1051622

Cited By: 1

Öz

Our work is based on the Late Roman Period unguentaria uncovered during the excavations in Andriake, the harbor settlement of Myra, the metropolitan city of the Lycian Region. The area where they are most intensive is Agora/Plakoma (11). This is followed by Area No. 2 (5), Harbor Structures (2), Small (East) Bath (2), West Bath (2) and 2015 Workshop Excavation Waste Soil (1) followed. A total of 23 unguentaria were studied. 12 of the unguentaria, all of which are fusiform, have monograms stamped in a circular or rectangular area. Only one of these monograms is figural and the others are block monograms formed with letters. The monograms in the Andriake examples appear to be formed by obtaining a block with the letters X, M, Π, Σ, A and E in the center, with other letters around them. Many other theories have been put forward, such as that monograms, which have not yet been solved for what they are made for, may be related to syncretism. Considering the usage phases of the areas uncovered by the Late Roman unguentaria in Andriake and the dates of similar ones, the unguentaria which studied are dated the 5th-7th AD. century.

Anahtar Kelimeler

Andriake,

Myra’nın Liman Yerleşimi Andriake’de Ele Geçen Geç Roma Dönemi Unguentariumları

Öz

Çalışmanın konusunu, Likya Bölgesi’nin metropol kenti Myra’nın liman yerleşmesi Andriake’deki kazılarda ele geçen Geç Roma Dönemi unguentariumları oluşturmaktadır. En yoğun bulundukları alan Agora/Plakoma (11)’dır. Bunu sırasıyla 2 No’lu Alan (5), Liman Yapıları (2), Küçük (Doğu) Hamam (2), Batı Hamam (2) ve 2015 Yılı İşlik Kazısı Atık Toprağı (1) izlemektedir. Toplam 23 adet unguentarium incelenmiştir. Tamamı fusiformlu olan unguentariumlardan 12’sinde dairesel veya dikdörtgen alan içerisine basılmış monogram bulunmaktadır. Bu monogramlardan sadece biri figürlü olup diğerleri harflerle oluşturulmuş blok monogramlardandır. Andriake örneklerinde yer alan monogramların X, M, Π, Σ, A ve E harflerinin merkezde olduğu, onlar etrafında diğer harflerle bir blok elde edilmesiyle oluşturulduğu görülmektedir. Henüz ne için yapıldıkları çözülemeyen monogramların senkretizmle ilgili olabileceği gibi daha birçok teori öne sürülmektedir. Andriake’deki Geç Roma unguentariumlarının ele geçtiği alanların kullanım evreleri ile tipolojik benzerlerinin tarihleri dikkate alındığında, incelenen eserler MS 5.-7. yüzyıl arasına tarihlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Likya,, Myra,, Andriake,, Geç Roma Dönemi Unguentariumları,, Fusiform

Kaynakça

• Alanyalı, Sabri, H., “Side 2011-2012 Yılı Çalışmaları (Archaeological Work at Side in 2011 and 2012)”, Anmed, 11, 2013, s. 121-133.
• Anderson-Stojanović, Virgina, R., “The Chronology and Function of Ceramic Unguentaria”, American Journal of Archaeology, 91, 1987, s. 105-122.
• Atik, Neşe, Die Keramik aus dem Südtermen von Perge, Ernest Wasmuth, Tübingen 1995.
• Aydın, Safiye, “Olba Kazılarında Bulunan Geç Antik Dönem Unguentariumlar”, Seramik Araştırmaları Dergisi, 1, 2019, s. 97-135.
• Aygün, Ç. Afşin, Myra’nın Limanı Andriake’nin Yerleşim Planı, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Antalya 2018.
• Baldoni, Daniela ve Franco, Carlo, “Unguentaria Tardo-Antichi da Iasos”, Rivista di Archeologia, Anno XIX, 1995, s. 121-134.
• Bayburtluoğlu, Cevdet, Lykia, AKMED, İstanbul 2004.
• Bilgin, Sevingül, “Perge’de Bulunmuş Geç Roma Dönemi Damgalı Unguentariumları”, Uluslararası Genç Bilimciler Buluşması II: Anadolu Akdenizi Sempozyumu 04-07 Kasım 2015- Sempozyum Bildirileri, Eds. T. Kâhya – A. Özdizbay – N. Tüner Önen – M. Wilson, AKMED, Antalya 2018, s. 115-130.
• Bulut, Süleyman – Şengül, Mehmet, “2009-2012 Yılları Andriake Kazı Sikkeleri ve Yerleşim Tarihine Katkıları”, Birinci Uluslararası Anadolu Para Tarihi ve Numismatik Kongresi 22-28 Şubat 2013- Bildiriler, Eds. K. Dörtlük - O. Tekin - R. Boyraz Seyhan, AKMED, Antalya, 2014, s. 79-110.
• Çevik, Nevzat, “Myra ve Limanı Andriake. Kazılar Başlarken Ön-Düşünceler”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 134, 2010a, s. 53-82.
• Çevik, Nevzat, “Myra ve Andriake Kazıları’nda İlk Yıl: 2009/ The First Season of Excavations in Myra and Andriake: 2009”, ANMED, 8, 2010b, s. 55-60.
• Çevik, Nevzat – Bulut, Süleyman – Aygün, Ç. Afşin, “Myra’nın Limanı Andriake”, Hafen und Hafenstadte im östlichen Mittelmeerraum von der Antike bis in byzantinische Zeit. Neue Entdeckungen und aktüelle Forschungsansatze. BYZAS 19/1, Eds. S. Ladstatter - F. Pirson - T. Schmidts, Ege Yayınları, İstanbul 2014, s. 225-244.
• Cottica, Daniela, “Ceramiche Bizantine Dipinte ed Unguentari tardo antichi dalla ‘Casa dei Capitelli Ionici’ a Hierapolis”, Rivista Di Archeologica, Anno XXII, 1998, s. 81-90.
• Cottica, Daniela, “Unguentari tardo antichi dal Martyrion di Hierapolis, Turchia”, Mélanges de l'École française de Rome. Antiquité, 112/2, 2000, s. 999-1021.
• Davidson, Gladys R., The Minor Objects, Corinth, Vol. XII, Princeton 1952.
• Degeest, R., “Some Late Roman Unguentaria in Sagalassos”, Sagalassos II: Report on the Third Excavation Campaign of 1992, Acta Archaelogica Lovaniensia Monographiae 6, Eds. M. Waelkens - J. Poblome, Leuven 1993, s. 183-189.
• Degeest, R. – Ottenburgs, R. – Kucha, H. – Viaene, W. – Degryse, P. – Waelkens, M., “The Late Roman Unguentaria of Sagalassos”, BaBesch, 74, 1999, s. 247-262.
• Degeest, R., The Common Wares of Sagalassos: Typology and Chronology, Studies in Eastern Mediterranean Archaeology III, Turnhout 2000.
• des Courtils, Jacques – Laroche, Didier, “Xanthos Et Le Letoon Rapport Sur La Campagne De 1999”, Anatolia Antiqua, VIII, 2000, s. 339-343.
• des Courtils, Jacques, “Xanthos, Rapport Sur La Campagne De 2000”, Anatolia Antiqua, IX, 2001, s. 227-241.
• Diederichs, Catherine, Céramiques Hellénistiques, Romaines et Byzantines, Salamine de Chypre IX, Paris 1980.
• Duggan, T. Mikail P. – Aygün, Ç. Afşin, “Myra’nın Ortaçağ ve Sonrasındaki Limanı Taşdibi-Stamira”, Arkeolojisinden Doğasına Myra/Demre ve Çevresi, Ed. N. Çevik, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Antalya 2010, s. 161-168.
• Dündar, Erkan, Patara IV.1. Patara Unguentariumları, İstanbul 2008.
• Ergürer, H. Ertuğ, Parion Roma Dönemi Seramiği, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Erzurum 2012.
• Erön, Aydın, Tralleis Hamam-Gymnaison Kompleksi Seramikleri, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Aydın 2013.
• Eisenmenger, Ursula, “Late Roman Pottery in Limyra (Lycia)”, Les Céramiques en Anatolie aux epoques Hellenistique et Romaine, Actes de la Table Ronde d’Istanbul (22-24 mai 1996), Varia Anatolica XV, Ed. C. Abadie-Reynal, Paris 2003, s. 193-196.
• Fırat, Nalan, Perge Konut Alanı Keramiği, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 1999.
• Fırat, Nalan, “Perge Konut Alanı Kullanım Seramiği”, Les Céramiques en Anatolie aux epoques Hellenistique et Romaine, Actes de la Table Ronde d’Istanbul (22-24 mai 1996), Varia Anatolica XV, Ed. C. Abadie-Reynal, Paris 2003, s. 91-95.
• Hayes, John W., “Excavations at Saraçhane in Istanbul: Fifth Preliminary Report, with Contribution on A Seventh-Century Pottery Group”, Dumbarton Oaks Papers, 22, 1968, s. 195-216.
• Hayes, John W., “A New Type of Early Christian Ampulla”, The Annual of the British School at Athens, 66, 1971, s. 243-248.
• Hayes, John W., Excavations at Saraçhane in İstanbul, Vol. II: The Pottery, Princeton 1992.
• Hayes, John W., Roman Pottery: Fine-Ware Imports. The Athenian Agora 32, Princeton 2008.
• Hellström, Pontus, Labraunda II.1. Pottery of Classical and Later Date Terracotta Lamp and Glass, Lund 1965.
• Isler, H. P., “Heraion von Samos: Eine Frühbyzantinische Zisterne”, Athenische Abteilung, 84, 1961, s. 202-230.
• Japp, Sarah, “Die Lokale Keramik Produktion von Kibyra”, Rei Cretariae Romanae Favtorvm Acta, 39, 2005, s. 237-241.
• Korkut, Taner – Grosche, Götz, Patara II.1: Das Bouleuterion von Patara Versammlungsgebäude des Lykischen Bundes, İstanbul 2007.
• Laflı, Ergun, Studien zu Hellenistischen, Kaiserzeitlichen und Spätantik-frühbyzantinischen Tonunguentarien aus Kilikien und Pisidien (Südtürkei): Der Forschungstand und eine Auswahl von Fundobjekten aus den Örtlichen Museen, Köln Üniversitesi Felsefe Fakültesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Köln 2003.
• Laflı, Ergun, “Erster Vorläufiger Bericht Über Die Römisch Kaiserzeitlichen und Spätantiken Keramikfunde aus Antiochia in Pisidien: Spätantik-Frühbyzantinischen Tonunguentarien”, Araştırma Sonuçları Toplantısı, 21/2, 2005a, s. 175-188.
• Laflı, Ergun, “Spätantik-frühbyzantinischen Tonunguentarien aus Seleukeia Sidera in Pisidien (Südwesttürkei)”, LRCW I. Late Roman Coarse Wares, Cooking Wares and Amphorae in the Mediterranean: Archaeology and Archaeometry, BAR International Series 1340, Eds. J. Ma. Gurt i Esparraguera - J. Buxeda i Garrigos - M. A. Cau Ontiveros, 2005b, s. 667-679.
• Laflı, Ergun, “Roman and Late Roman Terracotta Unguentaria, 1988-2005”, Amorium Reports 3: The Lower City Enclosure Finds Reports and Technical Studies, Eds. C. S. Lightfoot - E. A. Ivison, İstanbul 2012, s. 181-192.
• Laflı, Ergun – Kan Şahin, Gülseren, “Pottery from southwestern Paphlagonia II. Unguentaria and lamps”, Naturwissenschaftliche Analysen vor-und frühgeschictlicher Keramik III: Metoden, Auswertungsmöglichkeiten, Eds. B. Ramminger - O. Stilborg - M. Helfert, Bonn 2013, s. 353-378.
• Lochner, S. – Sauer, R. – Linke, R., “Late Roman Unguentaria? – A Contribution to Early Byzantine Wares From the View of Ephesus”, LRCW I. Late Roman Coarse Wares, Cooking Wares and Amphorae in the Mediterranean: Archaeology and Archaeometry, BAR İnternational Series 1340, Eds. J. Ma. Gurt i Esparraguera - J. Buxeda i Garrigos - M. A. Cau Ontiveros, Oxford 2005, s. 647-654.
• Meriç, Recep, Späthellenistisch-römische Keramik und Kleinfunde aus einem Schachtbrunnen am Staatsmarkt in Ephesos, FiE IX/3, Wien 2002.
• Meriç, A. Elçin, “Late Roman Pottery from the Theatre of Nicaea in Bithynia”, Anatolia Antiqua, XXVI, İstanbul 2018, s. 69-87.
• Metaxas, Susanne, “Frühbyzantinische Ampullen und Amphoriskoi aus Ephesos”, Spaetantike und mittelalterliche Keramik aus Ephesos (Archaeologische Forshungen 13), Ed. F. Krinzinger, Wien 2005, s. 67-123.
• Mitsopoulos-Leon, Veronika (1991), Die Basilika am Staatsmarkt in Ephesos Kleinfunde 1. Teil: Keramik Hellenistischer und Römischer Zeit, FiE XI 2/2, Wien 1991.
• Özdilek, Banu, “Andriake Sinagogu’ndan Seçilmiş Örneklerle Hellenistik ve Roma Dönemi Seramiklerine Genel Bir Bakış”, Cedrus, III, 2015, s. 89-117.
• Özhanlı, Mehmet – Fırat, Murat, “Side Unguentariumları Işığında Dinin Kapların Kullanım Alanları Üzerindeki Etkileri”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 2011, s. 7-30.
• Öztaşkın, Muradiye, “Olympos Kazısı Seramik Buluntuları”, Olympos I: 2000-2014 Araştırma Sonuçları, Ed. B. Y. Olcay Uçkan, İstanbul 2017, s. 209-224.
• Özüdoğru, Şükrü – Dündar, Erkan, “Kibyra Geç Roma-Erken Doğu Roma Dönemi Mühürlü Unguentariumları”, Olba, XV, 2007, s. 145-177.
• Öz, Cüneyt, Myra ve Andriake Geç Roma Dönemi Seramikleri, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Antalya 2020.
• Rautman, Marcus L., “Two Late Roman Wells at Sardis”, The Annual of the American Schools of Oriental Research, 53, 1995, s. 37-84.
• Riley, John A., “The Pottery from the First Session of Excavation in the Caesarea Hippodrome”, Bulletin of the American Schools of Oriental Research, 218, 1975, s. 25-63.
• Riley, John A., “Coarse Pottery”, Excavations at Sidi Khrebish, Benghazi (Berenice), Libya Antiqua Suppl. 5/2, Ed. J. A. Lloyd, Tripoli 1979, s. 91-467.
• Robinson, Henry S., The Pottery of the Roman Period: Chronology, Athenian Agora V, Princeton 1959.
• Sezgin, Kudret, Tlos Antik Kenti Stadyum Alanı Seramikleri, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Antalya 2017.
• Soslu, Ayşegül, “Alabanda Payandalı Sarnıç’ta Bulunan Geç Antik Dönem Seramikleri”, Arkhaia Anatolika, 2, 2019, s. 166-194.
• Sönmez, Burak, “Nysa ad Maeandrum Cadde 1-Plateia Hellenistik ve Roma Dönemi Sofra Kapları Ve Unguentariumları”, SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 45, 2018, s. 11-42.
• Striker, Cecil L. – Kuban Y. Doğan, “Work at Kalenderhane Camii in İstanbul: Fifth Preliminary Report (1970-74)”, Dumbarton Oaks Papers, 29, 1975, s. 306-318.
• Şen, Dilek, La céramique protobyzantine de Lycie: étude du Mobilier des “bains portuaires” (Hurmalik Hammam) de Patara, Universite Paris 1 – Panthéon Sorbonne (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Fransa 2017.
• Şimşek, Celal – Duman, Bahadır, “Laodikeia’da Bulunan Geç Antik Çağ Unguentariumları”, Adalya, X, 2007, s. 285-307.
• Tekinalp, V. Macit, Geç Antik Dönem Sonrasında ve Ortaçağ’da (MS. 4.-14. yy) Andriake Kenti, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara 2000.
• Tulay, A. Semih, “Afrodisias Müzesi Bahçesi Kurtarma Kazısı-1990”, Müze Kurtarma Kazıları Semineri 2, 29-30 Nisan 1991, Ankara 1992, s. 147-166.
• Türker, Ayşe Ç., “Myra’da Aziz Nikolaos’un Yağ Kültüyle İlişkili Seramik Kaplar”, Adalya, VIII, 2005, s. 311-328.
• Türker, Ayşe Ç., “Myra Seramik Hamur Gruplarının Kap Tipleri İle Değerlendirilmesi”, Adalya, IX, 2006, s. 117-148.
• Vroom, Joanita, “Late Antique Pottery, Settlement and Trade in the East Mediterranean: A Preliminary Comparison of Ceramics from Limyra (Lycia) and Boeotia”, Recent Research on the Late Antique Countryside, Late Antique Archaeology 2, Eds. W. Bowden - L. Lavan - C. Machado, Boston 2004, s. 281-331.
• Yener, Azize ve Malkoç, Nuray, “Kaleiçi, 148 Ada, 15 Parselde Yapılan Sondaj Kazısı”, Müze Kurtarma Kazıları 14, 30 Nisan-2 Mayıs 2004, Ankara 2005, s. 101-108.
• Yener-Marksteiner, Banu, “Limyra als Bischofssitz: Einblicke in die Keramik mit christlicher Symbolik”, Angekommen auf Ithaka Festgabe für Jürgen Borchhardt zum 80. Geburtstag, Eds. F. Blakolmer, M. Seyer, H. D. Szemethy, Wien 2016, s. 185-199.
• Yaman, Asil, Arykanda Geç Antik Dönem Mahallesi Seramikleri, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Muğla 2018.