Öz
Almanya Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarında hasım hatta müttefik devletlerin etnik ve dini unsurlarıyla irtibat kurmuş, özellikle istihbarat alanında bu güçlerden faydalanmıştı. Soğuk Savaş Dönemi olarak adlandırılan savaş sonrası dönemde kamuoyu oluşturma, istihbarat gibi faaliyetler daha da önem kazanmış, Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliği özellikle basın ve yayın faaliyetleriyle ideolojik mücadele içerisine girmişti. Bu amaçla Amerikan istihbarat birimleri tarafından propaganda merkezi olarak Münih belirlenmiş ve burada anti Sovyet gruplardan oluşan ve Amerika tarafından finanse edilen “Amerika’nın Rusya Halklarını Kurtarma Komitesi”(American Comittee for The Liberation of the Peoples of The Russia) adıyla bir Komite kurulmuş, komiteye bağlı Sovyetler Birliğini Öğrenme Enstitüsü’nce Dergi adı verilen bir süreli yayın çıkartılmıştı.
Aynı tarihlerde Münih’te aralarında Türklerin de bulunduğu milli ve müstakil amaçlı başkaca komiteler de mevcuttu. Bunların arasında belki de en tesirlisi Azerbaycan ve diğer Kafkas topluluklarının muhacereti tarafından kurulan, Kuzey Kafkasya Milli (İstiklal) Komitesiydi. Komitenin faaliyetleri ve yayın organı Kafkasya Dergisi (Der Kaukasus) önemliydi zira Komite üyelerinin Sovyetler Birliği ile olan mücadelesinin geçmişi Soğuk Savaş Dönemi ve Amerikan çıkarları ile sınırlanamayacak kadar eskiye dayanıyordu ve derindi. Bu çalışma ile Münih’te çıkarılan söz konusu dergilerin tanıtılmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Kitaplar Berzeg, Sefer Ersin, Kafkas Diasporasında Edebiyatçılar ve Yazarlar Sözlüğü, Kuban Matbaacılık, Ankara,2008.
- Bilge, Ali Suat, Türkiye Sovyetler Birliği İlişkileri (1920-1960) Güç Komşuluk, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara 1992.
- Caferoğlu, Ahmet, Göçten Konular, Türk Göçmen ve Mülteci Dernekleri Federasyonu Yayınları, İstanbul, Eylül 1962.
- Demirci, Sibel, Türk Siyasi ve Düşünce Hayatında Rusya Türkleri, Post Yayınları, İstanbul Haziran 2020
- Hayit, Baymirza, Sovyet Rusya Emperyalizmi ve Türk Dünyası, Güven Yayınları, 1975.
- Johnson, Ian A Mosque In Munıch, First Mariner Books Edition, Printed in the United State of America, 2011.
- Landau, Jacob M. Pantürkizm, Sarmal Kitapevi, İstanbul, 1999.
- O'Connell Charles T., The Munich Institute for the Study of the USSR, University of Pittsburgh Center for Russian and East European Studies, Aralık, 1990.
- Otar, İsmail, Cafer Seydahmet Kırımer’in Günlüğü (1954-1960), Polatlı Kırım Türkleri Dayanışma Derneği Yayınları, Ankara, 2003.
- Ramazan, Musa, Bir Kafkas Göçmeninin Anıları, Kafkas Derneği Yayınları, Ankara, 2001.
- Şimşir, Sebahattin, Mehmet Emin Resulzade Hatıralar ve Kafkasya, Doğu Kütüphanesi Yayınları, İstanbul, 2011.
- Temir, Ahmet, Vatanım Türkiye, TTK Yayınları, Ankara, 2011.
- Tüzün, Süleyman, İkinci Dünya Savaşı'nda Türkiye'de Dış Türkler Tartışmaları (1939- 1945) Fakülte Kitapevi, Ankara,2005.
- Yagublu, Nesiman, Mehmet Emin Resulzade Ansiklopedisi, Azerbaycan Kültür Derneği Yayınları, Ankara, 2015.
- Makaleler Enserov, Vefalı, “Mehmet Emin Resulzade Önderliğinde Türkiye’de Çıkarılan Azerbaycan Siyasi Muhaceret Dergiler”, İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Mayıs 2018, 3(1), s. 100-126.
- Ülküsal, Müstecip, “Dr. Edige Mustafa Kırımal’ı Kaybettik”, Emel Dergisi, Mayıs-Haziran 1980. Sayı 118, sf. 1-5.
- Dergiler Dergi Dergisi, No:23-24. Yıl: 1961 Kafkasya Dergisi, Yıl:1, Sayı:1, Ağustos 1951 Kafkasya Dergisi, Yıl:1, Sayı:2-3, Eylül-Ekim 1951 Kafkasya Dergisi, Yıl:1, Sayı:4-5, Kasım Aralık 1951 Yeni Kafkasya Dergisi, Sayı: Mart Nisan 1961
- Sunumlar Sibel Demirci, “Mirza Bala Mehmetzade’nin Münih Yazıları”, 29-30 Aralık 2021, “Dünya Azərbaycanlıları: Tarix Və Müasirlik” Mövzusunda IV Beynəlxalq Konfrans.ı
- Sibel Demirci, “Kuzey Kafkasya Milli (İstiklal) Komitesinin Yayın Organı “Kafkasya (Der Kaukasus) Dergisi Ve Azerbaycan Muhacereti” Qafqazşünasların II Beynəlxalq Forumu, 2nd Internatıonal Forum Of The Caucasus Studıes Scholars, 23-24 May / May, 2019, Bakı / Baku 1-Ci Kitab, S.41-48
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Mart 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 41 Sayı: 71 |
