AELİUS ARİSTİDES’İN KYZİKOS SÖYLEVİ

Yıl 2022, Cilt: 41 Sayı: 72, 54 - 78, 30.09.2022

Mustafa Türk

https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.1099352

Öz

Hatip Aelius Aristides, M.S. 2. yüzyılın başlarında Mysia’da dünyaya gelmiştir. Ailesinin varlıklı olması sayesinde Pergamon, Smyrna, Atina gibi merkezlerde ünlü hocalardan ders alan Aristides, zamanın öne çıkan hatiplerinden biri olmuştur. Ancak çeşitli merkezlere yaptığı zorlu yolculuklar Aristides’in daha sonraki yaşamını derinden etkileyecek bir hastalığa yakalanmasına neden olmuştur. Hatip kronik hale gelen bu hastalığından sağlık tanrısı Asklepios’un kendisine rüyasında bildirildiği tedavileri uygulayarak kurtulmaya çalışmıştır. Diğer yandan hastalığı onu meslek yaşamından tamamen alıkoymamış ve hastalığı sırasında da gezilerine devam etmiştir. Bunlardan biri de söylev vermek amacıyla Kyzikos’a yaptığı gezidir. Aristides, söz konusu geziyi anlattığı Hieroi Logoi’da söylevin içeriğine değinmese de Kyzikos’da verdiği söylev, hatibin günümüze ulaşan eserleri arasında yer almaktadır. Kentin konumunun ve Roma’nın sağladığı barışın övüldüğü bu söylev, Kyzikos kenti ve Hadrianus Tapınağı açısından oldukça önemlidir. Zira içinde geçen bilgiler, bugün üst yapısı tamamen yok olmuş olan Hadrianus Tapınağı’nın görünümü hakkında tapınakla çağdaş az sayıdaki kaynaktan biridir. Yine söylev içerisinde geçen ifadelerden, söz konusu gezinin ve söylevin Marcus Aurelius ve Lucius Verus’un ortak imparatorlukları döneminde gerçekleştiği anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Aelius Aristides, Kyzikos Söylevi, Mysia

Teşekkür

Arş. Gör. Safa Furkan Karacakaya

Kaynakça

• Aelius Aristides, Orationes, 16, ed. Wilhelm Dindorf (şurada: http://www.perseus.tufts.edu/hopper, Erişim Tarihi: 10.02.2022)
• Ailios Aristeides, “Festrede in Kyzikos Anlässlich der Einweihung des KaisersTempels”, çev. Theodor Heinze, Asia Minor Studien, 16 (1995), 113-125.
• Apollonios Rhodios, Das Arganouteneros, Band 1, çev. Rheinhold Glein, Stephanie Natzel-Glei, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1996.
• Aristotales, Retorik, çev. Mehmet H. Doğan, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2020.
• Cassius Dio, Römische Geschichte, Band V, Epitome der Bücher 61-80, çev. Otto Veh, Artemis&Winckler Verlag, Düsseldorf 2007
• Historia Augusta, Hadrianus, De Vita Hadriani, çev. Recai Tekoğlu, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2011.
• Herodotos, Herodot Tarihi, çev. Müntekim Ökmen, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2004.
• Homeros, İlyada, çev. Azra Erhat- A. Kadir, Can Yayınları, İstanbul 1998.
• Johannes Malalas, Weltchronik, çev. Johannes Thurn, Mischa Meier, Anton Hiersemann, Stuttgart 2009.
• Lucianos, Scholia in Lucianum, ed. Hugo Rabe, In Aedibus B. G. Teubneri, Leipzig 1906.
• P. Aelius Aristides, The Complete Works, I, Oration I-XVI, çev. Charles A. Behr, E.J. Brill, Leiden 1986.
• P. Aelius Aristides, The Complete Works, Volume II. Orations XVII-LIII, çev. Charles A. Behr, E. J. Brill, Leiden 1986.
• Publius Aelius Aristides, Heilige Berichte, çev. Heinrich Otto Schröder, Karl Winter –Universitätsverlag, Heidelberg 1986.
• Philostratus-Eunapius, The Lives of the Sophists, çev. Wilmer Cave Wright, (The Loeb Classical Library), William Heinemann, London 1922.
• Socrates Scholasticus, The Ecclesiastical History of Socrates, Surnamed Scholasticus, or The Advocate, Henry G. Bohn, York Street, Covent Garden, London 1853.
• Strabon, Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika: Kitap XII-XIII-XIV), çev. Prof. Dr. Adnan Pekman, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2012.
• Suidas, Suidai Lexicon, Graece et Latine, Tomus I, ed. Aemilius Portus- Ludolf Kuster, Typis Academicis, Cantabrigiæ 1705.
• Modern Kaynaklar Akgün-Kaya, E., “Roma İmparatorluk Dönemi'nde Anadolu'daki Sofistlerin-Retorların Sınıfsal Özellikleri Ve Toplumsal Yaşamdaki Etkileri”, Cedrus, IV, 2016, s. 261-285.
• Ashmole, B., “Cyriac of Ancona and the Temple of Hadrian at Cyzicus”, Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, Vol. 19, 1956, s. 179-191.
• Bosworth, A. B., Büyük İskender’in Yaşamı ve Fetihleri, çev. Hamit çalışkan, Dost Kitabevi, Ankara 2005.
• Bowersock, G. W., Greek Sophists in the Roman Empire, Claredon Press, Oxford 1969.
• Burrel, B., "Temples of Hadrian, not Zeus", Greek, Roman and Byzantine Studies, 43/1, 2003, s. 31-50.
• DeLaine, J., “The Temple of Hadrian at Cyzicus and Roman Attitudes to Exceptional Construction”, Papers of the British School at Rome, 2002, Vol. 70, 2002, s. 205-230.
• Dimitriev, S., City Government in Hellenistic and Roman Asia Minor, Oxford University Pres, Oxford 2005.
• Ertüzün, R. M., Kapıdağı Yarımadası ve Çevresindeki Adalar, Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası, Ankara 1964.
• Fernoux, H.-L., "Frontières, civiques et maitrise du territoire: un enjeu pour la cité grecque sous le Haut-Empire (I-III siècle apr. J.-C.)", L' Asie Mineure dans I' Antiquité: échanges, populations et territoires, ed. Hadrian Bru, François Kırbihler, Stéphane Lebreton, Presses Universitaires de Rennes, Rennes 2009, s. 135-164.
• Hug, A., Leben und Werke des Rhetors Aristides, Buch und Kunstdruckerei Union, Solothurn 1912.
• Kaçar, T., “Bir Tedavi Yönetimi Olarak Aelius Aristides’in Rüyaları”, Toplumsal Tarih, 170, 2008, s. 72-76.
• Koçhan, N., “Kyzikos, Hellespontus’da Bir Eyalet Merkezi”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 31, 2013, s. 69-91.
• Koçhan, N. –Meral, K., “Kyzikos Hadrian Tapınağı’nın Alt Yapısı Ve Sütun Başlıkları Üzerine Bir Değerlendirme”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 8, Sayı: 100, 2020, s. 27-45.
• Koçhan, N. -Tercanlıoğlu, A., “The Cyzıcus Hadrıan Temple in the Diaries of Travellers of 15 ad Centuries”, Route Educational and Social Science Journal, 4- 8, 2017, s. 205-217.
• Marquardt, J., Cyzicus und sein Gebiet, Bei Theod. Chr. Friedr. Enslin, Berlin 1836.
• Petsalis-Diomidis, A., “The Body in The Landscape: Aristides’ Corpus in Light of The Sacred Tales”, Aelius Aristides between Greece, Rome and the Gods, ed. W. Harris- B. Holmes, Columbia Studies in the Classical Tradition, 33, Brill, Leiden/Boston 2008, 131-150.
• Puech, B., Orateurs et sophistes grecs dans les inscriptions d'époque impériale, Vrin, Paris 2002.
• Ramsay, W. M., Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, çev. Mihri Pektaş, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara 1960.
• Sartre, M., L'Orient Romain, provinces et sociétés provinciales en Méditerranée orientale d'Auguste aux Sév res (31 avant J.C. -235 apr s J.C.), Seuil, Paris 1991.
• Sayar, M. H., “Marcus Aurelius ve Lucius Verus Dönemlerinde M.S. 165-180 Yılları Arasında Görülen Büyük Salgın”, Tarih Dergisi, 71, 2020/1, s. 15-28.
• Schwertheim, E., “Die Heimat des Aelius Aristides”, Migratio et Commutatio, Studien zur alten Geschichte und deren Nachleben: Thomas Pekáry zum 60. Geburtstag am 13. September 1989 dargebracht von Freunden, Kollegen und Schülern, ed. Hans-Joachim Drexhage-Julia Sünskes, Scripta Mercaturae Verlag, 1989, s. 249-257.
• Türk, M., “Aelius Aristides’in Kyzikos Yolculuğu”, 2. Uluslararası Bandırma ve Çevresi Sempozyumu (Ubs’19) Tam Metin Bildiriler Kitabı I, Ed. A. Aydın, G. Aydın, Bandırma 2019, s. 29-37.
• Türk, M., Balıkesir Çevresinde Hadrianoutherai Örneğinde Eskiçağ Kentleri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 2019.
• Wiegand, T., "Reisen in Mysien", Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts, Athenische Abteilung, 29, 1904, s. 254-291.
• Yakut, A., “Smyrna’yı M.S. 177 Yılı Depreminden Kurtaran Aelius Aristides’in 18., 19. ve 20. Söylevleri”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 34/58, s. 489-506.