Alafranga Halleri: Geç Osmanlı’da Âdâb-ı Muâşeret

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 4, 306 - 308, 13.10.2019

Abdurrahman Üzülmez

Öz

XIX. yüzyıl ve XX. yüzyıl Batı-dışı toplumların tarih araştırmalarında sıklıkla iki teoriye

başvurulmaktadır. Bunlardan biri modernleşme ile batılaşmayı özdeşleştiren ‘’Modernleşme’’, diğeri

ise ‘’Bağımlılık’’ teorileridir. İki teorinin de hem süreklilik evrim, hem de kopuş devrime öncelik veren

versiyonları vardır. İki teorinin önemli bir ortak noktası vardır. İkisi de Bat-dışı toplumların kendi iç

dinamikleriyle kendi kendilerini yenileyemeyeceği varsayımına dayanır. Yani bu toplumları değişmeye

zorlayan bizzat Batı’nın kendisi veya onun yarattığı koşullardır. Buna karşı tepki de oluşabilir. Ancak

bu uzun vadeli tarihin belirlenmesinde etkili olamayacaktır. Ya da önemsenmemelidir. Böyle bir

kurguyu esas alan tarih yazımının Batı-dışı toplumları edilgen bir konumda tasavvur ettiği de açıktır.

Keza gene böyle bir tarih yazımı tek bir çeşit yenilenme/modernleşme tarzının olduğunu kabul eden bir

varsayımla hareket etmektedir. Onun da ne olduğu zaten bellidir. Batı’da icat edilen şekliyle

“modernleşme”. Yani modernleşme olgusu batılılaşmaya indirgenmektedir. Hem zaten inşa edilmiş ve

sonuçları elle tutulur ve gözle görülür hâliyle ortada duran batılılaşma varken, başka bir modernleşme

modeli aramak, daha doğrusu inşa etmeye çalışmak akla ziyan değil midir?

Anahtar Kelimeler

Alafranga, Âdâb-ı Muâşeret

Kaynakça

• Fatma Tunç Yaşar
• Alafranga Halleri: Geç Osmanlı’da Âdâb-ı Muâşeret
• İstanbul
• Küre Yayınları
• 2016
• 271 Sayfa
• ISBN: 978-6059125437