The Changing Perception of Köprülü Mehmed Pasha in Ottoman Historiography

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 62 - 78, 26.06.2019

Cumhur Bekar

Öz

Köprülü
Mehmed Pasha (who was invested with the seal of grand vizierate in 1656) is
regarded as one of the most powerful and independent grand viziers of Ottoman
History. During his five-year-long term in office, he managed to solve most of
the pressing problems of the empire and resuscitated its grandeur. He became a
debatable figure among both contemporary and later historians, due especially
to his violent methods of dealing with state matters. The purpose of the
present study is to point out to the historiographic perception and
image-building of the pasha starting from his life time until the late Ottoman
period. Thus, the motivations and ideas with which Köprülü Mehmed Pasha’s
contemporaries and later historians penned down their works will be brought to
light.

Anahtar Kelimeler

Köprülü Mehmed Pasha, Historiography, Grand Vizierate, Mehmed IV, Late Ottoman Historiography

Köprülü Mehmed Paşa’nın Osmanlı Tarih Yazımında Değişen Algısı

Öz

1656 yılında veziriazamlık makamına getirilen Köprülü Mehmed Paşa Osmanlı tarihinin en güçlü ve bağımsız veziriazamlarından biri olarak kabul edilir. Köprülü Mehmed Paşa yaklaşık beş yıllık veziriazamlığında, devletin karşılaştığı sorunların önemli bir kısmını çözmüş ve imparatorluğu tekrardan ayağa kaldırmıştır. Köprülü Mehmed Paşa özellikle şiddet yöntemleri ile hem kendi zamanında hem de daha sonrasında tarihçiler arasında tartışılan bir figür olmuştur. Bu makalenin amacı Köprülü Mehmed Paşa’nın kendi zamanından Osmanlı’nın son dönemine kadar ki zaman içerisinde tarihçiler tarafından nasıl algılandığına ve imajının nasıl inşa edildiğini göstermek olacaktır. Böylece hem Köprülü Mehmed Paşa’nın çağdaşlarının hem de daha sonra dönemde ki tarihçilerin hangi motivasyonlarla eserlerini ele aldığını aydınlatılmaya çalışılacaktır. 

 

Anahtar Kelimeler

Köprülü Mehmed Paşa, Tarih Yazımı, Veziriazamlık, IV.Mehmed

Kaynakça

• Kaynakça
• Akbayar, N. (Yay. Haz.) (1996). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmanı. İstanbul: Tarih Vakfı.
• Altınay, A.R. (2001). Köprülüler. İstanbul: Tarih Vakfı.
• Aybicin, Z. (2012). Silahdar Fındıklılı Mehmed Ağa, Zeyl-i Fezleke (1065-22 Ca.1106 / 1654- 7 Şubat 1695) (Tahlil ve Metin). (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Baer, M.D, (2008). Honored by the Glory of Islam, Conversion and Conquest in Ottoman Empire. Oxford: Oxford University
• Bekar, C. (2019). The Rise of the Köprülü Family. The Reconfiguration of Vizierial Power in the Seventeenth Century. (Yayınlanmamış doktora tezi). Leiden University, Institute for History, Leiden.
• Çalışır, F.M. (2016). A Virtuous Grand Vizier: Politics and Patronage in the Ottoman Empire During the Grand Vizierate of Fazıl Ahmed Pasha (1661-1676). (Yayınlanmamış doktora tezi). Georgetown University, History Department, Washington.
• Dankoff. R., Kahraman, S.A., Dağlı, Y., (2006) Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi Topkapı Sarayı Bağdat 307 Numaralı Yazmanın Transkripsiyonu-Dizini. İstanbul: Yapı Kredi.
• Demir, U. (2012). Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nin Topkapı Sarayı Kütüphanesi’ne İntikal Meselesi. Osmanlı Araştırmaları/The Journal of Ottoman Studies, (39), 205-216.
• Derin, F. (2008). Abdurrahman Abdi Paşa Vekayi’-namesi. İstanbul: Çamlıca.
• Fisher, A., Fisher, C.G,. (1985). Topkapı Sarayı in the Mid-Seventeenth Century: Bobovi’s Description. Archivum Ottomanicum, (10), 5-81.
• Gökçek, M.F. (2006). Behçeti Seyyid İbrahim Efendi ‘Tarih-i Sülale-i Köprülü’ (Transkripsiyon ve Tahlil), (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Gündoğdu, M.A. (2008). Ahmet Rasim Resimli ve Haritalı Osmanlı Tarihi, II.Cilt, Metin-Tahlil-İndex (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Gürpınar, D. (2013). Ottoman/Turkish Visions of the Nation, 1860-1950. Londra: Palgrave Macmillan.
• Hadnagy, S. (2014), Köprülü Mehmed Paşa’nın Eğri Valiliği: Bir Osmanlı Devlet Adamının İdarecilik Hayatından Soru İşaretleri, Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, (25), 25-34.
• Hagen, G. (2006), Ottoman Understanding of the World in the Seventeenth Century. An Ottoman Mentality, The World of Evliya Çelebi, Dankoff, D., Leiden: E.J. Brill. 215-257.
• İpşirli. M. (Yay.Haz) (2007). Naima Mustafa Efendi, Tarih-i Naima (Ravzatü’l- Hüseyn Fi Hulasati Ahbari’l-Hafikayn). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• İpşirli, M. (Yay Haz) (2018). Ahmet Cevdet Paşa, Tarih-i Cevdet, I.cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Kahraman, S.A., Sezgin, İ., Dağlı, Y., (2001). Evliya Çelebi Seyahatnamesi Bağdat 307 Numaralı Yazmanın Transkripsiyonu-Dizini, İstanbul: Yapı Kredi.
• Karateke, H. (Yay.Haz), (2013), Evliya Çelebi’s Journey From Bursa to the Dardanelles and Edirne, From the Fifth Book of the Seyahatname,. Leiden: E.J.Brill.
• Kafadar C. ve Karateke (2011), Late Ottoman and Early Republican Turkish Historical Writing. The Oxford History of Historical Writing, S.Macintyre, J.Maiguascha, A. Pok (Yay.Haz.) Oxford: Oxford University. 559-578.
• Kunt, M. (1971). The Köprülü Years: 1656-1661. (Yayınlanmamış doktora tezi). Princeton University, History Department. Princeton.
• Kunt, M. (1973), Naima, Köprülü, and The Grand Vezirate, Boğaziçi Üniversitesi Dergisi, (1), 57-64.
• Kurt, Y. (Yay.Haz.) (2008). Netayicü’l Vuku’at, Kurumlarıyla Osmanlı Tarihi I-IV, Ankara: Birleşik.
• Kütükoğlu, B. (1999). Tarih-i Gılmani’nin ilk redaksiyonuna dair. İ.Ü.E.F. Tarih Dergisi, (27), 21-40.
• Murad. M. (1913). Tarih-i Ebü'l-Faruk : tarih-i osmanide siyaset ve mediniyet itibarile hikmet-i asliye taharrisine teşebbüs,Yedinci Cilt, Köprülüler Devri. İstanbul.
• Oral, E. (2000). Mehmed Halife Tarih-i Gılmani (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. İstanbul.
• Özkasap, H.N. (2004). Tarih-i Nihadı (152b-233a) (Transkripsiyon ve Değerlendirme), (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. İstanbul.
• Rieu, G.N (Yay.Haz), (1883) De Rebus Turcicis Epistolae Inediate,Leiden: E.J.Brill.
• Şeref, A., (1897), Tarih-i Devlet-i Osmanniye. İstanbul: Karabet Matbaası.
• Tezcan, N.(2011). Evliya Çelebi Seyahatnamesinin Hammer-Purgstall Tarafından Bilim Dünyasına Tanıtılması Hakkında. Evliya Çelebi Konuşmaları/Yazıları, Koz, S., İstanbul:Yapı Kredi. 250-274.
• Thomas, L. (1972). A Study of Naima. New York: New York University..
• Uzunçarşılı, İ.H. (1996). Osmanlı Tarihi IV.Cilt, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII.Yüzyıl Sonuna Kadar. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Yılmaz, M. (2012). Mustafa Zühdi Ravzatül’l-Gaza (Tarih-i Uyvar) (1663-1665) Tahlil ve Metin. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mimar Sinan Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Yılmazer Z. (1996). İsa-zade Tarihi (Metin ve Tahlil), İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti.