The Place Of The Relationship Between Revelation And Recording in The Hadith Image Of The Companions

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 4, 455 - 474, 31.12.2019

Zişan Türcan

https://doi.org/10.30622/tarr.634048

Öz

In this study, we examine the effect of hadith kitabah process on the formation of sahabah’s thought regarding the source of hadiths. The different applyings of The Prophet about the kitabah related with the Qur’an revealed and the hadiths led the sahabah to consider that the revelation had to be written and was literally protected and intonated. It seems that the sahabah did not distinguish between the sayings and deeds of the Prophet while he was alive by regarding the conceptional differentiation in the way of revelation based and ijtihad based as well as did not distinguish between the Qur’an and his sayings and deeds in respect to their bindingness (authority). In so far as, after the Prophet’s demise, we find the applyings indicating that the sahabah definitively distinguished between both kinds of the knowledge. Their distinguishing between two kinds of the knowledge was based on that whether or not the hadiths should have been written, in the manner corresponding to the early applying of the Prophet. In the period after the Prophet’s demise, that is to say, after the revelation of the Qur’an ended, the sahabah took a stand on the principle that there is difference between Qur’anic and non-Qur’anic texts. Although the reason that the Prophet forbade to write the hadiths because of that they should have been mixed with the Qur’an disappeared, The early revelation image of the sahaba continued to be effective on their attitude to the hadith kitabah.

Anahtar Kelimeler

Recording of Hadith, The Companions, Qur'an, Revelation

Sahabenin Hadis Tasavvurunda Vahiy-Kitabet İlişkisinin Yeri

Öz

Bu
çalışmada, sahabahnin hadislerin kaynağına ilişkin düşüncesinin şekillenmesinde
hadis kitabahi sürecinin etkisi araştırılmıştır. Hz. Peygamber’in nazil olan
Kur’an vahyi ve hadislerle ilgili kitabah noktasındaki farklı uygulamaları sahabahde
vahyin yazılı olması, lafzen korunmuşluğu ve tilavet edilmesi
şeklinde ifade edilebilecek temel özelliklerine dair bir anlayış oluşturmuştur.
Hz. Peygamber’in sağlığında onun söz ve uygulamalarına vahiy
kaynaklı-ictihada dayalı şeklinde kavramsal bir ayırımla bakmadıkları
anlaşılan sahabah, bağlayıcılık bakımından Kur’an ile Hz. Peygamber’in söz ve
uygulamaları arasında bir fark görmemiştir. Bununla birlikte Hz. Peygamber’in
vefatından sonra her iki bilginin arasını kesin bir şekilde ayırdıklarını
gösteren uygulamaları bulunmaktadır. Onların iki bilgi arasında yaptıkları bu
tefrik Hz. Peygamber’in başlangıçtaki uygulamasına denk düşecek şekilde “yazılı
bir metin haline getirip getirmeme”yi esas almıştır. Hz. Peygamber’in
vefatından yani Kur’an’ın nüzul süreci bittikten sonraki dönemde sahabah Kur’an
ve Kur’an dışı metin ayırımı üzerinden bir tavır geliştirmiştir. Hz.
Peygamber’in hadis kitabahini yasaklamasındaki hadislerin Kur’an’la karışması
şeklindeki gerekçe ortadan kalktığı halde sahabahnin hadis kitabahine
yaklaşımlarında başlangıçta oluşan vahiy tasavvurları etkili olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Hadis Kitabeti, Vahiy, Sahabe, Kur’an, Nüzul

Kaynakça

• el-A‘zamî, M. Mustafa. Studies in Early Hadith Literature. (Indianapolis: American Trust Publication, 1978).Akcaoğlu, Faik. Hz. Peygamber’in Kur’an Dışında Bilgilendirilmesi. Doktora Tezi: Marmara Üniversitesi, 2010.Akın, Nimetullah. “Hadislerin Yazılı Kaydı ve Literatür Esaslı Bir Disiplin Olma Süreci: A. Sprenger, I. Goldziher ve G. Schoeler’in Yaklaşımları”. Hadis Tetkikleri Dergisi (HTD), 6/1, (2008), 47-70.Akpınar, Musa. “Kur’an’ın Anlaşılması ve Tebliği Yönünden Yedi Harfle İlgili Rivayetlerin Değerlendirilmesi”. Bilimname, XXIII, 2012/2, 105-129.Akpınar, Musa. “Kur’an’ın Anlaşılması ve Tebliği Yönünden Yedi Harfle İlgili Rivayetlerin Değerlendirilmesi”, Bilimname, 2/23 (2012), 105-129.Aşık, Nevzat. Sahabe ve Hadis Rivayeti. İzmir: Akyol Neşriyat ve Matbaacılık, 1981.el-Bezzâr, Ebû Bekr Ahmed b. Amr, Müsned, thk. Âdil b. Sa‘d. Medine: Mektebetü’l-ulûm ve’l-hikem, 1988/2009.Bilen, Osman. Çağdaş Yorumbilim Kuramları: Romantik, Felsefî, Eleştirel Hermeneutik. Ankara: Kitâbiyât, 2002.Bilen, Osman. Çağdaş Yorumbilim Kuramları: Romantik, Felsefî, Eleştirel Hermeneutik. Ankara: Kitâbiyât, 2002.Buhârî, Abdülazîz Alâüddîn. Keşfü’l-esrâr şerhu usûli’l-Pezdevî (Pezdevî’nin Usûl’ü ile birlikte). B.y.: Dâru’l-kütübi’l-İslâmî, ts.Buhârî, Muhammed b. İsmail. el-Câmiu’s-sahîh. Thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır. B.y.: Dâru tavkı’n-necât, 1422.Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usûlü. Ankara: TDV Yayınları, 1988.Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahman. es-Sünen. thk. Hüseyn Selîm ed-Dârânî. Suûd: Dâru’l-muğnî, 1412/2000.Ebû Şâme, Şihâbüddîn Abdurrahman b. İsmâîl. el-Mürşid el-vecîz ilâ ulûm tete‘alleku bi’l-Kitâbi’l-Azîz. Thk. Tayyar Altıkulaç. Ankara: TDV Yayınları, 1986.Ertürk, Mustafa. “Nebevî Sünnet’in Târihî Gerçeklikteki Konumu Açısından ‘Kur’an İslâm'ı’ Söyleminin İlmî Değeri”. Hadis Tetkikleri Dergisi, 1/1 (2003), 7-29.Ertürk, Mustafa. Metin Tenkidi. Ankara: 2011.Erul, Bünyamin. Sahabenin Sünnet Anlayışı. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2000.el-Fîrûzâbâdî, Ebû Tâhir Muhammed b. Ya‘kûb. Tenvîru’l-mikyâs min tefsiri İbn Abbâs. B.y.: Mektebetü’l-meşhedi’l-Hüseynî, ts.Gregor Schoeler. “Sözlü Tora ve Hadis: Rivâyet, Yazım Yasağı, Redaksiyon”. trc. Hüseyin Akgün. Hadis Tetkikleri Dergisi, 6/1 (2008), 135-173.el-Hâkim, Ebû Abdillah Muhammed. Ma‘rifetu ulûmi’l-hadîs. Thk. es-Seyyid Muazzam Hüseyn, Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye. Beyrut: 1397/1977.el-Hatîb, Ebû Bekr Ahmed b. Ali b. Sâbit el-Bağdâdî, Takyîdü’l-ilm. Beyrut: İhyâü’s-sünneti’n-nebeviyye, ts.İbn Abdilber, Ebû Ömer Yûsuf en-Nemerî. Câmiu beyâni’l-ilm ve fadlih. thk. Ebü’l-Eşbâl ez-Züheyrî. Suûd: Dâru İbni’l-Cevzî, 1414/1994.İbn Ebî Dâvûd, Ebû Bekr Abdullah b. Süleyman. Kitâbü’l-Mesâhif. Thk. Muhammed b. Abduh. Kahire: el-Fârûk el-Hadîse, 1423/2002.İbn Ebî Hâtim, Abdurrahman b. Muhammed er-Râzî. el-Cerh ve’t-ta‘dîl. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâs, 1271/1952.İbn Ebî Hâtim, Abdurrahman b. Muhammed er-Râzî. el-Cerh ve’t-ta‘dîl. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâs, 1271/1952.İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekir Abdullah b. Muhammed. el-Kitâbü’l-musannef fî’l-ehâdîsi ve’l-âsâr. thk. Kemal Yusuf el-Hût. Riyad Mektebetü’r-rüşd, 1409.İbn Hacer, Ebü’l-Fadl Ahmed b. Ali el-Askalânî, Nüzhetü’n-Nazar fî Tavdîhi Nuhbeti’l-Fiker fî Mustalahi Ehli’l-Eser, thk. Abdullah b. Dayfillah er-Rahîlî, Matbaatü Sefîr, Riyad, 1422.İbn Hacer, Ebü’l-Fadl Ahmed b. Ali el-Askalânî. Fethu’l-bârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî. Beyrut: Dâru’l-ma‘rife, 1379.İbn Hanbel, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed. el-Müsned. Thk. Şuayb el-Arnaûd-Âdil Mürşîd ve diğerleri. B.y.: Müessesetü’r-risâle, 1421/2001.İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdülmelik el-Me‘âfirî. es-Sîretü’n-Nebeviyye, thk. Mustafa es-Sekkâ-İbrâhîm el-Ebyârî-Abdulhafîz eş-Şelebî (Mısır: Matbâatü Mustafa el-Bâbî ve evlâdih, 1375/1955.İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim ed-Dîneverî. Te’vîlu muhtelifi’l-hadîs, B.y., el-Mektebetü’l-İslâmî, 1419/1999.İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim ed-Dîneverî. Te’vîlu muhtelifi’l-hadîs. B.y.:, el-Mektebetü’l-İslâmî, 1419/1999.İbnü’l-Kayserânî, Ebü’l-Fadl Muhammed b. Tâhir. Zehîratü’l-huffâz. (Riyad: Dâru’s-selef, 1416/1996).İbnü’l-Kayserânî, Ebü’l-Fadl Muhammed b. Tâhir. Zehîratü’l-huffâz. Riyad: Dâru’s-selef, 1416/1996.Keskioğlu, Osman. Nuzûlünden Günümüze Kur’an-ı Kerim Bilgileri. Ankara: 1987.Ma‘mer b. Râşid. el-Câmi‘ (Abdürezzak’ın Musannef’inin sonunda). thk. Habîburrahmân el-A‘zamî. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmî, 1413.Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc. el-Câmiu’s-sahîh. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî, ts.en-Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şu‘ayb. Sünen. Thk. Abdülfettah Ebû Gudde, Halep: Mektebetü’l-matbû‘âti’l-İslâmiyye, 1406/1986.Polat, Salahattin, “Din, Vahiy, Peygamberlik Işığında Hadis ve Sünnetin Mahiyeti”, İslam’ın Anlaşılmasında Sünnetin Yeri ve Değeri, Kutlu Doğum Sempozyumu-2001. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2003.er-Râmehürmüzî, Ebû Muhammed el-Hasen. el-Muhaddisü’l-fâsıl beyne’r-râvî ve’l-vâ‘î, Thk. Muhammed Accâc el-Hatîb. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1404.es-Sehâvî, Ebü’l-Hayr Şemsüddîn Muhammed b. Abdirrahman, Fethu’l-muğîs bi şerhi elfiyyeti’l-hadîs. Thk. Ali Hüseyn Ali. Mısır: Mektebetü’s-sünne, 1424/2003.et-Tahâvî, Ebû Ca‘fer Ahmed b. Muhammed, Şerhu müşkili’l-âsâr, thk. Şuayb el-Arnaûd. B.y.; Müessesetü’r-risâle, 1415/1494.et-Tahâvî, Ebû Ca‘fer Ahmed b. Muhammed. Şerhu müşkili’l-âsâr. Thk. Şuayb el-Arnaûd. B.y.; Müessesetü’r-risâle, 1415/1494.Toprak, Mehmet Sait. “Hadislerin Sözlü Rivayeti ile Sözlü Tora’nın Rivayet Tekniği Meselesine Bir Giriş”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1/20 (2008), 139-165.Toprak, Mehmet Sait. “İbrânî Gelenekte ‘Kitâbet’ Aleyhtarlığı: Yazı Karşıtlığı Paradoksu”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 25 (2007), 127-146.Türcan, Selim. Kimlik ve Kitâb İlişkisi Bağlamında İlk Dönem Kur’an Tasavvuru ve Dönüşümü. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2010.Türcan, Zişan. Hadis İlminin Oluşumunda Kelamî Düşüncenin Etkisi. Ankara: Grafiker Yayınları, 2019.Ünal, Yavuz. Hadisin Doğuş ve Gelişim Tarihine Yeniden Bakış. İstanbul: Ensar, 2013.Yücel, Ahmet. “Kitâbet”. TDV İslam Ansiklopedisi. Ankara: 2002. XXVI, 81-83.Yücel, Ahmet. Hadis Istılahlarının Doğuşu ve Gelişimi –Hicrî İlk Üç Asır-. İstanbul: İFAV, 1996.Zâhid el-Kevserî. “Yedi Harf Nedir”, çev. Yunus Ekin, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6 (2002), 105-112.Zâhid el-Kevserî. “Yedi Harf Nedir”. çev. Yunus Ekin, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6 (2002).