"Ta'rîf" and Ta'rîf Composition as a Form of Turkish Religion Music

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 4, 636 - 661, 30.12.2020

Fatih Koca

https://doi.org/10.30622/tarr.823314

Cited By: 1

Öz

Religious music is a form performed for various occasions during worship and dhikr in mosques and dervish lodges, in which many religious motifs own. The religious form of music in each nation shows that nation's own spirit, common values, and understanding of art and sense of beauty. Religious music, therefore, has also acquired a unique nationality. Ta’rif form, like some other forms of religious music, is an example of Turkish nationality. Since the fourteenth century, although it has been known that Ta’rîf was recited in mosques and dervish lodges with improvisation, there is no clear information that it was performed with a special composition. On the other hand, we know when Ta’rîf was started to perform, it is not certain what exactly time it was broken the tradition of performing it. With the desire to revive it based on all these, the work describing the Prophet Muhammad’s characteristics and physical appearances has been formed by us. Our aim to make this composition is to present Ta’rîf, one of the forms of Turkish religious music, which was used to perform in the past but has been forgotten in the process in our religious culture. It is to ensure that our religious officials like imams and muezzins perform before the Mawlid ceremonies, especially in oil lamp nights and to serve the continuity of this culture. As a result of this work, we would like to remember some forgotton Turkish religious music tradition.

Anahtar Kelimeler

Music, Turkish Religious Music, Ta'rif, Ta'rif Composer, Prophet Muhammed, Hilye, Kastamonu

Türk Din Mûsikîsi Formu Olarak “Ta’rîf” ve Ta’rîf Bestesi

Öz

Cami ve tekkelerde yapılan ibadet ve zikir esnasında çeşitli vesilelerle icrâ edilen, içerisinde dinî motiflerin kullanıldığı mûsikî, dinî mûsikîdir. Her milletin mûsikîsi, o milletin millî ruhundan, ortak vicdanından, sanat anlayışından ve güzellik algısından doğmaktadır. Dolayısıyla dinî mûsikî her millette kendine özgü bir millîlik kazanmıştır. Ta’rîf formu da diğer bazı dinî mûsikî formları gibi bu millîliğin bir örneğidir ve Türklere ait millî bir dinî mûsikî formudur. XIV. yüzyıldan itibaren cami ve tekkelerde ta’rîf irticâlen okunmuş, özel bir beste ile okunduğu ile alakalı kesin bir bilgi bulunamamıştır. Bu formun ne zaman başladığını bilmekle beraber ne zaman unutulduğu kesin değildir. Tüm bunlardan hareketle yeniden hayata geçirmek arzusu ile ta’rîf formu tarafımızdan -teberrüken- bestelenmiştir. Bu besteyi yapmaktaki amacımız, eskiden okunan ancak bu zamana kadarki süreçte unutulmuş Türk Din Mûsikîsi formlarından biri olan Ta’rîf’i araştırmacılara ve dinî mûsikî icrâcılarına sunarak özellikle kandil gecelerinde Din görevlilerimizin mevlîd programlarından önce icrâ etmelerini sağlamak ve bu kültürün devamlılığına hizmet etmektir.

Anahtar Kelimeler

Müzik, Türk Din Musikisi, Ta'rif, Ta'rif Bestekarı, Hz. Muhammed, Şemâil, Hilye

Kaynakça

• Aslan, Halide, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Mübarek Gün ve Gecelerden Kandiller”, İSTEM, Yıl. 7, Sy. 13, Konya 2009, s. 216-217. ss. 199-231.
• Atik, Hikmet, “Hilyelere Göre Hz. Peygamber’in İnsanlara Davranışı”, HÜİFD, Şanlıurfa 2007, S. XVII, Ocak-Haziran 2007, ss. 317-329.
• Bilgin, A. Azmi, “Hz. Muhammed’in Muhtasar Şemâil-i Şerîf Tercümesi’nde Geçen Vasıfları”, Türkiyat Mecmuası, c. 26/1, 2016. ss. 81-88.
• Can, Halil, Dinî Mûsikî Ders Notları, İstanbul (t.y).
• Çağbayır, Yaşar, Ötüken Türkçe Sözlük, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2007, V, 4610.
• Çal, Halit, “Yunanistan’daki Türk Mimarisi”, Erdem, Atatürk Kültür Merkezi Dergisi, S. 58, Ankara 2010, ss. 93-242.
• Çelebioğlu, Amil, Muhammediye, Yazıcıoğlu Mehmed, Dergah Yay., İstanbul 2018.
• Çetin, Adem, Hurufat Defterlerine Göre Ankara İl Merkezindeki Dini Mimari Yapılar, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2019.
• Durmuş, Tuba Işınsu, “Rumelili Şair Aileler Üzerine Düşünceler, Nehârî, Sa’yî, Mü’min, Sûzî”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 20, İstanbul 2018, s. 271, ss. 269-282.
• Eğri, Osman, “Bir Muharremiye Ekseninde Hz. Hüseyin Algısı ve Alevî- Bektâşi Erkânına Etkisi”, Dem Dergi, Yıl 2, S. 6, ss. 98-109.
• Erdemir, Avni, Anadolu Sahası Mûsikîşinâs Dîvan Şâirleri, Türk Sanatı ve Eğitimi Vakfı (TÜSAV) Yay., Ankara 1999.
• Ergun, Sadettin Nüzhet, Türk Mûsikîsi Antolojisi, İstanbul 1942.
• Ezgi, Suphi, Nazarî, Amelî Türk Mûsikîsi, İstanbul Belediyesi Konservatuvarı Neşriyatı, İstanbul 1940.
• Gök, Taner, “16. Asır Osmanlı Toplumuna Açılan Bir Pencere: Fakîrî’nin Risâle-i Ta’rîfât’ı”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, İstanbul 2019, S. 23, ss. 315-380.
• Güngör, Zülfikar, “Türk Edebiyatında Hilye-i Nebevî Türünün Doğuşu Gelişimi ve Sebepleri”, Tasavuf, Ankara 2003, ss. 185-199.
• İbn Battûta, Ebû Abdullah Muhammed İbn Battûta Tancî, İbn Battûta Seyahatnâmesi, (Çeviri, İnceleme ve Notlar; A. Sait Aykut), YKY Yay., İstanbul 2000.
• Kaçar, Gülçin Yahya, “Hatip Zâkirî Hasan Efendi’nin Nühüft Makamındaki İmam Hüseyin Mersiyesi”, GÜ Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, S. 66, Ankara 2013, ss. 239-254.
• Kandemir, M. Yaşar, “eş-Şemâilü’n-Nebeviyye”, DİA, İstanbul 2010, XXXVIII, 500-501.
• Kandemir, M. Yaşar, “Şemâil”, DİA, İstanbul 2010, XXXVIII, 497-500.
• Kandemir, Mehmet Yaşar, Şemâil-i Şerîf Şerhi, Tahlil Yay., İstanbul 2015, I, 25.
• Kara Davut, Şerhi Delâil-i Hayrât, Rahmet Yay., İstanbul 1975.
• Koca, Fatih, İslam Medeniyetinde Salâ ve Salavât Geleneği, DİB Yay., Ankara 2017.
• Komisyon, Türk Hukuk Lügatı, Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü, 3. Baskı, Başbakanlık Basımevi, Ankara 1991.
• Köprülü, Mehmet Fuad, Edebiyat Araştırmaları I, Alfa Tarih Yay., İstanbul 2014.
• Latîfî, Tezkiretü’ş-Şuarâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay., (İnceleme; Rıdvan Canım), Ankara 2000.
• Özalp, M. Nazmi, Türk Mûsikîsi Tarihi, MEB Yay., İstanbul 2000. I, 347.
• Özcan, Nuri, “Dinî Mûsikî”, DİA, İstanbul 1994, IX, 359.
• Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, MEB Yay., İstanbul 1983, III, 401.
• Pala, İskender, Hakanî Mehmed Bey Hilye-i Saadet, Kapı Yay., İstanbul 2013.
• Raif Efendi, Mehmed, Şemâil-i Şerif: Efendimiz’in Güzelliği ve Ahlakı, (haz. A. Azmi Bilgin), İstanbul 2013.
• Sarı, Mevlüt, el-Mevârid Arapça-Türkçe Lügat, Bahar Yay., İstanbul 1982.
• Şeker, Mehmet, “Mevlîd”, DİA, Ankara 2004, XXIX, 480.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Sevre es-Sulemi eş-Şemâil’ü-Nebeviyye, (hzr. İzzet Ubeyd ed-De’as, Dâru’l-Hadîs, Beyrut 1968.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Sevre es-Sulemi, el-Câmiu’l-Kebîr Sünen et-Tirmizî, “Menakıb”, 8, Hadis no: 3638, VI/35, (Tah. Beşşâr Avvâd Ma’rûf), Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, Beyrut 1998.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Sevre es-Sulemi, eş-Şemâʾilü’n-Nebeviyye, (nşr. Fevvâz Ahmed Zemerlî), Beyrut 1417/1996.
• Uludağ, Süleyman, İslâm Açısından Mûsikî ve Semâ’, Uludağ Yay., Bursa 1992.
• Uzun, Mustafa, “Yazıcıoğlu Mehmed Efendi”, DİA, İstanbul 2013, XLIII, 362.
• Yardım, Ali, “Şemâil Nev’inin Doğuşu ve Tirmizî’nin Kitâbü’ş-Şemâili”, DEÜİFD, İzmir 1983, I, ss. 349-409
• Yeniterzi, Emine, “Dîvan Şiirinde Hz. Peygamber’in İsim ve Sıfatları –Esmâ-i Nebî-“, TDV Kutlu Doğum Haftası II, 1-7 Ekim 1990.
• Yılmaz, Ahmet, “Türk Edebiyatında Esmâ-i Nebeviyye-i Şerîfe”yi Tadât Geleneği ve Müstakimzâde’nin Mir’âtü’s-Safâ İsimli Risalesi”, İSTEM, Konya 2004, S. 4, ss. 159-172. Yücer, H. Mahmut, “Tarikat Geleneğinde Salavât-ı Şerîfe ve Müstakimzâde’nin Şerh-i Edvâr-ı Kâdirî adlı Eseri”, Tasavvuf, Yıl.6, S. 15, Ankara 2005, ss. 253-288.
• İnternet Erişim http://www.dem.org.tr/dem_dergi/6/dem6mak17.pdf