Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi Süleyman Turan-Emine Battal (ed.) İstanbul 2020, Okur Akademi, 1. Basım, 626 sayfa, ISBN: 978-605-06-8502-2

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 246 - 250, 25.03.2023

Hicret K. Toprak

https://doi.org/10.30622/tarr.1243807

Öz

Yeni dini hareketler (YDH) kavramsallaştırması geleneksel dini yapılardan aktarılan kimi inanç, tutum, tavır ve söylemlerle modern dünyaya özgü dinamiklerin ve çeşitli kaynakların sentezine dayanan eklektik dini yapılar için kullanılmaktadır. 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Kuzey Amerika ve Avrupa’da yayılmaya başlayan ve çoğunluğu Güney ve Doğu Asya kökenlere dayanan bu modern hareketler geleneksel dinlerin kurumsal gövdelerinden oldukça farklı yapılarıyla dikkat çekmektedir.
Bünyelerinde başta Hıristiyanlık olmak üzere çok çeşitli dinlerin ezoterik ya da mistik unsurlarını, kavramsal ve ritüalistik sermayelerini birleştiren yeni dini hareketler 1970’li yıllardan itibaren sosyal bilimlerin alt disiplinlerinde geniş ve özgün bir araştırma alanı olarak temayüz etmiştir. Klasik sosyoloji kuramlarının dinlere ve dini yapılara yönelik ön kabullerini sarsan yeni dini hareketler bugün artık disiplinler arası bir çalışma alanına dönüşmüş bulunmaktadır. Bugün artık yapısal özelliklerine, tipolojilerine teolojik kabullerinin ortaya çıkardığı yeni dindarlık biçimlerine ya da özel ve kamusal alandaki etkilerine kadar oldukça geniş bir sahanın araştırma konusu haline gelmiş bulunsa da, yeni dini hareketleri ansiklopedik düzeyde bir araya getirerek ele alan giriş düzeyinde çalışmalar oldukça sınırlıdır. Editörlüğünü Süleyman Turan ve Emine Battal’ın üstlendiği Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi bu çerçevede öncü bir çalışma olarak dikkat çekmektedir. Bu çerçevede dinler tarihi, din sosyolojisi, mezhepler tarihi ve din psikolojisi gibi İlahiyat tabanlı disiplinlerin katkılarıyla 242 yeni dini hareketin incelendiği eser, özellikle Türkçe literatür açısından alanında önemli bir boşluğu doldurmaktadır.
Bu ilk baskısında dünyanın farklı bölgelerinde etkin olan yeni dini hareketlerin yaygın ve kapsamlı örneklerine yer veren eserin sonraki baskılarında kapsamının genişletilerek örneğin günümüzde İslam coğrafyasında etkili olan yeni dini hareketlere de yer verilmesi ilgili literatüre yeni boyutlar kazandıracağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yeni Dini Hareketler (YDH), Dini Gruplar, Dini Organizasyonlar, Modernite, Din Sosyolojisi

Encyclopedia of New Religious Movements Süleyman Turan-Emine Battal (ed.) Istanbul 2020, Okur Akademi, 1st Edition, 626 pages, ISBN: 978-605-06-8502-2

Öz

The conceptualization of new religious movements (NRMs) is used for eclectic religious structures based on the synthesis of various sources and dynamics specific to the modern world with some beliefs, attitudes, behaviors and discourses transferred from traditional religious structures. Since the second half of the 20th century, these modern movements, which began to spread in North America and Europe are mostly based on South and East Asian origins, stand out with their quite different structures from the institutional bodies of traditional religions. Combining esoteric or mystical elements, conceptual and ritualistic capitals of various religions, especially Christianity, new religious movements have emerged as a broad and unique field of research in the sub-disciplines of social sciences since the 1970s. Challenging the presuppositions of classical sociological theories about religions and religious structures, new religious movements have now turned into an interdisciplinary field of study. Although they have now become the subject of research in a wide range of fields, from their structural characteristics and typologies to the new forms of religiosity emerged by their theological assumptions or their effects in the private and public spheres, there are very limited introductory studies that deal with new religious movements by bringing them together at an encyclopedic level. The Encyclopedia of New Religious Movements, edited by Süleyman Turan and Emine Battal, stands out as a pioneering work in this context. In this framework, the work, which examines 242 new religious movements with the contributions of theology-based disciplines such as history of religions, sociology of religion, history of sects and psychology of religion, fills an important gap in the field, especially in terms of Turkish literature. In this first edition of the book, which includes widespread and comprehensive examples of new religious movements active in different parts of the world, it is thought that expanding the scope of the book in the next editions and including, for example, new religious movements that are effective in the Islamic geography today will add new dimensions to the relevant literature.

Anahtar Kelimeler

New Religious Movements (NRM), Religious Groups, Religious Organizations, Modernity, Sociology of Religion

Kaynakça

• Bromley David G. (1998). New Religious Moverments. Encylopedia of Religion and Society, William H. Swatos Jr. (ed.), Walnut Greek: Altamira.
• Clarke, Peter (ed.) (2005). Encyclopedia of New Religious Movements. London: Routledge.
• Coşkun, Ali (1996). Osmanlı Dönemi Dini “Kurtuluş” Hareketleri Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi SBE.
• Gallagher Eugene V. ve Ashcraft W. Michael (ed.) Introduction to New and Alternative Religions in America, Greenwood Publishing Group, 2006.
• Kirman, M. Ali (2010). Yeni Dini Hareketler Sosyolojisi, İstanbul: Birleşik Yayınları.
• Köse Ali, (2017). Milenyum Tarikatları Batı’da Yeni Dini Akımlar, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Lewis, James R. (ed.) (2001). The Encyclopedia od Cults, Sects and New Religions, New York: Prometheus Books.
• Lome L. Dawson (ed.) (2003). Cults and New Religious Movements: A Reader, Oxford: Blackwell.
• Melton, J. Gordon (2004). “An Introduction to New Religions”, The Oxford Handbook of New Religious Movements, James R. Lewis (ed.), Oxford University Press.
• Toprak, Hicret K., (2023). İtiraz Tepki Saflaşma Dini İkaz ve Protesto Hareketleri, Ankara: Otto Yayınları.
• Uluç, Özlem (2013). Yeni Dini Hareketler, İstanbul: Yarın Yayınları.