Türk Kamu Yönetiminde Performans Yönetimi Çelişkileri: Akademik Performans Paradoksları Üzerinden Değerlendirmeler

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 193 - 223, 23.12.2024

Adnan Karataş

https://doi.org/10.56400/tarsusiibfdergisi.1573127

Öz

Bu çalışma, performans yönetiminin kamu kurumları, özellikle üniversiteler ve akademik personel üzerindeki uygulamalarını ve bu uygulamalardaki temel sorunları ele almaktadır. Performans yönetimi, bireylerin ve kurumların faaliyetlerini verimli ve etkili bir şekilde sürdürmelerine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Kamu yönetimi bağlamında, performans yönetiminin hedefleri hesap verebilirlik, şeffaflık, hizmet kalitesinin artırılması ve ekonomik faydaların sağlanmasını içermektedir. Ancak, üniversitelerdeki performans yönetimi süreçlerinin etkinliği genellikle sınırlıdır ve zamanla çeşitli sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Bu bağlamda en önemli sorunlardan biri, "performans paradoksu"dur; bu durum, performans değerlendirme sistemlerinin etkinliğini yitirmesi ve akademik faaliyetler üzerinde olumsuz etkiler yaratmasıyla tanımlanmaktadır. Bu çalışma, Türkiye'deki akademik performans değerlendirme sistemlerinin eksikliklerini vurgulamakta ve ideal bir performans değerlendirme sisteminin nasıl olması gerektiğine dair öneriler geliştirmektedir. Bu çalışmada, akademik teşvikler, atama ve terfi kriterleri ile araştırma üniversitelerinin değerlendirme süreçleri bağlamında değerlendirmeler yapılmaktadır. Böylelikle, performans paradoksu ve bunun olumsuz etkileri akademik dünya ekseninde ele alınmaktadır. Elde edilen bulgular, akademik performans değerlendirme sistemlerinin iyileştirilmesi için kamu politikası yapıcılarına, uygulayıcılara ve akademisyenlere önemli öneriler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Performans Paradoksu, Yönetim, Akademik Personel, Kamu Politikası

PERFORMANCE MANAGEMENT PARADOXES IN TURKISH PUBLIC ADMINISTRATION: EVALUATIONS ON ACADEMIC PERFORMANCE PARADOXES

Öz

This study investigates the application of performance management in public institutions, focusing specifically on universities and academic staff while identifying key challenges associated with these practices. Performance management aims to enhance the efficiency and effectiveness of individuals and organizations. In public administration, its goals include fostering accountability, promoting transparency, improving service quality, and delivering economic benefits. However, the effectiveness of performance management process within universities can be constrained, and it poses various challenges over time. A significant issue is the "performance paradox," which arises when performance evaluation systems lose efficacy and paradoxically undermine academic activities. This study highlights the shortcomings of academic performance evaluation systems in Turkey and proposes suggestions for developing an optimal performance appraisal framework. This study also evaluates the academic incentives, appointment/promotion criteria and evaluation processes of research universities. In this way, it discusses the emergence of performance paradox and its negative effects in the academic world. The findings provide valuable recommendations for public policymakers, practitioners, and scholars, to improve the effectiveness of academic performance appraisal systems.

Anahtar Kelimeler

Performance Paradox, Management, Academic Staff, Public Policy

Kaynakça

• Acar, O. K. (2019). Personel yönetiminden insan kaynakları yönetimine: Cumhuriyet dönemi kamu personel yönetim tarihçesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24 (1), 119-146.
• Akal, Z. (2002). İşletmelerde performans ölçüm ve denetimi: Çok yönlü performans göstergeleri (4. bs.). Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları.
• Akçakaya, M. (2012). Kamu sektöründe performans yönetimi ve uygulamada karşılaşılan sorunlar. Karadeniz Araştırmaları, (32), 171-202.
• Akçay, V. H., Bilgin, K. U. (2016). Kamu performans yönetimine etkisi açisindan psikolojik sermaye. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (2), 154-174.
• Akyol, M. E. (2011). Yetkinliğe dayalı performans yönetimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Ammons, D. N. (2004). "Productivity barriers in the public sector". M. Holzer ve M. Dekker (Eds.), Public productivity handbook (2. bs., ss. 147-173) içinde. New York: CRC Press.
• Armstrong, M., Baron, A. (2005). Managing performance: performance management in action. London: CIPD publishing.
• Ateş, H., Çetin, D. (2004). "Kamuda performans yönetimi ve performansa dayalı bütçe". M. Acar ve H. i. Özgür (Eds.), Çağdaş Kamu Yönetimi II (ss. 255-289) içinde. Ankara: Nobel Yayınları.
• Aydın, O. T. (2017). Research performance of higher education institutions: A review on the measurements and affecting factors of research performance. Yüksekögretim ve Bilim Dergisi(2), 312-320.
• Baş, İ. M., Artar, A. (1991). İşletmelerde verimlilik denetimi, ölçme değerleme modelleri. Ankara: Milli Prodiktivite Merkezi.
• Berman, E. (1994). Implementing TQM in state governments: A survey of recent progress. State and Local Government Review, 26 (1), 46-53.
• Bilgin, K. U. (2004). Kamu performans yönetimi, memur hak ve yükümlülüklerinin performansa etkisi. Ankara: TODAİE Yayınları.
• Bilgin, K. U. (2016). "A parallel change with the new public administration approach: Human Resources Performance Management". Y. Demirkaya (Ed.), New Public Management in Turkey (ss. 177-206) içinde. New York: Routledge.
• Boland, T., Fowler, A. (2000). A systems perspective of performance management in public sector organisations. International Journal of Public Sector Management, 13 (5), 417-446.
• Bouckaert, G., Balk, W. (1991). Public productivity measurement: Diseases and cures. Public Productivity and Management Review, 15 (2), 229-235.
• Bouckaert, G., Peters, B. G. (2002). Performance measurement and management: The Achilles’ heel in administrative modernization. Public Performance and Management Review, 25 (4), 359-362.
• Bourne, M., Bourne, P. (2012). Handbook of corporate performance management. New York: John Wiley and Sons.
• Brewer, G. A. (2008). "Employee and organizational performance". J. L. Perry ve A. Hondeghem (Eds.), Motivation in public management: The call of public service (ss. 136-156) içinde. New York: Oxford University Press.
• Brignall, S., and Modell, S. (2000). An institutional perspective on performance measurement and management in the ‘new public sector’. Management Accounting Research, 11(3), 281-306.
• Cadwell, C. M. (2002). Performance management. New York: AMA American Management Association.
• Çetinsaya, G. (2014). Büyüme, kalite, uluslararasılaşma: Türkiye yükseköğretimi için bir yol haritasi. Ankara: Yükseköğretim Kurulu Raporu.
• Choi, S., Park, S. (2023). Exploring performance paradox in public organizations: Analyzing the predictors of distortive behaviors in performance measurement. International Review of Administrative Sciences, 89 (2), 501-518.
• Demir, B. S. (2018). Akademik teşvik neden kaldırılmalı? Erişim Tarihi 12.09.2024, https://www.memurlar.net/haber/730927/akademik-tesvik-neden-kaldirilmali.html
• Dikmen, B., Özpeynirci, Ö. (2010). Matris tipi örgütlerde bireysel performans değerlendirme: 360 derece yöntemi ve hedeflerle yönetim teknikleri ile melez bir yöntem uygulaması. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28 (1), 71-104.
• DMK. (1965). Devlet Memurları Kanunu. Erişim Tarihi 12.07.2024, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=657andMevzuatTur=1andMevzuatTertip=5
• Erbaşı, A., Güzel, A. (2008). Örgütlerde performans yönetim sisteminden performans esaslı bütçelemeye: belediyelerdeki yansıması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 10 (1-2), 81-98.
• Erdemir, E. (2013). "Performansın ölçülmesi". E. Erdemir, G. Haşit, B. Baraz ve N. Tokgöz (Eds.), Performans Yönetimi (ss. 68-89) içinde. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Eroğlu, H. T. (2016). "Effects of reforms in terms of performance management and strategic management in application". Y. Demirkaya (Ed.), New Public Management in Turkey Local Government Reform (ss. 306-322) içinde. New York: Routledge.
• Fletcher, C. (2004). Appraisal and feedback: Making performance review work. London: CIPD Publishing. Fountain, J. E. (2001). Paradoxes of public sector customer service. Governance, 14 (1), 55-73.
• French, M., and Mollinger-Sahba, A. (2021). Making performance management relevant in complex and inter-institutional contexts: using outcomes as performance attractors. International Journal of Public Sector Management, 34(3), 377-391.
• Göksu, İ., Bolat, Y. İ. (2017). Akademik teşvik uygulamasının ilk sonuçlarına ait değerlendirmeler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi (3), 441-452.
• Griffith, L., Orgera, A. (1997). "Performance management: Mapping out the Process". P. T. Chingos (Ed.), Paying for performance: A guide to compensation management içinde. New York: John Wiley and Sons.
• Gülbak, O. (2020). Öğretim üyeleri perspektifinden araştırma üniversitesi girişimi: Bir vakıf üniversitesi örneği. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3 (3), 124-130.
• Güler, B. A. (1996). Yeni sağ ve devletin değişimi: yapısal uyarlama politikaları. Ankara: TODAİE Yayınları. Güler, B. A. (2009). Türkiye'nin yönetimi: yapı. Ankara: İmge Kitabevi.
• Gürcüoğlu, S., Öztaş, N. (2018). Türk kamu yönetiminde performans yönetimi: Milli Eğitim Bakanlığı örneği. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (14), 537-549.
• Haslam, N., and Laham, S. M. (2010). Quality, quantity, and impact in academic publication. European Journal of Social Psychology, 40(2), 216-220.
• Helvacı, M. A. (2002). Performans yönetimi sürecinde performans değerlendirmenin önemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35 (1-2), 155-169.
• Hood, C. (1991). A public management for all seasons?. Public Administration, 69 (1), 3-19.
• Hughes, O. E. (1998). "New public management". O. E. Hughes (Ed.), Public Management and Administration (ss. 52-80) içinde. London: Springer.
• Işığıçok, E. (2008). Performans ölçümü, yönetimi ve istatistiksel analizi. Istanbul University Econometrics and Statistics e-Journal, 1 (7), 1-23.
• Kagioglou, M., Cooper, R., Aouad, G. (2001). Performance management in construction: a conceptual framework. Construction Management and Economics, 19 (1), 85-95.
• Karasoy, H. A. (2014). Türk kamu yönetiminde performans yönetimine bir bakış. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10 (22), 257-274.
• Karataş, A. (2019). Post-new public management paradigm and its effects on public administration. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 5 (26), 1796-1805.
• Karataş, A., Avci, S. B. (2017). Kamu kurumlarında sanal kaytarma olgusunun değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (Kayfor15 Özel Sayısı), 2321-2346.
• Kılıç, M. (2015). Akademik teşvik ve etik boyut. Erişim Tarihi 19.08.2024, https://www.turkiyegazetesi.com.tr/kose-yazilari/prof-dr-muharrem-kilic/akademik-tesvik-ve-etik-boyut-589499
• Köseoğlu, Ö. (2007). "Türk kamu yönetiminde değişen denetim anlayışı ve performans denetimi". B. Eryılmaz, M. Eken ve M. L. Şen (Eds.), Kamu Yönetimi Yazıları (ss. 309-339) içinde. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Köseoğlu, Ö., Şen, M. (2014). Kamu sektöründe performans yönetimi: politikalar, uygulamalar ve sorunlar. Akademik İncelemeler Dergisi, 9 (2), 113-136.
• Kouzmin, A., Löffler, E., Klages, H., Korac‐Kakabadse, N. (1999). Benchmarking and performance measurement in public sectors: Towards learning for agency effectiveness. International Journal of Public Sector Management, 12 (2), 121-144.
• Le Grand, J. (1991). The theory of government failure. British Journal of Political Science, 21 (4), 423-442.
• Leeuw, F. L. (2000). "Unintended side effects of auditing: The relationship between performance auditing and performance improvement and the role of trust". W. Raub ve J. Weesie (Eds.), The management of durable relations içinde. Amsterdam: Thelathesis.
• Maesschalck, J. (2004). The impact of new public management reforms on public servants’ ethics: Towards a theory. Public Administration, 82 (2), 465-489.
• Majone, G. (1989). Evidence, argument, and persuasion in the policy process. New Haven: Yale University Press.
• McGuire, L. (2002). Counting performance or performance that counts? benchmarking government services in Australia. Australia: Department of Management, Monash University.
• Meyer, M. W., Gupta, V. (1994). The performance paradox. Research in Organizational Behavior, 16, 309-369.
• Meyer, M. W., O'Shaughnessy, K. C. (1992). "Organizational design and the performance paradox". R. Swedberg (Ed.), Explorations in economic sociology (ss. 249-278) içinde. New York: Russell Sage Foundation.
• Mouritzen, P. E., Opstrup, N. (2020). Performance management at universities. Switzerland: Palgrave Macmillan.
• Moynihan, D. P. (2005). Goal‐based learning and the future of performance management. Public Administration Review, 65(2), 203-216.
• Moynihan, D. P. (2006). Managing for results in state government: Evaluating a decade of reform. Public Administration Review, 66 (1), 77-89.
• Okumuş, K., Yurdakal, İ. H. (2017). Akademisyenlerin akademik teşviğe ilişkin görüş ve düşünceleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 58 (II), 145-158.
• Ömürgönülşen, U. (2002). Performance measurement in the public sector: Rising concern, problems in practice and prospects. Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 20 (1), 99-134.
• On İkinci Kalkınma Planı. (2024-2028). T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı On İkinci Kalkınma Planı (2024-2028). Erişim Tarihi 10.12.2023, https://www.sbb.gov.tr/kalkinma-planlari/
• OVP. (2023-2025). T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı Orta Vadeli Program 2023-2025. Erişim Tarihi 12.12.2023, https://www.sbb.gov.tr/orta-vadeli-programlar/
• OVP. (2024-2026). T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı Orta Vadeli Program 2024-2026. Erişim Tarihi 12.08.2024, https://www.sbb.gov.tr/orta-vadeli-programlar/
• Özer, M. A. (2010). Kuruluşlarda süreç, performans ve risk analizi. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Özkal Sayan, İ., Demirci, A. G. (2018). Kamu personelinin değerlendirilmesinde performans sistemine geçiş sürecinin analizi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 73 (2), 667-700.
• Öztürk, N. K. (2020). "Kamuda performans yönetiminde karşılaşılan sorunlar". V. Eren ve H. T. Eroğlu (Eds.), Kamuda performans yönetimi: kavram, kuram ve uygulama (ss. 271-300) içinde. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Salmi, J. (2009). The challenge of establishing world-class universities. Wahington: World Bank Publications.
• Smith, P. (1995). On the unintended consequences of publishing performance data in the public sector. International Journal of Public Administration, 18 (2-3), 277-310.
• T.C. Anayasası. (1982). Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. Erişim Tarihi 01.08.2022, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2709.pdf
• Talbot, C. (2007). "Performance management". E. Ferlie, L. E. Lynn Jr ve C. Pollitt (Eds.), The Oxford handbook of public management (ss. 491-520): Oxford University Press.
• Thompson, F., Miller, H. T. (2003). New public management and bureaucracy versus business values and bureaucracy. Review of Public Personnel Administration, 23 (4), 328-363.
• Torenvlied, R. (2012). Political decisions and agency performance (2. bs.). Netherlands: Springer Science and Business Media.
• Usta, A. (2010). "Kamu kurumlarında örgütsel performans yönetim süreci". Sayıştay Dergisi (78), 31-58.
• Vakkuri, J., Meklin, P. (2006). Ambiguity in performance measurement: a theoretical approach to organizational uses of performance measurement. Financial Accountability and Management, 22 (3), 235-250.
• Van Dalen, H. P., Henkens, K. (2012). Intended and unintended consequences of a publish‐or‐perish culture: A worldwide survey. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 63 (7), 1282-1293.
• Van Dooren, W., Bouckaert, G., Halligan, J. (2015). Performance management in the public sector (2. bs.). London: Routledge.
• Van Thiel, S. (2001). Quangos: trends, causes and consequences. Aldershot, UK: Routledge.
• Van Thiel, S., Leeuw, F. L. (2002). The performance paradox in the public sector. Public Performance and Management Review, 25 (3), 267-281.
• Vurucu, İ. (2019). Bilimsel araştırma-yayın etiği ve akademik teşvik. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 8 (23), 247-295.
• Weikart, L. A. (2001). The Giuliani administration and the new public management in New York city. Urban Affairs Review, 36 (3), 359-381.
• West, W. F. (2011). Program budgeting and the performance movement: The elusive quest for efficiency in government. Washington: Georgetown University Press.
• Wilson, J. Q. (1989). Bureaucracy: What government agencies do and why they do it. New York: Basic Books.
• Yeni Ekonomi Programı. (2021-2023). T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı Yeni Ekonomi Programı 2021-2023. Erişim Tarihi 12.12.2023, https://www.sbb.gov.tr/orta-vadeli-programlar/
• Yıldız, G. (1995). "Kamu yönetiminde müşteri tatmininin ölçümü" Kamu yönetimi disiplini sempozyumu bildirileri 2. Cilt kamu yönetimi ve işletme yönetimi (ss. 77-87) içinde. Ankara: TODAİE Yayınları.
• Yokuş, G., Ayçiçek, B., Kanadlı, S. (2018). Akademisyen görüşleri doğrultusunda yükseköğretimde performansa dayalı akademik teşvik sisteminin incelenmesi. Yükseköğretim Dergisi, 8 (2), 140-149.