Din Görevlilerinde Mesleki Doyum ile Örgütsel Adalet Algısı İlişkisi

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 231 - 254, 30.06.2020

Mustafa Fatih Ay

Öz

Bu çalışmada din görevlilerinin mesleki doyumu ile örgütsel adalet algısı arasındaki ilişki incelenmiştir. Çeşitli kurum çalışanları örnekleminde, yapılan çalışmalar örgütsel adalet ile mesleki doyum arasında bir ilişkinin olduğunu göstermektedir. Fakat din görevlileri ile ilgili olarak örgütsel adalet ile mesleki doyum arasındaki bir ilişkiyi konu edinen bir çalışmaya rastlanmamıştır. Yapılan işten memnuniyet duymak anlamına gelen mesleki doyum çalışanın iş verimini artırmaktadır. Bununla ilişkili olarak da çalışanın, kurumu tarafından çalışanlara adil davranıldığına ilişkin algısı (örgütsel adalet) mesleki doyumunu etkilemektedir. Bu çalışmada din görevlilerinin örgütsel adalet algısı ve mesleki doyumu arasındaki ilişkiyi belirlemek için, ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Veriler ise örgütsel adalet ölçeği, mesleki doyum ölçeği ve demografik değişkenlerin de bulunduğu bir form ile Antalya’da görev yapan 380 din görevlisinden elde edilmiştir. Söz konusu iki değişken arasındaki ilişkinin analizinde korelasyon ve yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Çalışma sonucunda din görevlilerinin örgütsel adalet algısının, mesleki doyum ile orta düzeyde, pozitif yönde ve anlamlı ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Açıklanan varyans açısından ise örgütsel adalet algısının, mesleki doyuma ilişkin toplam varyansın %17’sini açıkladığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

mesleki doyum, örgütsel adalet, diyanet işleri başkanlığı, din hizmetleri, yapısal eşitlik modeli

The Relationship between Job Satisfaction and Perception of Organizational Justice among the Employees of the Presidency of Religious Affairs

Öz

The purpose of this study is to analyze the relationship between percep-tion of organizational justice and job satisfaction among the employees of the Presidency of Religious Affairs. Studies in the literature show that there is a relationship between organizational justice and job satisfaction. However, there was no study about the relationship between organizational justice and job satisfaction among the employees of the Presidency of Religious Affairs. Job satisfaction which means being satisfied with the job undertaken, can increase the working efficiency of employees. The employee who thinks the organization is fair is satisfied with the job. Correlational descriptive survey used in this study type and for data collection, organizational justice and job satisfaction questionnaires were used. Sampling consists of 380 employees from the Presidency of Religious Affairs working in Antalya. For analyzing the data, statistical methods like Structural Equation Modeling (SEM) and Pearson Correlation Coefficient were utilized. As a result of the study, we found a positive correlation between the organizational justice perception of the employees of the Presidency of Religious Affairs between professional satisfaction. We determined that the perception of organizational justice explained 17% of the total variance related to the level of job satisfaction.

Anahtar Kelimeler

Job Satisfaction, Organizational Justice, Employees of The Presidency of Religious Affairs, Religious Services Structural Equation Modeling

Kaynakça

• Acar Çınar, Hatice. “Din Görevlilerinde Mesleki Memnuniyet Algısı: Sivas Örneği.” Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/33 (2018): 63–82. https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.443277.
• Akça, İbrahim. Din Görevlilerinde Meslekî Doyum: İzmit Örneği. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
• Anderson, James C. - Gerbing, David W. “Structural Equation Modeling in Practice: A Review and Recommended Two-Step Approach.” Psychological Bulletin 103/3 (1988): 411–423. https://doi.org/10.1037/0033-2909.103.3.411.
• Baltacı, Ali. “Din Görevlilerinin İş Doyumu, İş Stresi, Tükenmişlik ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkiler: Çok Örneklemli Bir Çalışma.” Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 22/3 (December 15, 2018): 1509–1536. https://doi.org/10.18505/cuid.458233.
• Beugré, Constant D. “Understanding Organizational Justice and Its Impact on Managing Employees: An African Perspective.” International Journal of Human Resource Management 13/7 (November 2002): 1091–1104. https://doi.org/10.1080/09585190210131311.
• Çağrıcı, Mustafa. “ADÂLET.” TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, 1988. https://islamansiklopedisi.org.tr/adalet#1-ahlak.
• Çekin, Abdülkadir. “Kuran Kursu Öğreticilerinin İş Doyum Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme.” Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2/2 (2013): 23–34.
• Cevizci, Ahmet. Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2000.
• Cohen-Charash, Yochi - Spector, Paul E. “The Role of Justice in Organizations: A Meta-Analysis.” Organizational Behavior and Human Decision Processes 86/2 (2001): 278– 321. https://doi.org/10.1006/obhd.2001.2958.
• Colquitt, Jason A. - Wesson, Michael J. - Porter, Christopher O.L.H. - Conlon, Donald E. - Ng, K. Yee. “Justice at the Millennium: A Meta-Analytic Review of 25 Years of Organizational Justice Research.” Journal of Applied Psychology 86/3 (2001): 425–445. https://doi.org/10.1037/0021-9010.86.3.425.
• Çorak, Abdullah Harun. Din Görevlilerininin Verimliliğini Engelleyen Psiko-Sosyal Etkenler: İstanbul Örneği. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.
• Coştu, Kamil - Sancak, Seyyid. “Mesleki Doyum Açısından Din Görevlileri (Bartın – Bayburt Örneği).” Abant İzzet Baysal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/14 (November 30, 2019): 488–509. https://doi.org/10.33931/abuifd.619489.
• Çoştu, Yakup. “Din Görevlilerinde Meslekî Doyum: Çorum İl Merkezi Örneği.” Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6/1 (2013): 1–18.
• Cüm, Ebubekir. Din Görevlilerinde Mesleki Doyum Korgan İlçesi Örneği. Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
• Dağcı, Tahir. Kırsal Kesimde Görev Yapan Din Görevlilerinin Sorunları -Akşehir, Ilgın ve Doğanhisar Örneği-. Selçuk Üni̇versi̇tesi Sosyal Bi̇li̇mler Ensti̇tüsü, 2010.
• Diyanet İşleri Başkanlığı. Diyanet İşleri Başkanlığı Görev ve Çalışma Yönergesi. Accessed: March 29, 2020. https://hukukmusavirligi.diyanet.gov.tr/Documents/GÖREV VE ÇALIŞMA YÖNERGESİ 4.12.2019.pdf.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun. Pub. L. No. 633, 1 (1965). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.633.pdf.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı. “İstatistikler.” Accessed: March 29, 2020. https://stratejigelistirme.diyanet.gov.tr/sayfa/57/istatistikler.
• Folger, R. - Konovsky, M. A. “Effects of Procedural and Distributive Justice on Reactions to Pay Raise Decisions.” Academy of Management Journal 32/1 (March 1, 1989): 115– 130. https://doi.org/10.2307/256422.
• Fraenkel, Jack R. - Wallen, Norman E. - H. Hyun, Helen. How to Design and Evaluate Research in Education. 8th Ed. New York: Mc Graw Hill, 2012.
• Göküş, Şeref. “Din Görevlilerinin Örgütsel Güven Düzeyleri Ile Mesleki Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi.” Mediterranean Journal of Humanities 9/2 (2019): 285– 309. https://doi.org/10.13114/mjh.2019.491.
• Gravetter, Frederick J Wallnau, Larry B. - Forzano, Lori-Ann B. Essentials of Statistics for The Behavioral Sciences. 9th Ed. Boston: CENGAGE Learning, 2016.
• Greenberg, Jerald. “A Taxonomy of Organizational Justice Theories.” The Academy of Management Review 12/1 (January 1987): 9. https://doi.org/10.2307/257990.
• Greenberg, Jerald. “Organizational Justice: Yesterday, Today, and Tomorrow.” Journal of Management 16/2 (June 30, 1990): 399–432. https://doi.org/10.1177/014920639001600208.
• Guerrero, Laura K. - Andersen, Peter A. - Afifi, Walid A. Close Encounters: Communication in Relationships. Los Angeles: SAGE Publications, 2013.
• Hu, Li Tze - Bentler, Peter M. “Cutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure Analysis: Conventional Criteria versus New Alternatives.” Structural Equation Modeling 6/1 (1999): 1–55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118.
• Judge, Timothy A. - Thoresen, Carl J. - Bono, Joyce E. - Patton, Gregory K. “The Job Satisfaction–Job Performance Relationship: A Qualitative and Quantitative Review.” Psychological Bulletin 127/3 (2001): 376–407. https://doi.org/10.1037/0033-2909.127.3.376.
• Karacoşkun, Şehri. Din Görevlilerinde Tükenmişlik Düzeyi Ile İş Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Gaziantep İli Örneği). Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
• Kayıklık, Hasan. “Din Görevlilerinde Yaşamdan Memnuniyet ve Mesleki Doyum.” In 1. Din Hizmetleri Sempozyumu (3-4 Kasım 2007). Ed. Dr. Mehmet Bulut. 34–46. Ankara: Diyanet Işleri Başkanlığı Yayınları: 763, 2008.
• Keyifli, Şükrü. Urfa ve Yöresinde Yaygın Din Eğitimi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitüsü, 1997.
• Köylü, Mustafa. “Din Görevlilerinin Mesleki Problemleri.” Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5 (1991): 181–212.
• Kuzgun, Yıldız - Aydemir Sevim, Seher Hamamcı, Zeynep. “Meslekî Doyum Ölçeğinin Geliştirilmesi.” Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi II/11 (1999): 14–18.
• Kuzgun, Yıldız - Bacanlı, Feride. Lise Öğrencileri İçin Mesleki Grup Rehberliği Programı ve Uygulama Kılavuzu. 2. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2005.
• Locke, Edwin A. “What Is Job Satisfaction?” Organizational Behavior and Human Performance 4/4 (November 1, 1969): 309–336. https://doi.org/10.1016/0030-5073(69)90013- 0.
• Mersin, Yunus. Din Görevlilerinde Mesleki Doyum. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
• Mertler, Craig A. - Reinhart, Rachel Vannatta. Advanced and Multivariate Statistical Methods: Practical Application and Interpretation. Advanced and Multivariate Statistical Methods: Practical Application and Interpretation. 6th Ed. New York: Routledge, 2017. https://doi.org/10.4324/9781315266978.
• Özmen, Ömür N. T. - Arbak, Yasemin - Süral Özer, Pınar. “Adalete Verilen Değerin Adalet Algıları Üzerindeki Etkisinin Sorgulanmasına İlişkin Bir Araştırma.” Ege Academic Review 7/1 (2007): 17–33.
• Poyraz, Kemal - Kara, Hakan - Çetin, Seydi Ahmet. “Örgütsel Adalet Algılamalarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına Etkisine Yönelik Bir Araştırma.” Journal of Süleyman Demirel University Institue of Social Sciences 1/9 (2009): 71–91.
• Robinson, Karen L. The Impact of Individiual Differences on The Relationship Between Employee Perceptions of Organizational Justice and Organizational Outcome Variables. Alliant International University, 2004.
• Spector, Paul E. Job Satisfaction: Application, Assessment, Causes, and Consequences. Thousand Oaks: SAGE Publications, 1997.
• Tunç, Mehmet Fatih. Antalya Örneğinde Vaizlerin Problemleri Üzerine Bir İnceleme. SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
• Yavuz, Emrah. Türkiye’de Köy İmamlarının Sorunları-Pınarbaşı Örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015.
• Yıldız, M Cengiz. Din Görevlilerinin Sorunları ve Beklentileri Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma: Elazığ Uygulaması. Fırat üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1999.
• Yılmaz, Emre. “Din Görevlilerinin Mesleki Doyum Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma.” OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 10/17 (March 31, 2019): 104–122. https://doi.org/10.26466/opus.520597.