Eine Bewertung der Produkthaftungs- und Produktsicherheitsvorschriften für digitale Produkte im EU- und türkischen Recht im Lichte aktueller Entwicklungen

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 1, 156 - 202, 30.06.2025

Mesut Serdar Çekin

https://doi.org/10.59933/tauhfd.1730869

Öz

An Assessment of Product Liability and Product Safety Regulations for Digital Products in EU and Turkish Law in the Light of Recent Developments

Öz

Digitalization, the increasing complexity of supply chains and the proliferation of autonomous technologies have profoundly altered the risk profile of both consumer and industrial products. Against this backdrop, the present study compares the European Union’s renewed acquis on product safety and product liability with Türkiye’s Law No 7223 on Product Safety and Technical Regulations. The analysis first revisits the regulatory frameworks known as the New Approach and the New Legislative Framework. Since the EU was founded as a common market premised on the availability of safe products, common standards were envisaged to guarantee that safety. A sound grasps of the New Approach and the New Legislative Framework is therefore indispensable for understanding contemporary legislative responses to developments such as digital products.
Building on these foundations, the study examines the overall architecture of product safety and product liability law in the EU. It considers the various legal instruments governing product safety, including technical regulations and harmonized rules, thereby revealing the different facets of the Union’s efforts to achieve market uniformity. The discussion then turns to recent developments in product liability law, with particular emphasis on the alignment introduced by the New Legislative Framework and on the implications of digitalization. After outlining the general contours of both product safety and product liability, the study analyses how the New Approach and the New Legislative Framework are reflected in the EU Artificial Intelligence Act and the EU Cyber-Resilience Act, both of which directly affect digital products.
Equally important is the relationship between product safety and product liability, especially in light of the risks posed by digital products. Within the framework of recent EU legislation, the study explores this relationship in depth, assessing the significance of concepts such as product, defect, and unsafe product for digital goods. The development-risk defense is also scrutinized with particular reference to digital products.
The subsequent part of the study addresses Turkish law. It first outlines the current legal landscape, noting its systematic divergence from EU law: Law No 7223 regulates both product safety and product liability within a single statute, even though product safety is rooted in public law while product liability belongs to private law. The use of uniform definitions for both fields—especially the absence of liability for economic operators with respect to compliant products—entails the creation of a direct link between product safety and product liability. Yet it is impossible for the legislator to foresee every risk associated with a product. Where unforeseeable risks materialise and cause harm, the product-liability regime steps in; in that sense, product liability functions as a “safety net”. Owing to the absolute connection forged by Law No 7223, however, this safety-net function is lost, a shortcoming that becomes even more acute in the context of digital-product risks. Turkish law moreover still debates whether software even falls within the definition of “product” for liability purposes, and it entirely lacks rules addressing connectivity risks, software updates, or security patching. Although product-safety provisions do, under the protective-purpose doctrine, furnish a basis for claims in negligence, expecting the injured party to prove the manufacturer’s fault is ill-suited to the complexity of digital products. Precisely for this reason, the forthcoming EU Product Liability Directive not only establishes a strict-liability regime but also introduces numerous procedural measures to ease the claimant’s evidentiary burden.
In sum, limiting reforms concerning digital products to the domain of product-safety law alone risks causing significant losses of rights. If the Turkish legislator intends to protect consumers from the risks inherent in digital products, reforms confined to product safety will be inadequate; corresponding changes must also be incorporated into the law of product liability.

Anahtar Kelimeler

Product safety , product liability , digital products , artificial intelligence , cyber security

Güncel Gelişmeler Işığında AB ve Türk Hukukunda Dijital Ürünlere İlişkin Ürün Sorumluluğu ve Ürün Güvenliği Düzenlemeleri Üzerine Değerlendirme

Öz

Dijitalleşme, tedarik zincirlerinin karmaşıklığı ve otonom teknolojiler, tüketici ve endüstriyel ürünlerin risk profilini ciddi şekilde değiştirmektedir. Bu çalışma, Avrupa Birliği’nin belirtilen gelişmeler ışığında yenilenen ürün güvenliği ve ürün sorumluluğu müktesebatını Türkiye’de yürürlükte olan 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu ile karşılaştırmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda öncelikle Yeni Yaklaşım ve Yeni Yasal Çerçeve olarak adlandırılan düzenlemeler ele alınmıştır. Zira Avrupa Birliği bir ortak Pazar olarak kurulmuş, bu ortak pazara sunulacak olan ürünlerin de güvenli olması gerektiği fikri benimsenmiş, söz konusu güveni sağlamak amacıyla da ortak standartların oluşturulması öngörülmüştür. Dolayısıyla dijital ürünler gibi güncel gelişmelere ilişkin yasal düzenlemelerin anlaşılabilmesi amacıyla öncelikle Yeni Yaklaşım ve Yeni Yasal Çerçevenin isabetli bir şekilde kavranması elzemdir. Bu bulgulardan hareketle çalışmada Avrupa Birliği’nde ürün güvenliği ve ürün sorumluluğuna ilişkin genel çerçeve incelenmiştir. Bu bağlamda bilhassa ürün güvenliği hukuku alanındaki farklı enstrümanlar ele alınmış, teknik düzenlemeler, uyumlaştırılmış kurallar gibi Birlik pazarındaki yeknesaklaştırma çabalarının farklı görünüm şekilleri incelenmiştir. Ardından ürün sorumluluğu hukukundaki gelişmeler incelenmiş, burada da özellikle Yeni Yasal Çerçeveye uyum ile dijitalleşmenin ürün sorumluluğu hukukuna etkileri üzerinde durulmuştur. Gerek ürün güvenliği, gerek ise ürün sorumluluğunun genel çerçevesi çizildikten sonra Yeni Yaklaşım ve Yeni Yasal Çerçevenin dijital ürünleri ilgilendiren AB Yapay Zekâ Kanunu ve AB Siber Dayanıklılık Kanunu düzenlemelerine yansımaları ilgili yerlerde değerlendirilmiştir. Büyük önem taşıyan bir diğer husus, ürün güvenliği ve ürün sorumluluğu arasındaki ilişki ve bu ilişkinin özellikle dijital ürünlerin arz ettiği riskler açısından incelenmesidir. Bu bağlamda Birlik hukukunda yeni yasal düzenlemeler çerçevesinde ürün sorumluluğu ile ürün güvenliği arasındaki ilişki etraflıca incelenmiş, özellikle ürün, hata, güvensiz ürün ve bu kavramların dijital ürünler açısından taşıdığı önem değerlendirilmiştir. Bu çerçevede ayrıca gelişim riski kavramı özellikle dijital ürünler açısından incelenmiştir. Çalışmanın bir sonraki aşaması ise Türk hukukuna ilişkindir. Bu bağlamda öncelikle Türk hukukundaki mevcut durum ele alınmıştır. Bu düzenlemenin AB hukukundan sistematik olarak farklı olduğu belirtilmiştir. Zira 7223 sayılı Kanun, ürün güvenliği ile ürün sorumluluğu konularını aynı kanuni düzenleme içerisinde ele almaktadır. Oysa ürün güvenliği hukuku kamu hukuku kaynaklı bir alan iken ürün sorumluluğu özel hukuk kaynaklıdır. Dolayısıyla her iki alana ilişkin yeknesak tanımların yapılması, özellikle de uygunsuz olmayan ürünler açısından iktisadi işletmecinin sorumluluğunun olmadığı sonucunu beraberinde getirmektedir. Buradan hareketle Türk hukukunda ürün güvenliği hukuku ile ürün sorumluluğu hukuku arasında doğrudan bir bağın kurulduğu tespit edilmektedir. Ancak kanun koyucunun bir ürüne ilişkin bütün riskleri öngörmesi mümkün değildir. İşte ürün güvenliği hukukunda kanun koyucunun öngöremediği risklerin zarara sebebiyet vermesi halinde ürün sorumluluğu müessesesi devreye girmekte, bu bağlamda ürün sorumluluğu hukukunun bir nevi“ güvenlik ağı işlevinden” bahis açılmaktadır. Ancak Türk hukukunda ürün güvenliği ile ürün sorumluluğu arasındaki söz konusu mutlak bağ sebebiyle ürün sorumluluğu hukuku söz konusu “güvenlik ağı” işlevini kaybetmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ürün güvenliği , ürün sorumluluğu , dijital ürünler , yapay zekâ , siber güvenlik

Kaynakça

• ARAT Ayşe / AKINCI Elif, “2022/0302 Sayılı Avrupa Birliği Yeni Ürün Sorumluluk Direktif Teklifinin Getirdikleri Üzerine Bir Değerlendirme”, İstanbul Hukuk Mecmuası, 2024, Cilt: 82, Sayı: 2, s. 363-407.
• ATAMER Yeşim M. / KURTULAN GÜNER Gökçe, “Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu ile İmalatçının Sorumluluğu Konusu Türk Hukuku Açısından Çözülmüş Müdür?”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2021, Cilt: 70, Sayı: 2, s. 543-588.
• ÇEKİN, Mesut Serdar, “Tehlike Sorumluluğu”, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2016.
• FOERSTE Ulrich, “Produkthaftung für explodierende Mineralwasserflaschen”, JuristenZeitung (JZ), 1995, Cilt: 50, Sayı: 21, s. 1060-1064.
• HABERSACK, Mathias, Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 7, Schuldrecht – Besonderer Teil IV, München, 9. Auflg. 2024.
• HÖLL Raphael, “Das neue europäische Produkthaftungsrecht – Ein Überblick”, Europäische Zeitschrift für Wirtschaftsrecht, 2025, Heft 12, 12-19.
• KANIŞLI Erhan, “Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu (ÜGTDK) Uyarınca Üreticinin Sorumluluğu”, İstanbul Hukuk Mecmuası, İstanbul, 2020, s. 1413-1468.
• KAPOOR, Arun, Produkthaftungsgesetz, München 2023.
• KARAŞAHİN Yasin Alperen, “Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu’nda Yer Alan Ürün Sorumluluğu Kuralları ile Ürün Güvenliği Kurallarının İlişkisi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Aralık 2023, Cilt: 72, Sayı: 3, 1389-1425.
• LENZ Tobias / BERTRAM Vanessa, “Keine Produkthaftung für Bruch eines Keramikinlays in Hüftprothese und Ausblick auf Änderungen der neuen EU-Produkthaftungsrichtlinie”, Legal Reality Zeitschrift (LRZ), 2024, 146-149.
• LOHSSE Sebastian/SCHULZE Reiner/STAUDENMAYER Dirk, “Liability for Artificial Intelligence and the Internet of Things”, Münster Colloquia on EU Law and the Digital Economy IV, Nomos, 2019, s. 25-96.
• MAYRHOFER, Ann-Kristin, “Produktsicherheit und Produkthaftung – zwei Seiten einer Medaille mit unterschiedlichen Gravuren”, RDi 2024, s. 492-500.
• MEERMANN Anne Marie, Entwicklungsrisiko und State-of-the-Art, Baden-Baden 2013.
• OKUR Sinan, Otonom Araçlarda Sözleşme Dışı Hukuki Sorumluluk, Adalet Yayınları, Ankara, 2021.
• WAGNER Gerhard, Münchener Kommentar zum BGB, § 823, C.H. Beck, Münih, 2024.
• WAGNER Gerhard, “Next Generation EU Product Liability – For Digital and Other Products”, Journal of European Tort Law (JETL), 2024, s. 172-224.
• WAGNER Gerhard, “Produkthaftung für autonome Systeme”, Archiv für die civilistische Praxis, 2017, Cilt: 217, 707-765.
• WIDMER Pierre / WESSNER Pierre, Revision und Vereinheitlichung des Haftpflichtrechts, Erläuternder Bericht, Bundesamt für Justiz, Bern, 2000.
• ELEKTRONİK KAYNAKLAR
• https://eur-lex.europa.eu/eli/reg/2024/1689/oj/eng
• https://eur-lex.europa.eu/eli/reg/2024/2847/oj/eng
• https://juris.bundesgerichtshof.de/cgi-bin/rechtsprechung/document.py?Gericht=bgh&Art=en&nr=131670&pos=0&anz=1
• https://ticaret.gov.tr/data/5b883eda13b87711604c9229/mavi-rehber.pdf
• https://tr.wikipedia.org/wiki/2024_CrowdStrike_olay%C4%B1
• https://www.bj.admin.ch/dam/data/bj/wirtschaft/gesetzgebung/archiv/haftpflicht/vn-ber-d.pdf
• https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/10/20241005-1.pdf