EINE RADIKALE LEITLINIE FÜR ÖKOLOGISCHES DENKEN UND UMWELTRECHT: DER TIEFENÖKOLOGISCHE ANSATZ VON ARNE NAESS

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 191 - 220, 26.06.2020

Engin Arıkan

Öz

A RADICAL GUIDE TO ENVIRONMENTALIST THOUGHT AND ENVIRONMENTAL LAW: ARNE NAESS’ DEEP ECOLOGY APPROACH

Öz

Nature has been a topic which philosophers dwelled upon since the beginning of history of thought. Environmentalism has also many authentic theories under its roof, as other intellectual approaches have. Arne Naess represents “deep ecology” approach in environmentalist thought. Deep ecology has expressed that the core of the ecological problems rests on human-based modern thinking system. In this context, deep ecology has suggested a new nature-based thinking system instead. Naess, in his theory, draws attention to the role of nature in self- realization of men and wrongness of modern societies in their regard to nature. According to the author, nature has an intrinsic, not instrumental value, and it is necessary for human beings to establish a proper relationship with nature for self-realization in a real sense. This philosophy provides an important and a new starting point for environmentalist thinking and environmentalist law. Although today's environmental thinking and environmental law provide certain progress and protection, it has not been able to fully solve the impending destruction. This approach makes original suggestions about the reasons of the ongoing failure and the necessary solutions and aims to realize social change through passive resistance.

Anahtar Kelimeler

Environmentalism, intrinsic value of nature, nature and self- realization, shallow ecology, deep ecology, passive resistance

ÇEVRECİ DÜŞÜNCE VE ÇEVRE HUKUKU İÇİN RADİKAL BİR KILAVUZ: ARNE NAESS’İN DERİN EKOLOJİ YAKLAŞIMI

Öz

Doğa, düşünce tarihinin başından itibaren filozofların üstünde durduğu bir konu olmuştur. Tıpkı diğer düşünce biçimleri gibi çevrecilik de çatısı altında birçok özgün kuramı barındırmaktadır. Arne Naess, çevreci düşüncede “derin ekoloji” yaklaşımını temsil etmektedir. Derin ekoloji, ekolojik sorunların temelinde insan merkezli modern düşünce sisteminin yer aldığını ifade etmiştir. Bu kapsamda derin ekoloji, insan merkezli düşünce sistemi yerine doğa merkezli yeni bir düşünce sistemini önermiştir. Naess kuramında doğanın insanın kendisini gerçekleştirmesi sürecindeki rolüne ve modern toplumların doğaya olan bakışının yanlışlığına dikkat çekmiştir. Yazara göre doğanın araçsal değil, içkin bir değeri vardır ve insanın gerçek anlamda gerçekleştirebilmesi için doğa ile buna uygun bir ilişki kurması gerekmektedir. Bu düşünce sistemi çevreci düşünce ve çevre hukuku açısından önemli ve yeni bir çıkış noktası sağlamaktadır. Günümüz çevreci düşünce ve çevreci hukuk her ne kadar belli ilerlemeler ve korumalar sağlasa da yaklaşan yıkıma tam manasıyla bir çözüm getirememiştir. Bu yaklaşım, süregelen başarısızlığın sebepleri ve gerekli çözümlere dair özgün önerilerde bulunmakta ve pasif direniş stratejisi ile toplumsal değişimi gerçekleştirmeyi hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Çevrecilik, doğanın içkin değeri, doğa ve kendini gerçekleştirme, sığ ekoloji, derin ekoloji, pasif direniş

Kaynakça

• BARRY John, Rethinking Green Politics, Sage Publishing, London, 1999.
• ÇINAR Tayfun, “Çevremerkezcilik ve Derin Ekoloji Akımı”, Prof. Dr. Cevat
• Geray’a Armağan, Mülkiyeliler Birliği Yayınları, Ankara, 2001, 265-280. DOBSON Andrew, Green Political Thought, 4. Bası, Routledge Publishing, London, 2007.
• GARNER Robert, Environmental Politics: Britain, Europe and the Global Environment, 2. Bası, St. Martin’s Press, New York, 2000.
• GLASER Harold, “Series Editor’s Introduction”, The Selected Works of Arne Naess, Editörler: Harold Glasser/Alan Drengson, Springer Publishing, Amsterdam, 2005, xi-xlix.
• İMGA Orçun, “Küreselleşen Çevresel Krize Hâkim Paradigma Dışı Bir Bakış Olarak Derin Ekolojik Yaklaşım”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2004, Cilt: 8-9-10-11, Sayı: 8-9, 131-150.
• KELLER David R., “Deep Ecology”, Encyclopedia of Environmental Ethics and Philosophy – Volume I, Editörler: J. Baird Callicott / Robert Frodeman, MacMillan Publishing, New York, 2008, 206-211.
• MALONEY Michelle/SIEMEN Patricia, “Responding to the Great Work: The Role of Earth Jurisprudence and Wild Law in 21th Century”, Environmental and Earth Law Journal, 2015, Cilt: 1, Sayı: 5, 6-22.
• NAESS Arne, “Deep Ecology of Wisdom: Explorations in Unities of Nature and Cultures”, The Selected Works of Arne Naess – Volume X, Editörler: Harold Glasser / Alan Drengson, Springer Publishing, Amsterdam, 2005.
• NAESS Arne, “Gandhi and Group Conflict: Explorations of Nonviolent Resistance, Satyagraha”, The Selected Works of Arne Naess – Volume V, Editörler: Harold Glasser / Alan Drengson, Springer Publishing, Amsterdam 2005.
• NAESS Arne, “The Deep Ecological Movement: Some Philosophical Aspects”, Philosophical Inquiry, 1986, Cilt: 1-2, Sayı: 8, 10-31.
• NAESS Arne, “The Shallow and the Deep, Long-Range Ecology Movement: A Summary”, Inquiry, 1973, Cilt: 1, Sayı: 16, 95-100.
• NAESS Arne, Ecology, Community and Lifestyle: Outline on an Ecosophy, Cambridge University Press, Cambridge, 1986.
• MALTAŞ Arzu, “Ekoloji Ekseninde İnsan-Doğa İlişkisi ve Özne Sorunu”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2015, Cilt: 29, Sayı: 17, 1-8.
• ROTHENBERG David, “Arne Naess”, Encyclopedia of Environmental Ethics and Philosophy - Volume II, Editörler: J. Baird Callicott / Robert Frodeman, MacMillan Publishing, New York, 2008, 79-80.
• ŞAKACI Bilge Kağan, “Değer Kavramı Ekseninde Derin Ekoloji Yaklaşımının Çözümlenmesi”, Mülkiye Dergisi, 2013, Cilt: 37, Sayı: 1, 2013, 9-29.
• ÜSKÜL ENGİN Zeynep Özlem, Ekolojik Kriz, Etik ve Hukuk, Filiz Kitapevi, İstanbul, 2017.
• YAYLI Hasan/ÇELİK Vasfiye, “Çevre Sorunlarının Çözümü için Radikal bir Öneri: Derin Ekoloji”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2011, Cilt: 26, Sayı: 1, 369-377.