SINIF ÖĞRETMENLİĞİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİMİNE İLİŞKİN GELİŞTİRDİKLERİ METAFORLAR

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 85 - 104, 01.09.2019

Aylin Yazıcıoğlu Vesile Alkan Selçuk Şimşek

Öz

Bu araştırmada öğretmen adaylarının Sosyal Bilgiler dersi öğretimine yönelik geliştirdikleri metaforların tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaca ulaşabilmek için araştırma nitel araştırma yöntemine göre desenlendirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği’nde öğrenim gören 96 sınıf öğretmenliği öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklem seçiminde amaçlı örnekleme kullanılmıştır. Sınıf Öğretmenliği Ana Bilimdalı öğretmen adaylarının Sosyal Bilgiler dersi öğretimine ilişkin geliştirdikleri metaforları ortaya çıkarmak amacıyla yarı yapılandırılmış form kullanılmıştır. Bu form iki bölümden oluşmuştur. Formun ilk kısmında araştırmaya katılan sınıf öğretmenliği ana bilim dalı öğretmen adaylarının cinsiyetlerini belirlemeye yönelik madde yer almıştır, ikinci kısmında ise öğretmen adaylarınca cevaplanması istenilen soru yer almıştır. Elde edilen verilerin analizi için betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Oluşturulan temalar doğrultusunda metaforlara ait somut ve soyut kavramlar belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının geliştirdikleri metaforlar 5 tema altında toplanmıştır. Yapılan çalışmaya yönelik olarak getirilecek önerilerle ilgili; araştırmalar öğretmenlerle birlikte yapılabilir. Sosyal Bilgiler öğretmeni ya da sınıf öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler dersi öğretimi ile ilgili geliştirdikleri metaforlar incelenebilir.

Pre-Service Primary School Teachers’ Metaphors About Teaching Social Studies

Öz

In this study, it was aimed to determine the metaphors developed by prospective teachers for teaching Social Studies lesson. In order to achieve this aim, the research was designed according to qualitative research method. The study group of the research consists of 96 primary school students studying at Pamukkale University Faculty of Education Classroom Teaching. Purposeful sampling was used in the sample selection of the study. Semi-structured form was used in order to reveal the metaphors developed by prospective teachers of Primary School Teaching Department about teaching Social Studies lesson. This form consists of two parts. In the first part of the form, there was an article to determine the gender of prospective classroom teacher candidates who participated in the research, and in the second part, there was a question to be answered by prospective teachers. Descriptive analysis technique was used for the analysis of the obtained data. In line with the themes, concrete and abstract concepts of metaphors were determined. The metaphors developed by prospective teachers were grouped under 5 themes.Suggestions for the research; research can be conducted with teachers. The metaphors developed by Social Studies teachers or classroom teachers about Social Studies course can be examined

Kaynakça

• Akdağ, H. (2009). Sosyal bilgilerin tanımı, amacı, önemi ve Türkiye’deki yeri. Turan, R. , Sünbül, A. M. ve Akdağ, H. (Ed). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar 1 (s. 1-24). Ankara: Pegem Akademi.
• Akpınar, M. ve Kaymakçı, S. (2012). Ülkemizde sosyal bilgiler öğretiminin genel amaçlarına karşılaştırmalı bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20 (2), 605-626.
• Aydın, İ. S. ve Pehlivan, A. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies, 5(3), 818-842.
• Aykaç, N. (2011). Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan günümüze sosyal bilgiler programının eğitim programı öğeleri açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 10(2), 406-420.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
• Çelikten, M. (2006). Eğitim sisteminde kullanılan kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 269–283.
• Çoklar, A.,N. ve Bağcı, H. (2009). Öğretmen adaylarının eğitim teknolojisi kavramına yönelik geliştirmiş olduğu metaforlar. Journal of Qafqaz University, 28, 172-184.
• Demirel, Ö. (2005). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme, Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Erden, M. (Tarihsiz). Sosyal bilgiler öğretimi. İstanbul: Alkım Kitap Yayıncılık
• Gezer, A. (2006). Soyut kavramların öğretiminde hayvan masallarının yeri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Gömleksiz, M. , N. , Öner, Ü. ve Bozpolat, E. (2011). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler derslerini yürütmelerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 10(3), 872-893.
• İskender, P. (2007). İlköğretim okullarında sosyal bilgiler öğretiminin öncelikleri ve sosyal bilgiler öğretmeni yetiştirmeye yönelik çıkarımlar. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (1), 21-29.
• Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Keçe, M. ve Merey, Z. (2011). İlköğretim sosyal bilgiler kazanımlarının sosyal bilimler disiplinlerine ve disiplinlerarası anlayışa uygunluğunun belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, (1), 110-139.
• Kuş, Z. ve Çelikkaya, T. (2010). Sosyal bilgiler öğretimi için sosyal bilgiler öğretmenlerinin beklentileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (2), 69-71.
• Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. Chicago: University of Chicago Press.
• Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, (2009). Sosyal bilgiler 4-5. sınıf programı. www. ttkb.gov.tr/program2.aspx
• Ocak, G. ve Gündüz, M., (2006). Eğitim fakültesini yeni kazanan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine giriş dersini almadan önce ve aldıktan sonra öğretmenlik mesleği hakkındaki metaforlarının karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2), 293-309.
• Özbaş, B. Ç. (2012). “Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim?” sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine yönelik görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi. Turkish Studies, 7(2), 821- 838.
• Öztürk, C. (2010). Sosyal bilgiler: toplumsal yaşama disiplilerarası bir bakış. Öztürk, C. (Ed.), Sosyal bilimler öğretimi demokratik vatandaşlık eğitimi (s. 1-31). Ankara: Pegem Akademi.
• Pektaş, M. ve Kıldan, A. O. (2009). Farklı branşlaradki öğretmen adaylarının “öğretmen” kavramıyla ilgili geliştirdikleri metaforların karşılaştırılması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (2), 271-287.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Safran, M. (2008). Sosyal Bilgiler Öğretimine Bakış. Tay, B. Ve Öcal, A. (Ed.), Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi (s. 2-16). Ankara: Pegem Akademi.
• Sönmez, V. (1997). Sosyal bilgiler öğretimi öğretmen kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şeker, M. ve Yılmaz, K. (2011). Sosyal bilgiler öğretiminde öğrenme stillerinin kullanılmasının öğrencilerin öğrenme düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19 (1), 251-266.
• Tarhan, Ö. (2011). Sosyal bilgiler eğitim alanındaki türkçe çalışmalar 2005-2010 literatürü. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,1 (29), 179-186.
• Taşdemir, A. ve Taşdemir, M. (2011). Öğretmenlık ve öğretim sürecı üzerine öğretmen metaforları. 2. Uluslararası Eğitimde Yeni Yönelimler Kongresi (Tam Metin bildiri), 785-794.
• What is Social Studies? (2019) 03.09.2019 tarihinde http://www.learner.org adresinden erişilmiştir. Woollard, J.(2005). The implications of the pedagogic metaphor for teacher education in computing. Technology, Pedagogy and Education, 14 (2), 189-204.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.