Edebiyat coğrafyası; Elif Şafak romanlarının coğrafi terim ve mekân analizleri

Yıl 2019, , 53 - 60, 31.12.2019

Muhammet Kaçmaz , Perihan Kaçmaz

https://doi.org/10.17211/tcd.585678

Cited By: 2

Öz

Yeryüzü ve insan arasındaki etkileşimi inceleyen coğrafyanın bilimsel önemi kimi zaman tartışma konusu yapılsa da coğrafya tarihin akışını etkilemeye, insanların bireysel ve toplumsal yaşamlarını şekillendirmeye devam etmiş, mekânın insanı ve de insanın mekânı değiştirmesini anlamada bir yol gösterici olarak insanlığa her daim faydalı olmuştur. Günümüzde teknoloji ve bilişim alanındaki gelişmeler coğrafyanın bilimsel önemini yeniden arttırmakla birlikte coğrafya bilimini asıl önemli kılan faktör coğrafyanın diğer bilim dalları ile olan sıkı etkileşimidir. Bu etkileşim sahalarından biri de coğrafya ve edebiyatın buluşma noktası olan edebiyat coğrafyasıdır. Nitekim coğrafyacı da yazar da içinde bulunduğu toplumun, mekânın özelliklerini ve bunlar arasındaki ilişkileri sürekli gözlemler ve analiz eder. Romanlarda yer alan dünya, ülkeler, şehirler, kasaba ve köyler ile insanı ilgilendiren birçok konu doğal olarak coğrafyanın da konuları içerisinde yer almaktadır. İyi ya da tanınan, tartışılan yazar olmak için ülke ve dünya meselelerini romanlara taşımak en doğru yöntemlerden biridir. Yazarlar coğrafyanın gerçekçi ve güçlü yanını kullanarak etkili bir anlatım dili oluştururlar. Bu sayede yazarlar fikirlerini ya da analizlerini çok daha geniş kitlelere ulaştırma imkânı elde eder. Akademik olarak dile getirilen birçok coğrafi mesele; akademik kitap, makale ya da bildiri olarak ilgili çevrelere takdim edilse de sınırlı sayıda kişiye erişebilmektedir. Oysaki benzer konuları yazarlar romanlarında ele aldığında çok daha geniş kitlelere ulaştırma imkânı bulmaktadır. Bu nedenle romanlardaki coğrafyayı keşfetmek ve teşvik etmek coğrafyanın öneminin anlaşılmasına ve etkisinin artmasına büyük katkı sağlayacaktır. Edebiyat coğrafyası uluslararası literatürde de yeni gelişen bir alan olarak ancak son yıllarda ilgi ve dikkat çekmeye başlamıştır. Bu çalışmada Elif Şafak’ın romanları coğrafi merkezli okuma yöntemi ile incelenmiş, incelenen romanlar için coğrafi terim ile mekân veri tabanları oluşturulmuştur. Veri tabanları Acces programı ile hazırlanmış olup romanlarda geçen yerler Arc.GIS 10 yazılımı ile haritalandırılmıştır. Veri tabanları ve haritalardan elde edilen sonuçlar doğrultusunda romanların coğrafi terim ve mekân analizleri gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Elif Şafak, Coğrafya, Edebiyat coğrafyası, Coğrafya merkezli okuma, Roman

Literature geography; the analysis of geographical terms and location of Elif Şafak novels

Öz

Although the scientific importance of the geography examining the interaction between the earth and human is sometimes discussed, geography has continued to influence the flow of history and shape the individual and social lives of people. It has always been useful to humanity as a guide in understanding the space that change the human and human who change the place. Today, although the developments in technology and informatics increase the scientific importance of geography again, the main factor that makes geography science important is the close interaction of geography with other sciences. One of these fields of interaction is the literature geography, which is the meeting point of geography and literature. As a matter of fact, both the geographer and the writer constantly observe and analyze the characteristics of the society and space and the relations between them. Naturally, the world, countries, cities, towns and villages and many other subjects of humanity are naturally included in the geography. It is one of the most accurate methods to bring country and world issues to novels in order to become a well-known or debated writer. Authors create an effective narrative language by using the realistic and strong side of geography. In this way, authors have the opportunity to convey their ideas or analyzes to a much wider audience. Although many geographical issues that expressed academically are presented to the relevant circles as academic books, articles or papers, they can reach a limited number of people. However, when the authors deal with similar subjects in their novels, they find the opportunity to reach a much wider audience. Therefore, discovering and encouraging the geography in the novels will contribute to the understanding of the importance of geography and increasing its influence. Literary geography, as a developing field even in international literature, has only recently started to attract attention. In this study, Elif Şafak 's novels were analyzed by geography centered reading method and geographical term and place databases were created for the novels examined. The databases were prepared by Acces program and the places in the novels were mapped with Arc.GIS 10 software. Geographical terms and spatial analyzes of novels were conducted in accordance with the results obtained from databases and maps.

Anahtar Kelimeler

Geography, Literary geography, Geography centered reading method, Elif Şafak, Novel

Kaynakça

• ALVES DANIEL and QUEIROZ ANA ISABEL (2013), “Studying Urban Space and Literary Representations Using GIS”, Social Science History, 37/4 2013
• ÇAKIR, VECİHE (2007), “Elif Şafak’ın Romanlarının Tematik Açıdan İncelenmesi”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Van
• DOĞANAY HAYATİ, ŞAHİN İ. FEVZİ, ÖZDEMİR ÜNAL (2007), “Feminist Coğrafya ve Kadın Göçmenler”, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı 17, Erzurum
• EVER, MUSTAFA (2009), “Elif Şafak’ın Romanlarında Görülen Klasik Türk Edebiyatı Dönemi Kültür Unsurları”, Çukurova Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Adana
• GUADOLAPİ GIANNİ, SHUGAAR ANTONY (2008), “Ekvator Hikayeleri”, ÖZGÜÇ, N. (çev.), Tübitak Yayınları, Ankara
• KAÇMAZ PERİHAN (2017), Edebi Metinlerde Coğrafi Perspektif, Elif Şafak Romanlarının Analizi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya
• KAÇMAZ PERİHAN, KAÇMAZ MUHAMMET (2017), “Edebiyat Coğrafyası, Elif Şafak Romanlarında Coğrafi Unsurlar” Journal of Strategic Research in Social Science, Volume 3, Issue 4.
• KEFELİ, EMEL (2009), “Coğrafya Merkezli Okuma”, Turkish Studies, Volume 4/1
• REUSCHEL ANNE KATHRIN, PIATTI BARBARA, HURNI LORENZ (2013), “Modelling Uncertain Geodata for the Literary Atlas of Europe”, DOI: 10.1007/978-3-642-29770-0_11, Springer-Verlag, Berlin Heidelberg.
• ŞAFAK ELİF (2007), “Araf”, (Çev. BİÇEN A.), Metis Yayınları, İstanbul
• ŞAFAK ELİF (2007) “Siyah Süt”, 2007, Doğan Kitap, İstanbul
• ŞAFAK ELİF (2009), “Bit Palas”, Doğan Kitap, İstanbul
• ŞAFAK ELİF (2009), “Aşk”, (Çev. US Yiğit K.), 2009, Doğan Kitap, İstanbul
• ŞAFAK ELİF (2010), “Pinhan”, 2010, Doğan Kitap, İstanbul
• ŞAFAK ELİF (2010) “Mahrem”, 2010, Doğan Kitap, İstanbul
• ŞAFAK ELİF (2010) “Baba ve Piç”, (Çev. BİÇEN Aslı), 2010, Doğan Kitap, İstanbul
• ŞAFAK ELİF (2011), “İskender”, ( Çev. KORUGAN Omca A.), Doğan Kitap, İstanbul
• ŞAFAK ELİF (2013) “Ustam ve Ben”, (Çev. KURUGAN Omca A.), Doğan Kitap, İstanbul,
• ŞAFAK ELİF (2014) “Şehrin Aynaları”, Doğan Kitap, İstanbul
• ŞAFAK ELİF (2016) “Havva’nın Üç Kızı”, (Çev. KURUGAN Omca A.), Doğan Kitap, İstanbul
• TÜMERTEKİN, EROL ÖZGÜÇ, NAZMİYE (2016), “Beşeri Coğrafya; İnsan, Kültür, Mekan”, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• YILMAZ, BASRİ (2007), “Elif Şafak’ın Romanlarında Mekan Öğesinin Zaman-Kişi ve Olay Bağlamında İncelenmesi”; Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir
• http://www.elifsafak.us/roportajlar.asp?islem=roportaj&id=76 son erişim tarihi 19.08.2017
• http://www.elifsafak.us/roportajlar.asp?islem=roportaj&id=347 son erişim tarihi 19. 08.2017
• http://www.metiskitap.com/catalog/interview/2949 son erişim tarihi 19.08.2017