The Settlement of nomads in Isparta province in 1925

Yıl 2020, , 33 - 40, 31.12.2020

İlker Yiğit

https://doi.org/10.17211/tcd.704770

Cited By: 1

Öz

As of the 11th century, there were peasants and nomadic groups who came to the villages and townspeople who had settled in the Anatolian lands where intensive Turkish influx began. After coming to Anatolia, some of the groups in question adopted the settled life over time, while some continued their activities between. Although it was tried to be settled by the state since the summer pastures and winter pastures the 17th century, it is seen that this is not completely successful. Because the settlement of the nomad groups in the last period of the Ottoman Empire and even during the Republican period continued. In this study, the placement of the nomads, which use the Isparta environment as summer pasture and the Antalya environment as a winter pasture, in the first years of the Republic, was discussed through archive documents. By giving place to the nomads in this field and allocating land, the Eğirdir district Karakoyunlu (200 people), Töngüşlü (50 people), Eski Yörük (50 people), Çakal (108 people) and Honamlı (83 people); 464 people), Karakoyunlu (342 people), and Saçıkaralı (188 people); Karaağaç district Karakoyunlu (103 people), Hayta (83 people) and Saçıkaralı (25 people); Isparta district Saçıkaralı (21 people); The tribe of Saçıkaralı (183 people) was settled in Yalvaç district. It is seen that nomads settled in various locations as well as settlements such as district, sub-districts, villages, farms and summer pastures.

Anahtar Kelimeler

Historical geography, settlement, summer pastures, winter pastures, yoruk

1925 yılında Isparta vilayetinde konar-göçerlerin iskanı

Öz

XI. yüzyıldan itibaren yoğun Türk akının başladığı Anadolu topraklarına yerleşik hayatı benimsemiş olan köylü ve şehirlilerin yanında konar-göçer gruplar da gelmiştir. Anadolu’ya geldikten sonra söz konusu gruplardan bir kısmı zaman içerisinde yerleşik hayatı benimserken bir kısmı ise yaylak ve kışlak mekanları arasındaki faaliyetlerine devam etmişlerdir. XVII. yüzyıldan itibaren devlet eliyle konar-göçerler iskan edilmeye çalışıldı ise de bunun tam manasıyla başarılı olmadığı görülmektedir. Zira Osmanlının son dönemlerinde ve hatta Cumhuriyet devrinde konar-göçer grupları iskan çalışmaları devam etmiştir. Bu araştırmada da Cumhuriyet’in ilk yıllarında Isparta çevresini yaylak, Antalya çevresini de kışlak olarak kullanan konar-göçerlerin Isparta vilayeti dahiline yerleştirilmeleri arşiv vesikaları üzerinden ele alınmıştır. Bu sahada bulunan konar-göçerlere yer gösterilmek ve arazi tahsis edilmek suretiyle Eğirdir kazasına karakoyunlu (200 kişi), Töngüşlü (50 kişi), Eski Yörük (50 kişi), Çakal (108 kişi) ve Honamlı (83 kişi); Uluborlu kazasına Honamlı (464 kişi), Karakoyunlu (342 kişi) ve Saçıkaralı (188 kişi); Karaağaç kazasına Karakoyunlu (103 kişi), Hayta (83 kişi) ve Saçıkaralı (25 kişi); Isparta kazasına Saçıkaralı (21 kişi); Yalvaç kazasına Saçıkaralı (183 kişi) aşireti iskan edilmiştir. Konar-göçerlerin kaza, nahiye, köy, çiftlik, yayla gibi yerleşmelerin yanı sıra çeşitli mevkilere de iskan edildiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tarihi coğrafya, iskan, yaylak, kışlak, yörük

Kaynakça

• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, 272.0.0.65.6.3.7 (10 K. Evvel 1341/10 Aralık 1925)
• Ak, M. (2018). Anamas Yaylaları ve Yörükler. Asya Studies-Academic Social Studies/Akademik Sosyal Araştırmalar 6: 1-6.
• Akdemir, S. M. (2008). XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Isparta (Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Hayat). Isparta: Isparta Valiliği İl Kültür Turizm Müdürlüğü Yayınları.
• Aydın, S. ve Yağcı, M. (2013). Sarıkeçililerin “Eşkıyalığı” ve Konya Delibaş İsyanı Üzerine Değinmeler. Kebikeç 35: 59–112.
• Babacan, H. ve Temurçin, K. (2013). Türkiye’nin Sıhhı-î İçtimâ-î Coğrafyası: Hamidâbad (Isparta) Sancağı. Isparta: Altınpost Basın.
• Böcüzâde Süleyman Sami, (2012). Isparta Tarihi. (Yay. Haz. Hasan Babacan), Isparta: Isparta Valiliği İl Kültür Turizm Müdürlüğü Yayınları.
• Büyükcan Sayılır, Ş. (2013). Türkiye’de Konar Göçerlerin Sosyo-Tarihsel Yapıları. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 19: 23–39.
• Doğan, M. Said, (2007). Tarihsel Gelişim Sürecinde Yörükler. (Ed. H. Beşirli ve İ. Erdal), Anadolu’da Yörükler Tarihi ve Sosyolojik İncelemeler. Ankara: Phoenix Yayınevi, s. 133-148.
• Egawa H. ve Şahin, İ. (2007). Bir Yörük Grubu ve Hayat Tarzı Yağcı Bedir Yörükleri. İstanbul: Eren Yayıncılık.
• Erdal, İ. (2008). Cumhuriyet Döneminde Yörüklerin İskanı Konusu. Osmanlıdan Cumhuriyet’e Yörükler ve Türkmenler. Ankara: Phoenix Yayınevi: 1-13.
• Erdal, İ. (2016). Atatürk Dönemi Nüfus Politikasına Göre, Konar-Göçer Aşiretlerin İç İskan Uygulamaları. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı 21: 109–121.
• Gültekin, H. (Tarihsiz). Osmanlıca Tapu Terimleri Sözlüğü. (https:// www.tkgm.gov.tr/sites/default/files/icerik/ekleri/osmanlica_ tapu_terimleri_sozlugu.pdf Son Erişim: 14.04.2020)
• Gülten, S. (2016). Atayurttan Anayurda Yörükler. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Gündüz, T. (2002). Konar Göçer. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 26: 161-163.
• Gündüz, T. (2015). Bozkırın Efendileri Türkmenler Üzerine Makaleler. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Gündüz, T. (2016a). Danişmendli Türkmenleri Kırşehir-Nevşehir-Aydın Hattında Aşiretler. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Gündüz, T. (2016b). Anadolu’da Türkmen Aşiretleri. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Halaçoğlu, Y. (1999). Kolonizasyon ve Şenlendirme. Osmanlı. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 4: 581-586.
• Halaçoğlu, Y. (2014). XIV-XVII. Yüzyıllarda Devlet Teşkilatı ve Sosyal Yapı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• İnalcık, H. (2000). Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi (C. 1). İstanbul: Eren Yayıncılık.
• Kasaba, R. (2012). Bir Konar-Göçer İmparatorluk Osmanlı’da Göçebeler, Göçmenler ve Sığınmacılar. İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Orhonlu, C. (1987). Osmanlı İmparatorluğunda Aşiretlerin İskanı. İstanbul: Eren Yayıncılık.
• Saydam, A. (1999). Kırım ve Kafkasya’dan Göçler ve Osmanlı İskan
• Siyaseti (1856-1876). Osmanlı. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları 4: 677–685.
• Tunçel, H. (2015). Coğrafyanın Yaylacılık Literatürü Üzerine Bir Değerlendirme. (Ed. H. Tunçel) Yayla Kültürü ve Yaylacılık Sempozyumu, Bilecik: Bilecik şeyh Edebali Üniversitesi Yayınları: 5-26.
• Yiğit, İ. (2018). XVI.- XX. Yüzyıllarda Anadolu’da Kaybolan Yerleşmeler: Manisa- Konya Örneği. Doktora Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi.