Regional geography,regional science and the geographical regions in terms of geographical methodology

Yıl 2013, Sayı: 60, 13 - 24, 30.06.2013

Kenan Arınç

Öz

Recently, in some developing and underdeveloped countries including Turkey, there come out some discussions on the subjects of Regional Geography which have had an important place in the science of Geography and taken one the most central roles of Geography, and of comprehension and utilization of the Regional Science which works with its methodology. Questioning of the criteria especially used in the formation of geographical regions constitutes the basis of such discussions. In fact, this subject has occupied the agenda of western countries sometime between the years of 1980 and 1990. Ideas on questioning geographical regions has been seen as an unnecessary subject of discussion anymore in developed western countries the science of which has based on a strong idea. In Turkey, both teaching geography and teaching process of geographic fields, which are one of the practical and didactic application fields, have been weakened unconsciously by posterior order of those who take duty in some public institutions giving direction to teaching Geography in secondary education level. Then, it is inevitable to question such attempts which come out without ensuring professional consensus on the most basic subjects concerning the field of Geography. There are geographical regions in Turkey and around world, and nobody has the right and authority to remove this from curriculum by any reason which is not explained well. Rejection of this reality will result in the fact that Geography will lost one more application field under the name of Regional Science like the other fields (Geology, Demography, Meteorology, Urban and Region Planning) becoming independence from Geography. At the same time, this means that by a new splint from Geography, study fields and subject of those who set their heart on this job become more narrow.

Keywords: Regional geography, regional science, geographical region, section, district, sub-district

Anahtar Kelimeler

Regional geography, regional science, geographical region, section, district, subdistrict

Coğrafi metodoloji açısından bölgesel coğrafya, bölge bilimi ve coğrafi bölgeler

Öz

 Son zamanlarda aralarında Türkiye de bulunan, bazı kalkınmakta olan veya az gelişmiş ülkelerde, coğrafya bilimi içinde önemli yer edinmiş olan ve coğrafyanın en merkezî rollerinden birini üstlenmiş Bölgesel Coğrafya ve onun metodolojisiyle çalışan Bölge Bilimi’nin anlaşılması ve yararlanılması konusunda, bazı tartışmalar ortaya çıkmıştır. Bilhassa coğrafî bölgeler ve bu bölgelerin oluşturulmasında kullanılan kriterlerin sorgulanması, bu tür tartışmaların esasını oluşturmaktadır. Aslında bu konu, 1980-1990 yılları arasında batı ülkelerinin gündemini de bir süre işgal etmişti. Coğrafî bölgelerin sorgulanması, bilimi sağlam bir düşünce temeline oturtulmuş gelişmiş batı ülkelerinde, artık gereksiz bir tartışma konusu olarak görülmektedir. Türkiye’de ise sorun, akademik düzeyde tartışılan konular arasına girmiştir. Çeşitli dayatmalarla da Türkiye’deki ortaöğretim kurumlarında hem coğrafya öğretimi, hem de coğrafyanın en pratik ve didaktik uygulama alanlarından biri olan coğrafî bölgelerin öğretilmesi süreci, bilinçsizce zayıflatılmıştır. O halde coğrafya alanını ilgilendiren en temel konular üzerinde, meslekî konsensüs sağlanmadan ortaya çıkmış bu tür girişimlerin sorgulanması kaçınılmazdır. Dünyada da Türkiye’de de coğrafî bölgeler vardır ve bunu iyi açıklanamayan gerekçelerle coğrafya öğretiminden ve müfredat programlarından kaldırmaya hiçbir kimsenin hakkı bulunmamaktadır. Bu realitenin reddedilmesi ise tıpkı coğrafyadan ayrılarak bağımsızlaşmış diğer alanlar (Jeoloji, Demografya, Meteoroloji ile Şehir ve Bölge Plânlama vb.) gibi, Bölge Bilimi adı altında coğrafyanın bir uygulama alanını daha kaybetmesi sonucunu doğuracaktır. Aynı zamanda coğrafyadan yeni bir kopuş, bu mesleğe gönül verecek nesillerin, çalışma alanlarının ve konularının, biraz daha daraltılması anlamına gelecektir.

Anahtar Kelimeler: Bölgesel coğrafya, bölge, bölge bilimi, coğrafî bölge, bölüm, yöre, alt yöre. 

 

Anahtar Kelimeler

Bölgesel coğrafya, bölge, bölge bilimi, coğrafî bölge, bölüm, yöre, alt yöre

Kaynakça

• ARINÇ, K. (2010). ‘Siyasi ve Tarihi Coğrafya Perspektifiyle: Türkiye’nin Terör Sorunun Analizi ve Jeopolitik- Jeostratejik Açıdan Değerlendirilmesi’. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (2), Erzurum.
• ARINÇ, K. (2011). Doğal, İktisadî, Sosyal ve Siyasal Yönleriyle Türkiye’nin Kıyı Bölgeleri. B.A.M, Coğrafya Araştırmaları Serisi No: 102, Erzurum.
• ARINÇ, K. (2013). Doğal, İktisadî, Sosyal ve Siyasal Yönleriyle Türkiye’nin İç Bölgeleri (II. Baskı). B.A.M, Coğrafya Araştırmaları Serisi No: 103, Erzurum.
• ATALIK, G. (1989). Bölge Planlamasına Giriş. İTÜ Yayınları, Sayı: 1399, İstanbul.
• ATALIK, G. (2002). ‘Bölge Bilimi’nin Gelişimi Üstüne Yorumlar’. 10. Ulusal Bölge Bilimi/Bölge Planlaması Kongresi Bildirileri. İTÜ Mimarlık Fakültesi Yayını, İstanbul.
• AVCI, S. (2011). ‘Birinci Coğrafya Kongresi ve Türkiye’nin Coğrafî Bölgeleri Hakkındaki Tartışmalara Dair Bir Not’. Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 57, Sayfa:95-99, İstanbul.
• BARNES, T.J. (2003). ‘What’s Wrong with American Regional Science? A View from Science Studies’. Canadian Journal of Regional Science, Vol: XXVI:1, pp: 3-26.
• BEFORD, R. (2011). ‘Reflections on a region: New Zealand geographers and the study of Pacific peoples with special reference to the period 1945–1970’. New Zealand Geographer (2011) 67, pp. 126–138.
• BİNBAŞI HÜSEYİN. (1887). Memalik-î Osmaniye'nin Ziraat Coğrafyası. Mihran Matbaası, Dersaadet-1303, İstanbul.
• BLOUET, B. (1987). Halford Mackinder, A Biography. College Station: Texas A&M University Press.
• CLOUT, H. (2003). ‘Albert Demangeon,1872-1940, Pioneer of La Géographie Humaine’. Scottish Geographical Journal, Volume 119, Issue: 1, London.
• DARKOT, B. (1955). ‘Türkiye'nin Coğrafî Bölgeleri Hakkında’. Türk Coğrafya Dergisi, Sayı:13-14, Sayfa: 141-149, İstanbul.
• DARKOT, B. (1961). ‘Türkiye'nin İdari Coğrafyası Üzerinde Düşünceler’. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, Sayı: 12, Sayfa: 35-46, İstanbul.
• DARKOT, B. (1965). Karadeniz Bölgesi (Teksir Ders Notları).
• DARKOT, B. (1966). ‘Türkiye’de Coğrafî Bölgelerin Teşkilinde Kriterlerin Araştırılması’. Şehircilik Konferansları (1963- 1964), İTÜ Mimarlık Fakültesi, Şehircilik Kürsüsü Yayını, İstanbul.
• DARKOT, B. (1966). Marmara Bölgesi (Teksir Ders Notları). İstanbul.
• DARKOT, B. (1969). Avrupa Coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 401, Taş Matbaası, İstanbul.
• DARKOT, B. (1970). Akdeniz Bölgesi (Teksir Ders Notları). İstanbul.
• DARKOT, B. (1972-1973). Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü, Teksir Ders Notları, İstanbul.
• DARKOT, B., TUNCEL, M. (1981a). Marmara Bölgesi Coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Yayınları No:2510, İstanbul.
• DARKOT, B., TUNCEL, M. (1981b). Ege Bölgesi Coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Yayınları No:2365, İstanbul.
• DENDRİNOS, D.S. (1984). ‘Regions, Antiregions and Their Dynamic Stability: The U.S. Case (1929-1979)’. Journal of Regional Sicience, Vol: 24, Issue: 1, pp: 65-83.
• DOĞANAY, H. (1984). Bölge Planlamasının Coğrafî Esasları. Atatürk Üniversitesi, FEF, Edebiyat Bölümleri Ders Notları No: 63, Erzurum.
• ERİNÇ, S. (1953). Doğu Anadolu Coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Yay. No: 572, Coğrafya Enstitüsü Yayınları No:15, İstanbul.
• ERİNÇ, S. (1958). ‘Bölge Sınırlandırmasının Esasları’. II. İskân ve Şehircilik Haftası Konferansları, Ankara.
• EROL, O. (1993). ‘Türkiye’nin Doğal Yöre ve Çevreleri’. Ege Coğrafya Dergisi, Sayı:7, İzmir.
• EVERD, K. T. (2005). ‘Regionalism in The Middle East and the Case of Turkey’. The Geographical Review, 94 (4), pp. 440-461, New York.
• FAWCET, C. B. (1919). Geographical Provinces of England: A Study of Some Geographical Aspect of Devolution. Williams and Norgate, London.
• GILBERT, E.W. (1939). ‘Practical Regionalism in England and Wales’. The Geographical Journal, Vol: 94, No: 1, pp: 29- 44.
• GÜRSOY, C. R. (1957). ‘Türkiye'nin Coğrafî Taksimatında Yapılması İcabeden Bazı Tashihler’. Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, Cilt: XV, Sayı:1-3, Sayfa: 219-239, Ankara.
• HAGGET, P. (1965). Locational Analysis in Human Geography. St. Martins Press, Londra.
• HALL, R. B. (1935). ‘The Geographic Region: A Resume’. A Conferance on Regions. Annals Assocation of American Geographers. Vol: 25, No: 3, pp: 122-136.
• HARVIE, C. (1994). The Rise of Regional Europe (Historical Connection). Routledge, London.
• ISARD, W. (1956). Location and Space Economy. MIT Press, Cambridge MA, Pennsylvania.
• ISARD, W. (1960). ‘Methods of Regional Analysis; an Introduction to Regional Science’. Cambridge: Published jointly by the Technology Press of the Massachusetts Institute of Technology and Wiley, New York.
• ISARD, W. (1969). General Theory: Social, Political, Economic, and Regional, with Particular Reference to Decision-making Analysis. Cambridge, Mass: M.I.T. Press, Pennsylvania.
• ISARD, W. (1975). Introduction to Regional Science. Prentice-Hall, Englewood Cliff NJ.
• ISARD, W. (2003). History of Regional Science and the Regional Science Assocation International: The Beginnings and Early History. Springer, Berlin.
• İZBIRAK, R. (1976). Coğrafya Terimler Sözlüğü. DTCF Yayınları No: 464, Ankara.
• JONES, M., McLEODT, G. (2004). Regional Spaces, Spaces of Regionalism: Territory, Insurgent Politics and the English Question. Trans Inst Br Geogr NS 29 433-452, Royal Geographical Society (with the Institute of British Geographers), ISSN: 0020-2754.
• KEATING, M. (1998). The New Regionalism in Western Europe: territorial restructuring and Political Change. Elgar, Aldershot.
• LINEHAN, D. (2003). ‘Regional Survey and the Economic Geographies of Britain: 1930-1939’. Transactions of the Institute of British Geographers, Volume 28, Issue 1, Pages: 96-122,
• LÓPEZ-BAZO, E., VAYÁ, E., ARTÍS, M. (2004). ‘Regional Externalities and Growth: Evidence from European Regions’. Journal of Regional Science, Vol: 44, No: 1, pp. 43-73.
• LOUIS, H. (1985). Landeskunde der Türkei. Geographische Zeitschrift. Beihefte; Steiner Verlag; Wiesbaden- Stuttgart.
• LUUKKONEN, J. (2011). ‘The Europeanızatıon of Regional Development :Local Strategies and European Spatıal Visions in Northern Finland’. Geografiska Annaler: Series B, Human Geography, Volume 93, Issue:3, pp:253-270.
• MACKİNDER, H.J. (1904). ‘The Geographical Pivot of History’. The Geographical Journal, Vol: 23, pp. 421-37.
• MARR, P., SUTTON, C. (2004). ‘Impacts of Transportation Changes on the Woodworking Industry of Mexico’s Purepecha Region’. The Geographical Review, 95 (3), pp. 463-477, New York.
• MARTIN, G. J., JAMES, P. E. (1972). All Possible Worlds: A History of Geographical Ideas. Oxford University Press, Indianapolis.
• McKNIGHT, T. L. (2004). Regional Geography of the United States and Canada. ISBN: 978-0131014732, Publisher Prentice Hall, New Jersey.
• ÖZÇAĞLAR, A. (2003). ‘Türkiye’de Yapılan Bölge Ayrımları ve Bölge Planlama Üzerindeki Etkileri’. Coğrafî Bilimler Dergisi, Sayı: 1 (1), 3-18, Ankara.
• ÖZEY, R. (2006). ‘Coğrafi Bölgelerin Siyasi Bölgeler Olarak Algılanması ve Sonuçları’. Ankara Üniversitesi, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi, AB Sürecindeki Türkiye’de Bölgesel Farklılıklar, IV. Ulusal Coğrafya Sempozyumu, 25-26 Mayıs 2006, Ankara.
• ÖZEY, R. (2012). Doğal Bölgeler Coğrafyası. Aktif Yayınevi,
• PRICE, M. D. (2010). ‘Reflections on Regional Research in the Geographical Review’. Geographical Review, Volume: 100, Issue: 4, pp: 458-464, ACS, New-York.
• REES, J. (1999). ‘Regional science: From crisis to opportunity’. Papers in Regional Science. Volume: 78, Issue: 1, Pages: 101-110.
• RITTER, C. (1858). Die Erdkunde im Verhältnis zur Natur und zur Geschichte des Menschen. Bd.9 Teil 18: Kleinasien, Berlin.
• ROBINSON, J. L. (1956). ‘The Problem of Geographical Regions in Canada’. Canadian Geographer, Volume: 2, Issue: 7, pp: 46-49, Toronto.
• ŞAHİN, C. (2001). Türkiye’de Coğrafya Öğretimi (Sorunlar- Çözüm Önerileri). Gündüz Eğitim Yayıncılık, Ankara.
• THRIFT, N., WALLING, D. (2000). ‘Geography in the United Kingdom 1996-2000’. The Geographical Journal, Vol: 166, No: 2, pp: 96-124.
• TRICART, J. (Çeviri: Erol Tümertekin). (1975) ‘Bölge Düzenleme ve Gelişme Problemlerinin İncelenmesinde Coğrafyacının Yeri’. Sosyal Antropoloji ve Etnografya Dergisi, Sayı:2, Sayfa: 79-94, İstanbul.
• TUNCEL, M. (2011). ‘Birinci Coğrafya Kongresi’nde Türkiye Coğrafi Bölgelerinin İsimlendirilmesi, Sınırlandırılması, Tespiti ve Günümüze Kadar Etkileri’. Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 57, İstanbul.
• TÜMERTEKİN, E., ÖZGÜÇ, N. (2009). Beşeri Coğrafya: İnsan, Kültür, Mekan. Çantay Kitabevi, İstanbul.
• TÜRK COĞRAFYA KURUMU, Birinci Coğrafya Kongresi (6-21 Haziran 1941); Raporlar, Müzakereler, Kararlar. T.C. Maarif Vekilliği, Ankara.
• WARKENTIN, J. (1999). ‘Canada and its Major Regions: Bouchette, Parkin, Rogers, Innis, Hutchison’. Canadian Geographer, Volume: 43, Issue: 3, pp: 244-268, Toronto.
• YAVAN, N. (2007). ‘Bölge Bilimi’nin Gelişiminde Coğrafyacıların Rolü’. İTÜ Ulusal Bölge Bilimi/Bölge Planlaması Kongresi, Bölge Biliminde Yeni Yaklaşımlar, 25-26 Ekim 2007, Sayfa:109-126, İstanbul.
• YİĞİT, A. (1996). ‘Türkiye'nin Doğu Bölgelerinin Yeniden Belirlenmesi Hakkında Düşünceler’. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 8 Sayı: 1, Sayfa: 357-376, Elazığ.
• YİĞİT, A. (2000). ‘Türkiye’de Daha Kullanışlı Coğrafi Bölgeler Oluşturma Gerekçeleri ve Öneriler’. KATÜ, 9. Ulusal Bölge Bilimi/Bölge Planlama Kongresi, 5-6 Ekim 2000, Sayfa:514-527, Trabzon.
• YİĞİT, A. (2006). ‘Geçmişten Günümüze Türkiye’yi Bölgelere Ayırma Çalışmaları ve Yapılması Gerekenler’. Ankara Üniversitesi, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi, IV. Ulusal Coğrafya Sempozyumu Bildirisi (25- 26 Mayıs 2006), Ankara.
• YÜCEL, T. (1987). Türkiye Coğrafyası. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları No:68, Ankara.