SALTANATIN KALDIRILMASININ ARDINDAN İSTANBUL BÜROKRASİSİNİN TBMM HÜKÜMETİ’NE BAĞLANMA SÜRECİ VE İSTANBUL TÜRKLÜĞÜ’NÜN MUHAFAZASI TARTIŞMALARI

Yıl 2017, Cilt: 116 Sayı: 228, 119 - 144, 25.06.2017

Ramazan Erhan Güllü

Öz

Milli Mücadele’nin başarıyla tamamlanması ve Mudanya Mütarekesi’nin imzalanmasından sonra TBMM 1 Kasım 1922 tarihinde Saltanat’ı kaldırmıştı. Lozan Antlaşması’nın hemen öncesine denk gelen bu dönemde İstanbul’daki işgal hâlen devam etmekteydi ve İstanbul’daki hükümetin başında da Tevfik Paşa bulunmaktaydı. Tevfik Paşa Hükümeti birkaç gün içinde kararı kabullenmek zorunda kalarak, 4 Kasım 1922 günü istifa etmişti. Bu tarihten itibaren İstanbul’daki devlet işlerinden tamamen TBMM sorumluydu. İstanbul’un Ankara’ya intikal süreci olarak da tanımlanan bu dönemde İstanbul’daki tüm resmî makamların TBMM’ye devri için yapılan çalışmalar arasında en çok tartışılan konuların başında İstanbul’da görevli memurların istihdamı konusu gelmekteydi. Milli Mücadele dönemindeki tavırları dolayısıyla mecliste İstanbul memurlarına karşı açık bir güvensizlik var olmakla birlikte hem mecliste hem de İstanbul kamuoyunda İstanbul’un ve İstanbul Türklüğünün geleceğine yönelik endişeler de vardı. Memurların istihdamı, bu güvensizlik ve endişelerin getirdiği tartışmalarla yürütülen bir süreç sonunda gerçekleşecekti. Bu makalede, İstanbul memurlarının yeniden istihdamları ve maaşlarının ödenmesi mevzusu, süreçte yaşanan tartışmalarla birlikte incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Memuriyet, Saltanatın Kaldırılması, Milli Mücadele, İstanbul

Kaynakça

• Hâriciye Nezâreti - İstanbul Murahhaslığı (HR.İM.), nr. 9/2; nr. 234/59; nr. 235/126.