İNTERNET ORTAMINDA ÇOCUKLARIN KORUNMASI

Yıl 2021, Cilt: 128 Sayı: 253, 441 - 460, 23.08.2021

Halil İbrahim Özbay

Öz

Günümüzde, bilgisayar, tablet, telefon ve internet sistemlerinin inanılmaz bir şekilde gelişmesi, çeşitlenmesi, ulaşımlarının kolaylaşması ve günlük faaliyetlerimiz ile işlerimizi yürütürken hayatımızı büyük ölçüde kolaylaştırması; onları artık hayatımızda lüks olmaktan çıkarmış, ihtiyaç haline getirmiştir. Artık başta akıllı telefonlar olmak üzere internete erişim sağlayan çeşitli cihazlar elimizden düşmez hale gelmiştir. Birkaç yıl öncesine kadar internet ihtiyacını internet kafelerde giderirken, şu anda internetin olmadığı ev veya işyeri neredeyse yok denecek kadar azdır. Birçok kamu kurumu, vatandaşlarına, okullarda, hastanelerde, havaalanlarında, toplu ulaşım araçlarında, cadde ve meydanlarda dahi internet erişim imkânı sunmaktadırlar. Özellikle son yıllarda dünyaya gelen çocuklar da artık bu denli teknoloji ve bilişim dünyasının içine doğmaktadırlar. İnternet; çocukların yetişmeleri ve kendilerini geliştirmeleri için inanılmaz bir fırsat sunsa da bir o kadar özelikle istismar edilmeleri noktasında çeşitli riskler barındırmaktadır. Bu çalışmada internetin çocuklar için faydaları yanında barındırdığı risklerden yola çıkarak, ulusal ve uluslararası hukuki düzenlemeler ve hali hazırdaki çalışmalar ışığında internet ortamında çocukların korunmasına dair hususlar tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

İnternet, çocuk hakları, çocuğun cinsel istismarı, internet riskleri, bilişim suçları

Kaynakça

• DÜLGER, M.V., (2020), Bilişim Suçları ve İnternet İletişim Hukuku, İstanbul, Seçkin Yayınevi, 8’nci Baskı.
• ÇIKMAN, B., SALMAN, Ö., ÇALIŞKAN, D., A.E. (2017) “Adı: Meraklı, Soyadı: Çocuk, Durum: Çevrimiçi, Sonuç: Grooming, İnternette Çocuk İstismarı”, Journalagent, 2017/15(3), ss.87-97
• DÜLGER, M.V., “Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği Düzenlemelerinde Çocuk Pornografisinin İnternet Aracılığıyla Yayılmasına Karşı Yapılan Düzenlemeler”, İstanbul Barosu Dergisi, 2004 ss. 1485–1496.
• GÜLER, N., BAYZAN, Ş., GÜNEŞ, A. (2016) “İnternette Çocuklara Yönelik Riskler ve Ailelerin Bilinçlendirme Faaliyetlerindeki Rolü”, CITS 2016 – 10. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Sempozyumu, s.6.
• OJAGVERDİYEVA, S. S., (2018) “Ensuring Child Safety in Internet”, Environment Problems of İnformation Society, No:1, ss.87–93.
• URL-1 “We Are Social ve Hootsuite’in birlikte yayınladığı “Dijital in 2020” Raporu” https://wearesocial.com/blog/2020/01/digital-2020-3-8-billion-people-use-social-media (Erişim Tarihi: 22 Ocak 2021).
• URL-2 “İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı (OECD)”, http://www.mfa.gov.tr/iktisadi-isbirligi_ve-gelisme-teskilati-_oecd_.tr.mfa#:~:text=OECD'nin%2020%20kurucu%20%C3%BCyesi,%C4%B0zlanda%2C%20Norve%C3%A7%2C%20Portekiz) (Erişim Tarihi: 19 Aralık 2020).
• URL-3 https://www.unicef.org/turkey/%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1na-dair-s%C3%B6zle%C5%9Fme (Erişim tarihi: 19 Kasım 2020)
• URL-4 https://rm.coe.int/avrupa-konseyi-cocuk-haklar-stratejisi-2016-2021-/1680931c9b (Erişim Tarihi:19 Aralık 2020)
• URL-5 “İnternet Kullanım Alışkanlıkları Açısından İlköğretim 5.-6.-7.-8. Sınıf Öğrencilerinin Durumu İnternet Kullanımı ile İlgili Ailelerin Değerlendirmeleri” http://acikerisim.baskent.edu.tr:8080/bitstream/handle/11727/2340/10008302.pdf?sequence=1&isAllowed=y (Erişim Tarihi:17 Aralık 2020)
• URL-6 https://rm.coe.int/prems-107219-tur-2576-lanzarote-convention-leaflet-a5-web/168098bd18 (Erişim Tarihi:21 Ocak 2020)
• URL-7 “European Union General Data Protection Regulation” https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:32016R0679&from=EN#d1e2029-1-1 (Erişim Tarihi:18 Aralık 2020)
• URL-8 “Telegram’daki DeepFake Botları” https://www.theverge.com/2020/10/20/21519322/deepfake-fake-nudes-telegram-bot-deepnude-sensity-report (Erişim Tarihi:17 Aralık 2020)
• URL-9 “Speech2Face: Bir Sesin Arkasındaki Yüzü Öğrenme” https://speech2face.github.io/(Erişim Tarihi:17 Aralık 2020)
• URL-10 https://transparencyreport.google.com/youtube-policy/removals?hl=en&total_channels_removed=period:Y2019Q4&lu=videos_by_country&content_by_flag=period:Y2020Q1;exclude_automated:all&channels_by_reason=period:Y2020Q2&total_removed_videos=period:Y2020Q3;exclude_automated:all&videos_by_country=period:Y2020Q3;region (Erişim Tarihi:22 Ocak 2020)
• OECD (2011-05-02), “The Protection of Children Online: Risks Faced by Children Online and Policies to Protect Them”, OECD Digital Economy Papers, No. 179, OECD Publishing, Paris.
• 20 Kasım 1989 tarihli Birleşmiş Milletlerin Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesi.
• 03.06.2005 tarih ve 5395 Sayılı Çocuk Koruma Kanunu.
• 18.10.1982 Tarih ve 2709 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası.
• 24.03.2016 Tarih ve 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu.
• 26.09.2004 Tarih ve 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu.
• 12.4.1991 Tarih ve 3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu.
• 4.05.2007 Tarih ve 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun.
• 03 Haziran 2011 tarihli ve 633 Sayılı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname.
• 01 Temmuz 2010 tarihli Çocukların Cinsel Suistimal ve Cinsel İstismara karşı Korunmasına İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi.
• Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Komitesi’nin 12 Eylül 2014 tarihli “Dijital Medya ve Çocuk Hakları” konulu 2014 yılı Genel Tartışmalar Günü Raporu.
• Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin 16 Nisan 2014 tarihli ve CM/Rec(2014/6) sayılı “İnsan Hakları Kılavuzu” adlı, Tavsiye Kararı ve açıklayıcı memorandumu.
• Avrupa Konseyinin 1 Ekim 1985 tarihli Kişisel Verilerin Otomatik Olarak İşleme Tabi Tutulması Kapsamında Bireylerin Korunmasına İlişkin 108 Nolu Sözleşme.
• Avrupa Parlamentosu’nun 14 Nisan 2016 tarihli Avrupa Genel Veri Koruma Tüzüğü.
• 26 Mayıs 2000 tarih ve 2000/14 sayılı Başbakanlık Genelgesi.
• 04 Nisan 2012 tarih ve 2012/9 sayılı Başbakanlık Genelgesi.
• 01 Temmuz 2004 tarihli Avrupa Konseyi Siber Suç Sözleşmesi.
• Yargıtay 18’nci Ceza Dairesinin 22.02.2017 tarih ve 2015/29886 Esas ve 2017/2091 Karar sayılı kararı.