Assignment of Support Province and Alternative Route Selection for Emergencies and Disasters: an Application in Kocaeli Province

Yıl 2024, , 215 - 235, 30.06.2024

Beyza Altın Buket Özer Emel Güven Tamer Eren

https://doi.org/10.46464/tdad.1441663

Öz

In disasters, people experience great material and spiritual losses. After the disaster, it is seen that there is great damage to the transportation roads and transportation to the disaster area becomes difficult. By looking at the rapid delivery of aid to disaster victims in the disaster area with a solution-oriented approach, the complexity in transportation should be avoided by going to the region through different and safe routes. In this study, the problem of alternative route selection and support province assignment in transportation to the post-disaster region for the Darıca district of Kocaeli province is discussed. This problem has been evaluated within the scope of the worst earthquake scenario in Kocaeli Provincial Disaster Risk Reduction Plan-IRAP 2021. The provinces assigned in the selected earthquake scenario were evaluated and new support provinces were listed, taking into account the situations in which they may be inadequate. It is aimed to determine alternative routes according to the listed support provinces. In this study, AHP (Analytic Hierarchy Process), PROMETHEE (Preference Ranking Organization Method for Enrichment Evaluation), TOPSIS (Technique For Order Preference By Similarity To An Ideal Solution), which are among the Multi-Criteria Decision Making (MCDM) methods, are used.

Anahtar Kelimeler

Disaster, Disaster management, AHP, PROMETHEE, TOPSIS

Acil Durum ve Afetler İçin Destek İl Atanması ve Alternatif Güzergâh Seçimi: Kocaeli İlinde Bir Uygulama

Öz

Afetlerde insanlar maddi, manevi büyük kayıplar yaşamaktadırlar. Afet sonrasında, ulaşım yollarında büyük hasarların oluştuğu ve afet bölgesine ulaşımın zorlaştığı görülmektedir. Afet bölgesindeki afetzedelere yardımların hızla ulaştırılmasına çözüm odaklı bakılarak, belirlenen farklı ve güvenli rotalardan bölgeye gidilmesiyle ulaşımdaki karmaşıklığın önüne geçilmelidir. Bu çalışmada, Kocaeli ili Darıca ilçesi için afet sonrası bölgeye ulaşımda alternatif güzergâh seçimi ve destek il atama problemi ele alınmıştır. Bu problem, Kocaeli İl Afet Risk Azaltma Planı-IRAP 2021’de yer alan en kötü deprem senaryosu kapsamında değerlendirilmiştir. Seçilen deprem senaryosunda atanan iller değerlendirilmiş ve yetersiz kalabilecekleri durumlar göz önünde bulundurularak yeni destek iller sıralanmıştır. Sıralanan destek illere göre alternatif güzergâhların belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada, Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinden AHP (Analytic Hierarchy Process), PROMETHEE (Preference Ranking Organization Method for Enrichment Evaluation), TOPSIS (Technique For Order Preference By Similarity To An Ideal Solution), yöntemleri kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Afet, Afet yönetimi, AHP, PROMETHEE, TOPSIS

Teşekkür

TÜBİTAK 2209-A Projesi , YÖK 100/200 Doktora Projesi

Kaynakça

• AFAD, 2022a. Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü, T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Temmuz 2022. Erişim adresi: https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu.
• AFAD, 2022b. TAMP Türkiye Afet Müdahale Planı, Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Erişim adresi: https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Planlar/TAMP.pdf.
• Akyürek Ö., Arslan O., 2018. Kocaeli ili ve çevresinde (1900-2016) yılları arasında gerçekleşen tarihsel depremlerin konumsal İstatistik analizi, Kocaeli Universitesi, Geomatik Dergisi 3(1), 48-62.
• Barbarosoğlu G., Özdamar L., Çevik A., 2002. Afet Yardım Operasyonlarında Helikopter Lojistiğinin Hiyerarşik Analizi İçin Etkileşimli Bir Yaklaşım, Avrupa Yöneylem Araştırması Dergisi, 140 (1), 118-133.
• Bedir N., Eren T., 2015. AHP-PROMETHEE Yöntemleri Entegrasyonu İle Personel Seçim Problemi: Perakende Sektöründe Bir Uygulama, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 4(4), 46-58.
• Börühan G., Ersoy P., 2012. Afet Yönetiminde Lojistik Planlamanın Önemi. I. Ulusal Lojistik ve Tedarik Zinciri Kongresi Bildiri Kitabı, 376-383.
• Çamaş T., Turan M., 2023. Afet yönetiminde yeni bir model: Turkiye ulusal risk kalkani modeli, Cevre Sehir ve İklim Dergisi 2(4), 238-261.
• Cankaya T., 2011. Monaray ulasim sisteminin Kocaeli ilinde uygulanabilirliginin arastirilmasi, Yuksek Lisans tezi, Bahçeşehir Universitesi, Fen Bilimleri Enstitusu, İstanbul, 98 s.
• Dağdeviren M., Eraslan E., 2008. Supplıer Selectıon Usıng Promethee Sequencıng Method, Journal Of The Faculty Of Engıneerıng And Archıtecture Of Gazı Unıversıty, 23(1), 69-75.
• Danışan T., Gümüş G., Ercan Z., Güven E., Eren T., 2022. Türkiye’de Aşı Taşima Sisteminde AHP Ve TOPSIS Yöntemleri İle Taşima Türü Seçimi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (36), 47-58.
• Demirtaş R., 2000. 17 Agustos 1999 İzmit Korfezi depremi raporu, T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Ankara.
• Erdal H., 2018.Tehlikeli madde tasimaciligi güzergâh secimi problemi için stokastik bir risk analizi, Anemon Muş Alparslan Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6(6), 935-943.
• Erdem U., Erdin H.E., Özcan S.N., 2017. Afet ve acil durumlarda erişilebilirlik, 4. Uluslararası Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, 11-13.
• Erkal T., Değerliyurt M., 2009. Türkiye'de afet yönetimi, Doğu Coğrafya Dergisi, 14 (22), 147-164.
• Erol E., Özcan E., Eren T., 2021. Elektrik Üretim Santrallarında İş Güvenliği Uzmanı Seçiminde Hibrit Bir Karar Modeli, Journal of Turkish Operations Management, 5(1), 615-629.
• Gür Ş., Hamurcu M., Eren T., 2016. Kamu Kurumunda Proje Seçiminde Analitik Ağ Süreci Ve Hedef Programlama Yöntemlerinin Kullanılması, Les Cahiers du MECAS , 13 , 36-51.
• Hamurcu M., Eren T., 2015. Ankara Büyükşehir Belediyesi’nde Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemi İle Monoray Güzergâh Seçimi, Transist, 8, 410-419.
• Hayrullahoğlu G., 2018. Kentsel yayilma alanlari ve bu alanlarda konut talebini etkileyen faktorlerin analizi: Alacaatli-Yasamkent mahalleleri örnegi, Ankara Universitesi,Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara,144 s.
• KGM, 2022. Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM), Ankara, Erişim adresi: https://www.kgm.gov.tr/Sayfalar/KGM/SiteTr/Trafik/HizSinirlari.aspx
• Kocaeli Valiliği, 2021. İRAP İl Risk Azaltma Planı (Kocaeli), T.C. Kocaeli Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü, Erişim Adresi: https://kocaeli.afad.gov.tr/kurumlar/kocaeli.afad/Kocaeli-IRAP.pdf.
• Kutlu A.C., Ekmekçioğlu M., 2012. Bulanık TOPSIS Tabanlı Bulanık AHP Kullanılarak Bulanık Hata Modları Ve Etki Analizi, Uygulamalı Uzman Sistemler, 39 (1), 61-67.
• Önsüz M.F., Atalay B.I., 2015. Afet lojistiği, Osmangazi Tıp Dergisi 37(3), 1-6.
• Saaty T.L., Niemira M.P., 2006. A framework for making a better decision, Research Review, 13(1), 1-4.
• Sarımehmet B., Hamurcu M., Eren T., 2020. Cok kriterli karar verme: Kirikkale YHT istasyonu-sehir baglantısının saglanmasi, Kirikkale Universitesi, Demiryolu Mühendisligi Dergisi 11, 26-40.
• Şen G., Esmer S., 2017., Disaster logistics: a literature rewieInternational, Journal of New Approaches in Social Sciences 5(5), 231-250.
• Taş M., Özlemiş Ş.N., Hamurcu M., Eren T., 2017. Ankara’da AHP Ve PROMETHEE Yaklaşımıyla Monoray Hat Tipinin Belirlenmesi, Ekonomi İşletme Siyaset Ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 3(1), 65-89.
• Topal B., 2016. An evaluation on Turkey's disaster logistics management system, ISEM 2016 3 rd International Symposium on Environment and Morality, 4-6 November 2016, Alanya Turkey, Erişim adresi: https://www.i-sem.info/PastConferences/ISEM2016/ISEM2016/papers/22-ISEM2016ID320.pdf.
• Turgut Z.N., Danışan T., Güven E., Eren T., 2023. Yaşlı Bireyler İçin Giyilebilir Teknolojilerinin Kullanımı Ve Değerlendirilmesi, Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 8(3), 167-178.
• Vatandaşlar C., Demir M., 2016. Orman Yollarının Doğal Afetlerde Acil Ulaşım Yolu Olarak Kullanım Olanakları, Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 66(2), 369-378.