Middle School Students' Perceptions of the February 6 Earthquake: A Metaphor Study

Yıl 2025, Sayı: Advanced Online Publication, 439 - 449

Ceylan Akcan , Selman Ablak

https://doi.org/10.46464/tdad.1641683

Öz

The purpose of this study is to investigate the metaphorical perceptions and experiences of middle school students who lived through the earthquake on February 6th, in Kahramanmaraş. The research was conducted using the phenomenological design, a qualitative research method. The study group consists of 189 middle school students from the 5th, 6th, and 7th grades in Şehitkamil and Şahinbey districts of Gaziantep province. The data of the study were collected through a metaphor form consisting of two questions: "An earthquake is like… because…". Initially, 200 students participated in the study. However, the data from 11 students were excluded from the analysis as they were not relevant to the purpose of the research. These students generated a total of 69 metaphors (codes). Among these metaphors, the "apocalypse" metaphor was produced most frequently. The metaphors created by the students regarding the earthquake were categorized into 10 themes: psychological impact, religion, fear, separation, movement, gloom, natural events, sudden situations, objects, and sounds.

Anahtar Kelimeler

Earthquake , Disaster , Metaphor , Phenomenology

Ortaokul Öğrencilerinin 6 Şubat Depremine Yönelik Algıları: Bir Metafor Çalışması

Öz

Bu araştırmanın amacı merkez üssü Kahramanmaraş olan 6 Şubat depremini yaşayan ortaokul öğrencilerinin metaforik algı ve deneyimlerini araştırmaktır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji (olgu bilim) deseni ile yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu, Gaziantep ilinde Şehitkamil ve Şahinbey ilçelerinde bulunan 5’inci, 6’ncı, ve 7’nci sınıf düzeyinde 189 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri iki sorudan oluşan “Deprem…gibidir. Çünkü…” şeklinde metafor formu ile toplanmıştır. Araştırmaya ilk etapta 200 öğrenci katılmıştır. Fakat 11 öğrencinin verileri araştırmanın amacına uygun olmadığı için çalışmada değerlendirilmeye alınmamıştır. Bu öğrenciler toplamda 69 metafor (kod) geliştirmişlerdir. Bu metaforlardan en fazla “kıyamet” metaforu üretilmiştir. Öğrencilerin deprem ile ilgili ürettikleri metaforlar; psikolojik etki, din, korku, ayrılık, hareket, kasvet, doğal olaylar, ani durumlar, nesneler ve ses teması şeklinde 10 tema altında toplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Deprem , Afet , Metafor , Fenomenoloji

Teşekkür

Bu çalışmanın bir bölümü 4. Uluslararası Eğitimde ve Kültürde Akademik Çalışmalar Sempozyumunda özet bildiri olarak sunulmuştur. Sempozyum düzenleme kuruluna ve yetkililerine teşekkürlerimizi sunarız.

Kaynakça

• Ahlgren K., Golden A., Magnusson U., 2021. Metaphor in education. A multilingual and Scandinavian perspective, Metaphor and the social world, 11(2), 196–211.
• Aksoy B., 2013. Depremi yaşamış olan 9. sınıf öğrencilerinin "deprem" kavramına yönelik algılarının nitel açıdan incelenmesi, Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 5(1), 247-265.
• Aküzüm C., Aküzüm L., Dervişoğlu N., 2024. Dikkat! depremde çocuklar var: deprem kavramına yönelik bilsem öğrencilerinin metaforik algıları, Turkish Journal of Educational Studies, 11(3), 255-273, https://doi.org/10.33907/turkjes.1504252.
• Alexander D., 1993. Natural disasters, Newyork: UCL Press and Chapman & Hall.
• Arslan K., Arı A.G., Kanat M.H., 2023. Ortaokul öğrencilerine yönelik deprem okuryazarlığı ölçeği geliştirme çalışması, Türk Coğrafya Dergisi, (83), 163-178.
• Arslan M.M., Bayrakçı M., 2006. Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi, Millî Eğitim, 35(171), 100-108.
• Aydoğdu F., Fofana A., 2023. Depremin küçük çocuklar üzerindeki etkileri ve müdahale programları, 1st International Conference on Trends in Advanced Research, 4-7 Mart 2023, Konya-Türkiye, Erişim adresi: https://as-proceeding.com/index.php/ictar/article/view/176.
• Benzer S., Arpalık A., 2021. Farklı deprem bölgesinde yaşayan ortaokul öğrencilerinin deprem konusundaki bilgi düzeyleri, Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 107-119.
• Cameron L., 2003. Metaphor in educational discourse, Bloomsbury Publishing.
• Dağcı T., Kaynak İ.H., 2024. Depremi yaşamış ve yaşamamış bireylerin geliştirdikleri metaforların incelenmesi, SCAR, 3(1),187-198.
• Değirmenci Y., 2019. An examination of metaphors regarding the concept of “natural disaster” developed by prospective classroom teachers, International Journal of Geography and Geography Education, 39, 83-94.
• Doğan M., Nacaroğlu O., Ablak S., 2021. Sivrice depremini yaşamış ortaokul öğrencilerinin depreme ı̇lişkin metaforik algılarının ı̇ncelenmesi: Malatya ı̇li örneği, Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 51, 384-402.
• Güneş A., Fırat M., 2016. Açık ve uzaktan öğrenmede metafor analizi araştırmaları. AUAd, 2(3), 115-129.
• Hager P., 2008. Learning and metaphors. Medical Teacher, 30(7), 679-686.
• Herman J.L., 2022. Travma ve İyileşme (4. bs.), Literatür Yayınları.
• İnce Z., Şahin V., Dikbıyık C., Sinan O.K., 2024. Ortaöğretim öğrencilerinin “doğal afet” algılarının metaforlar aracılığı ile analizi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (150), 132-152, http://dx.doi.org/10.29228/ASOS.75359.
• Kahraman B.S., Demirhan F., Erdoğan T.E., 2023. 6 Şubat Kahramanmaraş depremini yaşayan öğretmenlerin deprem, yaşanılan yer ve gelecek algısına yönelik metafor çalışması, International Journal of Trends and Developments in Education, 3(2), 15-39.
• Karakuş U., 2013. Depremi yaşamış ve yaşamamış öğrencilerin deprem algılarının, metafor analizi ile incelenmesi, Doğu Coğrafya Dergisi, 18(29), 97-116, https://doi.org/10.17295/ataunidcd.31309.
• Kaya H., 2010. Metaphors developed by secondary school students towards “earthquake” concept, Educatioanl Research and Review, 5(1), 712- 718.
• Kayaardı F., Bozyiğit R., 2022. Investigation of metaphors developed by secondary school students regarding the concepts of disaster and population, International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 45, 16-35, http://dx.doi.org/10.32003/igge.1016571.
• Koçbay A., Dikici-Sığırtmaç A., 2025. Deprem sonrası göç etmiş okul öncesi dönem çocuklarının sosyal ve duygusal durumlarının incelenmesi, Yaşadıkça Eğitim, 39(1), 249-266, https://doi.org/10.33308/26674874.2025391742.
• Kula N., 2000. Deprem ve Kıyamet Benzetmesi, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9(9), 351-360.
• Kurtdede-Fidan N., Yaşar M., 2024. İlkokul öğrencilerinin depreme yönelik metaforik algıları, Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 41-56, https://doi.org/10.47770/ukmead.1424690.
• Lakoff G., 1993. The contemporary theory of metaphor, Metaphor and Thought, 2(1), 202-251.
• Lakoff G., Johnson M., 1980. Metaphors we live by. London: The University of Chicago Press.
• Lincoln Y.S., Guba E.G., 1985. Naturalistic inquiry, Sage.
• Mahanoğlu S., Balcı S., 2025. Ortaokul öğrencileri için deprem farkındalığı ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması, Mevzu–Sosyal Bilimler Dergisi, (13), 991-1015.
• Miles M.B., Huberman A.M., 1994. Qualitative data analysis: An expanded sourcebook, (2nd Edition), Sage.
• Nakajima Ş., 2012. Deprem ve sonrası psikolojisi, Okmeydanı Tıp Dergisi, 28(2), 150-155.
• Norris F.H., Stevens S.P., Pfefferbaum B., Wyche K.F., Pfefferbaum R.L., 2008. Community resilience as a metaphor, theory, set of capacities, and strategy fordisaster readiness, Am J. Community Psychol, 41, 127-150, https://doi.org/10.1007/s10464-007-9156-6.
• Özkorkmaz H., Türk M.M., Taşyürek K., Taşyürek M., Baran S., Güler T., 2023. 7. Sınıf öğrencilerinin deprem hakkındaki farkındalıklarının incelenmesi, International Journal Of Social And Humanities Sciences Research (Jshsr), 10(96), 1346-1362.
• Patton M.Q., 2002. Qualitative Research & Evaluation Methods (3nd Ed), Sage Publication.
• Saatçi G., Saatçi T., Köstekçi M., 2024. Kahramanmaraş depreminden etkilenen çocukların deprem kavramına ilişkin metaforik algıları, Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(3), 177-187, https://doi.org/10.53493/avrasyasbd.1403027 .
• Saban A., 2009. Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ı̇lişkin sahip oldukları zihinsel ı̇mgeler, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281- 326.
• Solak A., Tezcan G., 2025. Investigation the Disaster Knowledge and Awareness Levels of Secondary School Students, Turk Deprem Arastirma Dergisi 7(1), 83-89, DOI:10.46464/tdad.1595969.
• Sözcü U., 2024. Doğal afetler ve doğal afet okuryazarlığı (6.bsk), Ankara: Pegem Akademi.
• Şahin C., Sipahioğlu Ş., 2002. Doğal afetler ve Türkiye, Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Türker A., Çetin T., Erarslan F., 2024. 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremini yaşamış ortaokul öğrencilerinin depreme ilişkin algıları: nitel bir araştırma, Ssd Journal, 9(46), 25-38.
• Uckan P., 2025. Investigation of the metaphorical perceptions of high school students towards the earthquake: Çorum example, Turk Deprem Arastirma Dergisi 7(1), 1-13, DOI:10.46464/tdad.1470564.
• Usta G., 2022. Üniversite öğrencilerinin afet ve göç kavramlarına ilişkin geliştirdikleri metaforların incelenmesi, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 14(27), 742-768, https://doi.org/10.38155/ksbd.1146452.
• Yelboğa N., 2023. Kahramanmaraş depremi özelinde travmatik yas ve sosyal hizmetin yas danişmanliği müdahalesi, Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi, 7(1), 97-121, http://dx.doi.org/10.30830/tobider.sayi.13.6.
• Yıldırım A., Şimşek H., 2018. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı), Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Yılmaz E., 2023. Talip Küçükcan, Ali Köse, Doğal âfetler ve din (Marmara depremi üzerine psiko-sosyolojik bir inceleme), Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(2), 479-483. https://doi.org/10.53352/tevilat.1317783.
• Yılmaz H., Arslan E., 2023. Okul öncesi dönemdeki çocukların gözünden deprem, Sosyal Bilimlerinde Güncel Tartışmalar, 12, 1254-1265.