Bazı Upland Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Çeşitlerinin Çimlenme Döneminde Farklı Tuz (NaCI) Seviyelerine Karşı Toleranslarının Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 2, 112 - 117, 30.12.2020

Sadettin Çelik

https://doi.org/10.46810/tdfd.766027

Öz

Pamuk (Gossypium Spp.), geniş istihdam yelpazesiyle dünyanın birçok yerinde kültürü yapılan bir bitkidir. Pamuk yetiştiriciliği yapılan hemen her yerde sulamadan kaynaklı tuzluluk, major problem olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada, çimlenme döneminde bazı pamuk çeşitlerinin farklı konsantrasyonlardaki tuzlu (NaCI) sulara karşı toleranslıkları araştırılmıştır. 2020 yılında İklim odasında 4 tekerrürlü tesadüf parselleri deneme desenine göre kurulan denemede 4 upland (PG 2018, Lima, Edessa, May 505) pamuk çeşidi kullanılmıştır. Her çeşide tuz konsantrasyonlarından (0 mM (kontrol), 25 mM, 50 mM, 75 mM, 100 mM, 125 mM, 150 mM) 10’ar mL eklenmiştir. Deneme sonunda fenotipik veriler alınarak varyans analizi yapılmıştır. Yapılan varyans analizi sonucunda çeşitler arasındaki fark önemli (P<0.05), kullanılan farklı tuz konsantrasyonları arasındaki fark çok önemli (p<0.0001) bulunmuştur. PG 2018 %49,64, Lima %51, 64, Edessa %49,71 ve May 505 çeşidi de %52,50 çimlenme ortalamaları göstermiştir. En yüksek tuz konsantrasyonunda en fazla çimlenme May 505 çeşidinde görülmüştür. May 505 çeşidi uygun sulama suyu ve normal tuzluluktaki arazilerde ekimi önerilebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

pamuk, NaCI, Çimlenme, Na/K oranı, SAR

Kaynakça

• [1] Abul-Naas AA, & Omran MS. Salt tolerance of seventeen cotton cultivars during germination and early seedling development. Z Acker Pflanzenbau. 1974;140: 229-236.
• [2] Akkaya E. Demir,A, Varank G. Investıgatıon of treated leachate reusıng. Journal of Engineering and Natural Sciences (Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi). 2011. Sigma 3. 149-155, 2011.
• [3] Anonim. http://www.durbeytekstil.com/makale/9-pamuk-hakkinda.html(Erişim tarihi: 20.05.2020, 11:00).
• [4] Çaçan E, Kökten K. Bazı yonca (Medicago sativa L.) çeşitlerinin tuzluluğa toleransının belirlenmesi. Uluslararası katılılımlı Türkiye 5. Tohumculuk kongresi. Diyabakır, Türkiye. 2014.
• [5] Ekmekçi E, Mehmet APAN,Tekin KARA.Tuzluluğun bitki gelişimine etkisi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. 2005; 20(3), 118-125.
• [6] Erdoğan O. Pamukta Verticillium Solgunluğu. Türkiye'nin Bitkisel Üretim ve Hayvancılık Dergisi. 2011; 31.
• [7] FAO. https://www.organiccotton.org/oc/Cotton-general/World-market/World-cotton-production.php (Erişim tarihi: 04.04.2020).
• [8] Higbie SM, Wang F, Stewart JMcD, Sterling TM, Lindemann WC, Hughs E, Zhang J. Physiological response to salt (NaCl) stress in selected cultivated tetraploid cottons. Int. J. Agron. 2010; 1:1-12.
• [9] İzci B. Pamukta (G. hirsutum L.) farklı tuz konsantrasyonlarının in vitro koşullarda fotosentetik pigmentler üzerine etkisi. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi. 2009; 17(2): 7-13.
• [10] Kent LM, Lauchli A. Germination and seedling growth of cotton; salinity-calcium interactions. Plant, Cell and Environment. 1985; 8, 155-159.
• [11] Khorsandi F, Anagholi A. Reproductive compensation of cotton after salt stress relief at different growth stages. J. Agron. Crop Sci. 2009; 195:278–283
• [12] Korkmaz A, Karagöl A, Horuz A. Substrat kültüründe domates bitkisi yaprağında besin kapsamı, K/Na ve Ca/Na oranları üzerine besin çözeltisine artan dozlarda ilave edilen NaCl’ün etkileri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. 2016; 31(3), 441-447.
• [13] Korkor S, Tayel MY, Anter F. The effect of salinity on cotton yield and quality. Egyptian J. Soil Sci. 1974; 14: 137-148.
• [14] Longenecker DE. The influence of high Na+ in salts upon fruiting and shedding boll characteristics, fibre properties and yield of two cotton species. Soil Sci. 1974; 118: 387-396.
• [15] McMichael BL, Oosterhuis DM, Zak JC. Stress Response in Cotton Root Systems, Seventh Edition, Tennessee, USA. 2011; 175 p.
• [16] More SD, Malewar GU. Salt tolerance studies in sorghum and cotton. J. Maharashtra Agric. Univ. 1988; 13: 20-22.
• [17] Öz M, Karasu A. Pamuğun çimlenmesi ve erken fide gelişimi üzerine tuz stresinin etkisi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2007; 21(1): 9-21.
• [18] Qadir M, Shams M. Some agronomic and physiological aspects of salt tolerance in cotton (Gossypium hirsutum L.). J. Agron. Crop Sci.1997; 179: 101-106.
• [19] SAS. SAS® University Edition. Available https://sas.com. (Erişim tarihi: 25.06.2020).
• [20] Şahin CB, Akçalı, CT. Farklı NaCl konsantrasyonlarının bazı pamuk genotiplerinin çimlenmesi üzerine etkisi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimler Dergisi. 2016; 2.
• [21] Wang HM, Lin ZX, Zhang XL, et al. Mapping and quantitative trait loci analysis of verticillium wilt resistance genes in cotton. J Integr Plant Biol. 2008; 50(2):174‐182. doi:10.1111/j.1744-7909.2007. 00612. x.
• [22] Yılmaz E, Tuna AL, Bürün B. Bitkilerin tuz stresi etkilerine karşı geliştirdikleri tolerans stratejileri. Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 2011; 7(1): 47-66.
• [23] Zhang J, Fang H, Zhou H, Sanogo S, Ma Z. Genetics, Breeding, and Marker-Assisted Selection for Verticillium Wilt Resistance in Cotton. Crop Science. 2014; 54 (4), 1289-1303. Doi: 10.2135/Cropsci2013.08.0550.