Yiyecek-İçecek İşletmelerinde Vizyoner Liderlik Modelinin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi: Adana İli Örneği

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 43 - 62, 17.06.2022

Gamze Eryılmaz , İsmail Demirci , Fatih Özdemir

https://doi.org/10.37847/tdtad.1031526

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada, işgören tarafından algılanan vizyoner liderlik modelinin işgörenlerin örgütsel bağlılık düzeyi üzerindeki etkisinin ortaya konması amaçlanmıştır. İlgili amaç doğrultusunda Adana ilinde yer alan yiyecek-içecek işletmelerinde istihdam edilen işgörenler üzerinde uygulama gerçekleştirilmiştir. Nicel araştırma deseniyle alan araştırılması yapılmış ve kolayda örnekleme metodundan yararlanılarak elde edilen veriler anket formu yardımıyla toplanmıştır. Anket çalışması İskenderun Teknik Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği kurulunun 14.01.2021 tarih ve E.1415 sayılı kararına göre 15.06.2021-15.10.2021 tarihleri arasında Adana’da faaliyet gösteren 450 yiyecek-içecek işletme çalışanlarına uygulanmıştır. Bu kapsamda 399 veri değerlendirilmeye alınmıştır. Analiz sonucunda genel anlamda yiyecek-içecek işletme çalışanların vizyoner liderlik algılarının örgütsel bağlılık düzeyleri üzerinde olumlu ve anlamlı yönde bir etkisinin olduğu saptanmıştır. Vizyoner liderlik boyutlardan sadece risk faktörünün çalışanların örgütsel bağlılık düzeyleri üzerinde olumlu ve anlamlı düzeyde bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlardan hareketle yiyecek içecek işletmeleri, işletme içerisindeki yönetici vasfındaki çalışanlarının vizyonerlik özelliklerini geliştirmeye yönelik eğitimler vermeli ve düzenli olarak seminerler düzenlemelidir.

Anahtar Kelimeler

Vizyoner Liderlik, Örgütsel Bağlılık, Yiyecek-İçecek İşletmeleri, Adana

Destekleyen Kurum

İskenderun Teknik Üniversitesi

THE EFFECT OF THE VISIONARY LEADERSHIP MODEL ON ORGANIZATIONAL COMMITMENT IN FOOD-BEVERAGE BUSINESSES: ADANA PROVINCE EXAMPLE

Öz

In this study, it is aimed to reveal the effect of the visionary leadership model perceived by the employees on the organizational commitment level of the employees. In line with the related purpose, an application was carried out on the employees employed in the food and beverage businesses in Adana. A field study was conducted with a quantitative research design and the data obtained by using the convenience sampling method were collected with the help of a questionnaire. The survey was applied to 450 food and beverage business employees operating in Adana between 15.06.2021 and 15.10.2021, according to the decision of the Scientific Research and Publication Ethics Committee of İskenderun Technical University, dated 14.01.2021 and numbered E.1415. In this context, 399 data were evaluated. As a result of the analysis, it has been determined that the visionary leadership perceptions of the food and beverage business employees have a positive and significant effect on their organizational commitment levels. It was determined that only the risk factor among the visionary leadership dimensions did not have a positive and significant effect on the organizational commitment levels of the employees. Based on the results obtained, food and beverage businesses should provide trainings and organize seminars regularly to improve the visionary qualities of their managers in the business.

Anahtar Kelimeler

Visionary Leadership, Organizational Commitment, Food and Beverage Businesses, Adana

Kaynakça

• Akçakaya, M. (2010). 21. Yüzyılda Yeni Liderlik Anlayışı. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Akıncı, Z. (2016). Otel İşletmeciliği ve Yönetimi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Allen, N. J., Grisaffe, D. B. (2001). Employee Commitment to the Organization and Reactions: Mapping the Linkages. Human Resource Management Customer Review, 11(3), 209–236.
• Allen, N., Meyer, J. (1997). Affective Continuance and Normative Commitment to the Organization: an Examination of Constuct Validity. Journal of Vocational Behavior, 49(14), 252–276.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Çatır, O. (2009). Modern Lider Tipleri ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi Üzerine Bir Araştırma, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çekmecelioğlu, H. (2006). İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Tutumlarının İşten Ayrılma Niyeti ve Verimlilik Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi: Bir Araştırma, İş, Güç-Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi,8(2), 153-168.
• Çelik, V. (1997). Eğitim Yönetiminde Vizyoner Liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(4), 465-474.
• Çınar, F. ve Kaban A. (2012). Conflict Management and Visionary Leadership: An Application in Hospital Organizations. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 58 (1), 197–206.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Dalgın, T. (2008). Liderlik Davranışlarının İşgörenler Tarafından Algılanması ve İş Tatmini Ve Örgütsel Bağlılığı Üzerine Etkileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Muğla: Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Doğanay, A, Şen, E. (2016). Liderlik Tarzlarının Çalışanların Bağlılık Seviyesi ve Performansına Etkisi: Başakşehir Belediyesinde Bir Uygulama, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 324.
• Doğan, S, Kılıç, S. (2007). Örgütsel Bağlılığın Sağlanmasında Personel Güçlendirmenin Yeri ve Önemi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0(29), 37-61.
• Drucker, P. (2000), Gelecek İçin Yönetim 1990’lar ve Sonrası, İş Bankası Kültür Yayıncılık, İstanbul.
• Drury, S. (2004). Employee Perceptions of Servant Leadership: Comparisons by level and with Job Satisfaction and Organizational Commitment. Dissertation Abstracts International, 65(5), 5.
• Durna, U. ve Eren, V. (2005). Üç bağlılık unsuru ekseninde örgütsel bağlılık. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2), 210-219.
• Ehti̇yar, R. ve Tekin, Y. (2011). Başarının Temel Aktörleri: Vizyoner Liderler, Journal of Yaşar University, 6(24), 0-4023.
• Eisenberg, Eric M.; P.R Monge and K.I Miller; (1987), Involvement in Communication Networks as a Predictor of Organizational Commitment, Human Communication Research, 10(2), 179-201.
• Erçetin,Ş.Ş. (2000). Lider Sarmalında Vizyon. Ankara: Nobel Yayın-Dağıtım.
• Eren, E. (2003). Yönetim ve Organizasyon, Beta Basım Yayım, İstanbul.
• Fındık M. ve Eryeşil K. (2012). Örgütsel Sinizmin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, International Iron and Symposium, Karabük.
• Field, A. (2000). Discovering Statistics using SPSS for Windows, London -Thousand Oaks- New Delhi: Sage publications.
• Fornell, C. R. and Lacker, D. F. (1981). Two Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error, Journal of Marketing Research 18(1):39-50.
• Frow, P. (2007). The Meaning of Commitment in Professional Service Relationships: A Study of the Meaning of Commitment Used by Lawyers and Their Clients. Journal of Marketing Management, 23(3), 243–265.
• Goleman, D., Boyatzis, R. ve Mckee, A. (1996). Yeni Liderler, (Çev. Nayır, F. ve Deniztekin, O.), İstanbul: Varlık Yayınları (2002).
• Hair, J. F. J., Black, W. C., Babin, B. J., and Anderson, R. E. (2010). Multivariate Data Analysis, Seventh Edition, Prentice Hall.
• İslamoğlu, H.A. ve Alnıaçık, Ü. (20019). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (6.Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Jacobsen, C. and House, R.H. (2001). Dynamics of charismatic leadership a process theory, simulation model and tests, The Leadership Quarterly, 12, 75-112.
• Jöreskog, K. G. and Sörbom, D. (1993). LISREL 8: User’s Guide. Chicago: Scientific Software.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Karahan, A. (2008). Hastanelerde Liderlik ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi. 10(1), 160.
• Kaya, N. ve Selçuk, S. (2007). Bireysel başarı güdüsü organizasyonel bağlılığı nasıl etkiler?. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8(2), 175-190.
• Kesken, J. ve Ayyıldız, N. A. (2008) New Respectives in Leadership Approaches: Positive and Authentic Leadership , Ege Academic Review, 8(2), 729.
• Meyer, J.P., and Allen, N.J. (1991). A Three Component Conceptualization at Organizational Commitment. Human Resources Management Review, 1(1), 61-89.
• Özdamar, K. (2011). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Özeroglu, E, Kocyiğit, Y. (2020). Hastane İşletmelerinde Örgütsel Çeviklik: Vizyoner Liderliğin Rolü, Research Journal of Business and Management, 7(1),13-22.
• Özgen, H. ve Yalçın, A. (2015). Temel İşletmecilik Bilgisi, Akademisyen Kitabevi, Ankara.
• Powell, D. M., Meyer, J. P. (2003). Side-Bet Theory and the Three- Component Model of Organizational Commitment. Journal of Vacational Behavior, 65(1), 157-177.
• Robbins S. P. (2000). Essentials of Organizational Behavior , New Jersey, Prentice Hall, Upper Saddle River, 245.
• Sashkin, Marshall. (1996). Visionary Leader Assessment Trainers Guide, Human Resource Development Pr.
• Schumacher, R. and Lomax, R. (2004). A Beginner’ s Guide to Structual Equation Modelling. London: Lawrance Erlbaum Associates, Publishers.
• Sosyal Güvenlik Kurumu. (2021). SGK İstatistik Yıllıkları. Erişim Adresi http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari (Erişim tarihi: 19.10.2021)
• Sipahi, B., Yurtkoru, S. E. ve Çinko, M. (2010). Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi (3. Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Snyder, N. (1999), Vision, Values and Courage Leadership For Quality Management, The Tree Press, USA.
• Şimşek, M. Ş. (2008), Yönetim ve Organizasyon, Adım Ofset, Konya.
• Tanrıbil, S. (2015), Vizyoner Liderlik Davranışlarının Çalışanların Örgütsel Bağlılık ve Adalet Algılarına Etkisi: Erzurum İli Bankacılık Sektöründe Yapılan Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Erzurum.
• Tekin, Y. (2007). Modern Bir Liderlik Yaklaşımı Vizyoner Liderlik: Antalya’ da Faaliyette Bulunan Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma, Akdeniz Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Antalya.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yeyrek, M. (2018). Geleneksel Yönetim ve Vizyoner Liderlik Davranışlarının, Çalışanların Performanslarına Yönelik Bir Araştırma, Doktora Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
• Yıldırım, H. (2011). Lider Etkinliğinin Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Belek Bölgesi Bei Yıldızlı Otel İşletmelerindeki Mutfak Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Aydın.
• Quigley, J. V. (1998). Vizyon Oluşturulması ve Korunması. (Çev. Çelik, B.): Yeni Çizgi Yayıncılık. (1995). İstanbul. White, R, (2006), Etkili Liderlik Becerileri, (Çev. Davran, E.), Kaizen Yayıncılık, İstanbul.