Social Responsiveness for Sustainable and Fair Nutrition

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 58 - 74, 18.07.2024

Eda Güneş , Yılmaz Seçim , Orhan Mutu , Mehmet Ersin Birsen , Dilek Demir

https://doi.org/10.37847/tdtad.1415155

Öz

Within the context of development goals, sustainability is important in terms of ensuring fair access to food and nutrition. Since nutrition is one of the basic needs, it is necessary for life to be sustainable. In sustainable systems, social solidarity is ensured and the opportunity for everyone to access food with equal rights and freedom is tried to be provided through sustainable practices such as the slogan "on the rack". The connection between social sensitivity and nutrition is important for the continuity of these systems. In the culture of Turkish society, the habit of helping others comes to the forefront. In order to strengthen the social aspect of sustainability, ties with cultural habits should be preserved. It is thought that fair access to food in the world will be ensured by sustainable food systems and the support of these systems. In this study, the place and importance of nutrition in social responsibility is explained and the benefits of sustainable food systems and projects are emphasized in this framework. It is thought that this review study will make a pivotal contribution to the literature in terms of shedding light on social responsibility studies.

Anahtar Kelimeler

Social Responsibility, Sustainable Nutrition, Paid Forward with Food, Fair Food, Gastronomy

Sürdürülebilir ve Adil Beslenmede Toplumsal Duyarlılık

Öz

Kalkınma hedefleri kapsamında sürdürülebilirlik, gıda ve gıdaya adil ulaşım sağlanması açısından önemlidir. Beslenmenin temel gereksinimlerden biri olması sebebiyle sürdürülebilir olması yaşam için gereklidir. Sürdürülebilir sistemlerde toplumsal dayanışma sağlanarak herkesin eşit hak ve özgürlükte gıdaya ulaşma imkânı “askıda” sloganı gibi sürdürülebilir uygulamalarla sağlanmaya çalışılmaktadır. Toplumsal duyarlılığın beslenmeyle olan bağlantısı bu sistemlerin devamlılığı için önemlidir. Türk toplumunun kültüründe yardımlaşma alışkanlığı ön plana çıkmaktadır. Sürdürülebilirliğin toplumsal yönünün kuvvetlendirilmesi için kültürel alışkanlıklarla olan bağların korunması gerekmektedir. Dünyada gıdaya adil ulaşımının sürdürülebilir gıda sistemleri ve bu sistemlerin yaygınlaştırılarak desteklenmesiyle sağlanacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada beslenmenin sosyal sorumluluktaki yeri ve önemi anlatılmakta ve bu çerçevede sürdürülebilir gıda sistemleri ve projelerinin faydaları vurgulanmaktadır. Bu derleme çalışmasının sosyal sorumluluk çalışmalarına ışık tutması açısından literatüre önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Sorumluluk, Sürdürülebilir Beslenme, Askıda Yemek, Adil Gıda, Gastronomi

Kaynakça

• Abdel-Nour, F. (2003). National responsibility. Political Theory, 31(5):693–719, doi: https://doi.org/10.1177/0090591703252156.
• Açıkgöz, R., Yusufoğlu, Ö. Ş. (2014). Türkiye’de yoksulluk olgusu ve toplumsal yansımaları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 1(1), s. 76–117.
• Adak, N. (2020). Nutrition in consumption culture: healthy/unhealthy foods. Istanbul Unıversity Journal of Sociology, 40(1), s. 197-218.
• Akarçay, E. (2016). Yeme pratikleri üzerinden orta sınıfları anlamaya çalışmak. Sosyoloji konferansları, (54), s.33.
• Akbuğa, E., Çalcalı, T. (2023). Egzersiz Yapan Öğrencilerin Bilinçli Farkındalık, Bağımlılık ve Beslenme Tutum Düzeylerinin İncelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 6(1-Cumhuriyet'in 100. Yılı Özel Sayısı), 684-698.
• Alae-Carew, C., Green, R., Stewart, C., Cook, B., Dangour, A. D., Scheelbeek, P. F. (2022). The role of plant-based alternative foods in sustainable and healthy food systems: Consumption trends in the UK. Science of the Total Environment, s.807.
• Aras, H. K., Delen, İ. (2023). Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıkları ve Yeme Farkındalığı Durumlarının Değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(3), 265-274.
• Arık, M., Afşar, B. Kazak, H., Akcan, A.T, (2023). Examinatıon of renewable energy in the discipline of economics: content and bibliometric mapping analysis. Five Zero, 3(2), 300-327.
• Aznar-Sánchez, J.A., Velasco-Muñoz, J.F., García-Arca, D., López-Felices, B. (2020). Identification of opportunities for applying the circular economy to intensive agriculture in Almería (South-East Spain). Agronomy, 10(10), 1499.
• Başbuğ, F. (2012). Çağdaş Türk resim sanatında düğün teması. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 1(2), s.166-178. Baygut, H., Bilici, S. (2021). Sustainability in Food Services. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(3), s.422-429.
• Bayraktaroğlu, G., Özgen, Ö. (2008). Sosyal sorumluluk konusunda tüketicilerin beklentileri: analitik hiyerarşi süreci yöntemi ile önceliklerin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), s.321-341.
• Bilici, S. (2008). Toplu beslenme sistemleri çalışanları için hijyen el kitabı. T.C sağlık bakanlığı temel sağlık hizmetleri genel müdürlüğü beslenme bilgi serisi, 1, s.3-8.
• Bourdieu, P. (2017). Ayrım: Beğeni yargısının toplumsal eleştirisi [La distinction: A social critique of the judgement of taste] (DF-G. Berkkurt, Trans.). Ankara, Turkey: Heretik Publications.
• Can, B. A., Engindeniz, S. (2023). The Effect of Social Media on Prepared Food Consumption of Generation X and Y Consumers: A Case Study for Turkey. İzmir İktisat Dergisi, 38(1), 1-18.
• Cardoso, S. G., Truninger, M., Ramos, V., & Augusto, F. R. (2019). School meals and food poverty: Children’s views, parents’ perspectives and the role of school. Children & Society, 33(6), s.572-586.
• Carroll, A. B. (1991). The Pyramid of Corporate Social Responsibility: Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders. Business Horizons, 34(4), s.39-48.
• Cebirbay, M. A., Işık, N. (2016). Osmanlı dönemi'ne ait toplu beslenme sistemi örneği. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Commision of the European Communities, (2001). Green Paper: Promoting a European Framework for Corporate Social Responsibility, Brussels, http://europa.eu.int/comm/employment_social/soc-dial/csr/greenpaper.htm
• Çetin, E. (2014). Bir sosyal yardımlaşma pratiği olarak askıda kahve ve sadaka taşı. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, s.41.
• Çolak, A. (2003). İslam’ın iktisadi prensipleri. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 3(4), s.29-49.
• Demir, H., Songür, N. (1999). Sosyal Sorumluluk ve İş Ahlaki. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(3), 150-168.
• Donati, P. (2013). Sociologia della relazione. Bologna: İl Mulino, s. 184.
• El, S. N. (2022). Sürdürülebilir Gıda Sistemlerinde Optimum Beslenme Yaklaşımı. N. Bağdatlıoğlu (Ed.), Sürdürülebilir Gıda Sistemleri Üzerine Araştırmalar (s.75).
• Ermiş, E., Doğan, E., Erilli, N., Satıcı, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin beslenme alişkanliklarinin incelenmesi: Ondokuz Mayis Üniversitesi örneği. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 6(1), s.30-40.
• Erol, G., Alaşhan, A. (2019). Özel Günlerde Geleneksel Yemek Anlayışı: Ürgüp Örneği, 4. Uluslararası Gastronomi Turizmi Araştırmaları Kongresi, s.19-21.
• Etzioni, A. (2014). Communitarianism revisited. Journal of Political Ideologies, 19(3), 241-260.
• FAO. (2020). Türkiye’nin Gıda Kayıpları ve İsrafının Önlenmesi, Azaltılması ve Yönetimine ilişkin Ulusal Strateji Belgesi ve Eylem Planı. Ankara
• FAO/WHO. (2020). The state of food security and nutrition in the world 2020. Transfomation food systems for affordable healthy diets. Rome.
• Farming First. (2022). Sürdürülebilir Tarım. Erişim adresi: https://farmingfirst.org/portal/agriculture/. Erişim Tarihi: 05.04.2023.
• Filiz, B., Demirhan, G. (2015). Bireysel ve sosyal sorumluluk ölçeğinin (BSS-Ö) Türk diline uyarlanma çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 26(2), s.51-64.
• Güneş, E. (2016). Besinler ve beslenme çalışmalarında Drosophila. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 19(3), s.236-243.
• Gürçayır, S. (2010). Türk ve Makedon kültürlerinde geçiş ritüelleri ve yemekler. Aynı Tadı Paylaşmak: Türkiye ve Makedonya Geleneksel Ortak Mutfağı Çalıştayı, s.66-73.
• Güzel, T. (2010). Kurumsal sosyal sorumluluk yönelimli otel işletmeleri uygulamaları. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), s.285-304.
• Haydaroğlu, M., Bilgiç, P. (2023). Sürdürülebilir Kalkınmada Beslenme ve Besinin Gerçek Fiyatı. Beslenme ve Diyet Dergisi, 51(2), 95-103.
• Heidenstrøm, N., Hebrok, M. (2022). Dijital gıda tedarik platformlarında sürdürülebilirlik potansiyelini gerçekleştirmeye doğru: Norveç'te yemek kutusu şemaları ve çevrimiçi market alışverişi örneği. Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim, 29, s.831-850.
• Hinrichs, P. (2010). Ulusal Okul Öğle Yemeği Programının eğitim ve sağlık üzerindeki etkileri. Politika Analizi ve Yönetimi Dergisi, 29 (3), s.479-505.
• Kasar, H. (2021). Türk mutfak kültürü evreleri ve mutfak sentezinin incelenmesi. Journal of Humanities and Tourism Research, 11(2), s.359-378.
• Merve, K. O. Ç., Yalçın, S. (2023). Afetlerde Krize Müdahale: Kahramanmaraş Depremi’nde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın Çalışmaları. Uluslararası Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 3(2), 93-105.
• Meybeck, A., Gitz, V. (2017). Sürdürülebilir gıda sistemleri içinde sürdürülebilir diyetler. Beslenme Derneği Tutanakları, 76 (1), s.1-11.
• Mohr, L.A, Webb, D.J., Harris, K.E. (2001). Tüketiciler şirketlerin sosyal sorumluluk sahibi olmasını mı bekliyor? Kurumsal sosyal sorumluluğun satın alma davranışı üzerindeki etkisi. Tüketici İşleri Dergisi, 35 (1), s.45-72.
• Öz, C. S., Erusta, M. (2023). Türkiye'de Yoksulluğun Görünümü ve Yoksullukla Mücadelede Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının Rolü. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 183-210.
• Özen, Y. (2014). Kişisel ve sosyal sorumluluk bağlamında medya ve ahlak. Journal of European Education, 4(2), s.1-10.
• Pekcan Aydin, C. (2017). Yemekhanesi olan ve olmayan okullarda öğrenim gören lise öğrencilerinde obezite görülme sıklığının ve beslenme alışkanlıklarının karşılaştırılması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Pekcan, A.G., Şanlıer, N., Baş, M. (2022). Beslenme rehberleri: Besine dayalı beslenme rehberleri ve diyet referans değerleri (besin ögesi alım miktarları) önerileri, Türkiye Beslenme Rehberi, s. 3.
• Pektaş, G.Ö. E., Gürce, M.Y (2018). Tüketicilerin Diyet Odaklı Davranışları, Organik Beslenme ve Çevreye Duyarlı Davranışları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (4), s.1507-1515.
• Popkin, B. M., Adair, L. S., Ng, S. W. (2012). Global nutrition transition and the pandemic of obesity in developing countries. Nutrition reviews, 70(1), s.3-21.
• Sabbağ, Ç. ve Boğan, E. (2019). Türk mutfağının gelişim sürecine genel bakış. Sarıışık, M ve Özbay, G. (Ed). Ulusal gastronomi ve Türk mutfağı tarihçe hammadde ritüeller, özgün yemekler ve reçeteler (ss. 3-60). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Sağır, A. (2012). Bir yemek sosyolojisi denemesi örneği olarak tokat mutfağı. Electronic Turkish Studies, 7(4), s. 2675- 2695.
• Sezgin, A. C., Onur, M. (2017). Kültür Mirası Düğün Yemekleri’nin Gastronomi Turizmi Açısından İncelenmesi: Erzincan İli Örneği. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 203, s.214.
• Şenkayas, H. (2022). Döngüsel Gida Tedarik Zinciri İçin Blokzincir Kullanımı. 8th International EMI Entrepreneurship & Social Sciences Congress, 17-19 Kasım 2022, Aksaray, Türkiye, s.601.
• Tamer, A., Nalbant, A. (2021). Beslenme ve Bağışıklık Sistemi. Sakarya Tıp Dergisi, 11(2), s.458-466.
• TDK (2023). Sosyal sorumluluk teriminin anlamı. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/, Erişim tarihi: 29.05.2023
• Tutar, F., Ekici, M. (2022). Türkiye'de tarım eksenli sürdürülebilir kalkınma için biyoekonomi. Omer Halisdemir Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(3).
• Ünsal, A. (2019). Beslenmenin önemi ve temel besin öğeleri. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3), s.1-10.
• Üzülmez, M., Onur, M. (2021). Osmaniye mutfak kültüründe yer alan yemek ritüelleri üzerine bir araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2), s.1349-1368.
• Yeri, R. S., Armutlu, A. (2023). Aile Sosyal Destek Programı (Asdep): Kapsamı, Uygulamaları Ve Sosyal. BİDGE Yayınları, 85.
• Yeşil, Y. (2014). Türk Dünyası’nda geçiş dönemi ritüelleri üzerine tespitler. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(9), s.117-136.
• Zamantılı Nayır, D. & Demiralay, S. (2007). Kurumsal Sosyal Sorumluluk Kavramının Gıda Sanayii Tedarik Zincirindeki Yeri: Sorumluluklar, İşlevler ve Unsurlar. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23 (2), 0- . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/muiibd/issue/491/4315.