Kadın Okul Yöneticilerinin Liderlik Davranışlarının Ortaya Çıkmasında Etkili Olduğunu Düşündükleri Faktörler Hakkındaki Görüşleri

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 1, 104 - 121, 28.06.2018

Hatice Kılınç , Necati Cemaloğlu

Öz

Bu araştırmanın amacı, kadın okul yöneticilerinin liderlik davranışlarının ortaya çıkmasında etkili olduğunu düşündükleri faktörler hakkındaki görüşlerini değerlendirmektir. Araştırmada kadın okul yöneticilerinin liderlik davranışları hakkındaki görüşlerine, nitel araştırma yöntemi kullanılarak ulaşılması hedeflenmiştir. Araştırma nitel araştırma desenlerinden olgubilim çalışması olarak yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara ili Çankaya ilçesinde bulunan okullarda görev yapan on kadın okul yöneticisi oluşturmaktadır. On kadın okul yöneticisine, araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formunda bulunan sekiz görüşme sorusu yöneltilmiş, görüşme dökümlerinin tema ve kodları çıkartılmıştır. Kadın okul yöneticilerine, liderlik davranışlarının ortaya çıkmasında etkili olduğunu düşündükleri faktörler hakkındaki görüşleri sorulmuştur. Kadın yöneticilerin verdikleri cevaplarla “cinsiyet”, “kişilik”, “aile”, “eğitim” ve “roller” liderlik davranışlarının ortaya çıkmasında etkili olan faktörler olarak değerlendirilmiştir. Araştırmacı tarafından bu faktörler, içsel (cinsiyet ve kişilik) ve dışsal faktörler (aile, eğitim ve roller) olarak iki ana grupta toplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

lider , liderlik , kadın , okul yöneticisi

Opinions on Factors That Women School Administrators Think Affecting Leadership Behavior

Öz

The purpose of this research is to assess the views of women school administrators on the factors they think effective in the emergence of leadership behaviors. In the research, it was aimed to reach the opinions of female school administrators about leadership behaviors using qualitative research method The research was conducted as a case study from qualitative research designs. The study group consisted of ten female school administrators working in the schools located in the province of Ankara, Çankaya. Ten female school administrators were directed to eight interview questions in a semi-structured interview form prepared by the researcher, and the themes and codes were drawn of interview dossiers. Women school administrators were asked their views on the factors that they thought effective in bringing about leadership behaviors. The answers given by women administrators are considered as factors that are effective in the emergence of "gender", "personality", "family", "education" and "role" leadership behaviors. By the researcher; these factors are grouped into two main groups as internal (gender and personality) and external factors (family, education and role).

Anahtar Kelimeler

leader , leadership , women , school administrator

Kaynakça

• Abolade, D. A. (2014). Socio-cultural factor as determinant of female leadership quality; ımplications for human resource development. Ege Academic Review, 14(1), 53-62.
• Acar, H. (2002, Mayıs). 21. Yüzyıla girerken Milli Eğitim Bakanlığı’nda eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesi ve geliştirilmesinde yeni yaklaşımlar. 21'nci Yüzyıl Eğitim Yöneticileri Yetiştirilmesi Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Açıkalın, A. (2000). İlköğretim okulu yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özellikleri ile empati becerileri arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi).https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Ada, Ş., & Akan, D. (2007). Değişim sürecinde etkili okullar. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-31.
• Ahuja, M. K., & Thatcher, J. B. (2005). Moving beyond intentions and toward the theory of trying: effects of work environment and gender on post-adoption information technology use. MIS quarterly, 29(3), 427-459.
• Bakay, E., & Kalem, G., (2009). Ulusal Araştırma Raporu (Türkiye) Türk Eğitim Sistemi ve Etkili Okul Göstergeleri, Education and Culture Lifelong Learning Programme, Project Number:142320-LLP-1-2008-1-TR- COMENIUS-CMP.
• Balcı, A. (1993). Etkili okul: Kuram, uygulama ve araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Balcı, A. (2002). Etkili okul ve okul geliştirme. Ankara: Pegem.
• Buluç, B. (2009). İlköğretim okullarında bürokratik okul yapısı ile okul müdürlerinin liderlik stilleri arasındaki ilişki. Eğitim Bilim Dergisi, 34(152), 71-86.
• Cemaloğlu, N. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile yıldırma arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 77-87.
• Cemaloğlu, N. (2007a). Okul yöneticilerinin liderlik stillerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 73-112.
• Cemaloğlu, N. (2011). The relationship between leadership styles of primary school principals and organizational health of school and workplace bullying. Journal of Educational Administration, 49(5), 1-37.
• Cemaloğlu, N., & Kılıç, A. (2012). Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki Covey, S. (1997). Creative freedom. Executive Excelence.
• Çelik, C., & Özdevecioğlu, M. (2001, Ekim). Kadın girişimcilerin demografik özellikleri ve karşılaştıkları sorunlara ilişkin Nevşehir ilinde bir araştırma. 1. Orta Anadolu Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Day, D., & Stogdill, R. (1972). Leader behavior of male and female supervısors: A comparative study. Personnel Psychology, 25, 353-360. Duranay, P. (2005). Orta öğretim kurumlarının etkili okul özelliklerini karşılama düzeyleri: Erzurum örneği. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Eagly, A., & Johannesen-Schmidt, M. (2001). The leadership styles of women and men. Journal of Social Issues, 6(22).
• Gamage, D. T. (2001). British reforms in school management: a decade of experience with LMS. Studies in International Relations, 22(2), 23-54.
• Girman, P. (2001). Ortaöğretim kurumlarının etkili okul özellikleri karşılama düzeyleri. (Yüksek Lisan Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Growe, R., & Montgomery, P. (2000). Women and the leadership paradigm: Bridging the gender gap. National Forum Journal, 17E, 1-7.
• Hasan, A., & Othman, A. (2012). When it comes to leadership, does gender matter? Kuwait Chapter of Arabian Journal of Business and Management Review, 2(3), 12-20.
• Helvacı, M., & Aydoğan, İ. (2011). Etkili okul ve etkili okul müdürüne ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 41-61.
• Hesapçıoğlu, M. (1991). Etkin okul araştırmaları. Eğitimde Arayışlar: Eğitimde Nitelik Geliştirme 1. Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, İstanbul Kültür Koleji, İstanbul.
• Hooijberg, R., & Di Tomaso, N. (1996). Leadership in an and of demographically diverse organizations. Leadership Quarterly, (7), 1-19.
• Jennings, R. (1994). Bussines elits. London: Biddles.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Karip, E. (1998). Dönüşümcü liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, (16), 443-466.
• Korkmaz, M. (2007). Örgütsel sağlık üzerinde liderlik stillerinin etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 13(49), 57-91.
• Leithwood, K., Jantzi, D., & Steinbach, R. (1999). Changing leadership for changing times. Buckingham: Open University.
• Levine, A., & Neft, N. (1997). Where women stand. An international report on the statu of women in 140 countres 1997-1998. NewYork: Random House.
• Lim, J.Y.K., Chidambaram, L. & Carte, C. (2008). Impression Management and Leadership Emergence in Virtual Settings: The Role of Gender and Media, Proceedings of JAIS Theory Development Workshop. Sprouts: Working Papers on Information Systems, 8(22).
• Milli Eğitim Bakanlığı (2014). Çankaya İlçe Millî Eğitim Müdürlüğüne bağlı okullarda görev yapan öğretmen ve yönetici verileri. http:meb.gov.tr sayfasından erişilmiştir. Oral, Ş. (2005). İlköğretim okullarının etkili okul kavramı açısından değerlendirilmesi: Batman ili örneği. (Yüksek Lisans Tezi). https://www.tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Owen, H., Hodgson, V., & Gazzard, N. (2004). Liderlik el kitabı. (M. Çelik, Çev.) İstanbul: Optimist.
• Özkaya, M. (2003). Cam Tavanı Kıran 100 Türk Kadını. Celal Bayar Üniversitesi Yüksek Öğretim Vakfı.
• Patton, M. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün, & S. B. Demir, Çev.) Ankara: Pegem Akademi.
• Paulišić, M. and Gonan Božac, M. (2013, November). Women Managers in Croatia: Leadership Styles Analysis. Paper presented at the 9th European Conference on Management Leadership and Governance, Avusturya.
• Pehlivan, İ. (1997). Cincinnati Üniversitesi yönetici yetiştirme akademisi: Okul müdürü yetiştirmede farklı bir yaklaşım. Eğitim Yönetimi, (9), 83-96.
• Purkey, S., & Smith, M. (1983). Effective schools: A review. https://www.jstor.org/ stable/1001168?seq=1#page_scan_tab_contents sayfasından erişilmiştir.
• Sandberg, Ş. (2013). Sınırlarını zorla: Kadınlar, iş ve liderlik isteği (Z. K. Yılmaz, Çev.) İstanbul: Doğan Egmont.
• Şimşek, H., & Yıldırım, A. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Şişman, M. (1996). Etkili Okul Yönetimi, İlkokullarda Bir Araştırma.Yayımlanmamış Araştırma Raporu. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi.
• Şişman, M. (2014). Öğretim liderliği. Ankara. Pegem Akademi.
• Turan, S. (2006). Eğitim liderliği. Okul yönetimlerini geliştirme programı ders notları. Ankara: MEB İlköğretim Genel Müdürlüğü.
• Yıldırım, C. (2006). Okul müdürlerinin liderlik stillerinin örgütsel sağlık üzerindeki etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Zel, U. (2006). Kişilik ve liderlik. Ankara: Nobel.