SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİM PROGRAMINDA YER ALAN TARİH KONULARI: ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE DAYALI NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2013, Cilt: 11 Sayı: 4, 343 - 361, 01.12.2013

Murat Keçe

Öz

Tarih, Sosyal Bilgiler Öğretim Programında yer alan temel disiplinlerden biridir. Tarih konularının Sosyal Bilgiler Programlarındaki yoğunluğu bilinmekte ve tarih bilimine ayrı bir önem atfedilmektedir. Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin 6. ve 7. sınıf Sosyal Bilgiler Programı’ndaki tarih konularına yönelik görüşlerini incelemektir. Nitel araştırma yöntemlerine göre hareket edilen bu çalışmada veri toplama aracı olarak görüşme tekniğinden yararlanılmıştır. Bu amaçla çalışma grubunda yer alan 14 öğretmen ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların genel olarak 6. sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programındaki tarih konularına ilişkin olumlu değerlendirmelerde bulunmalarına rağmen 7. sınıf Sosyal Bilgiler Programı hakkında çok fazla olumlu görüş belirtmedikleri tespit edilmiştir. Öğretmenlerin 7. sınıf Sosyal Bilgiler Programındaki tarih konularına ilişkin; tarih konularının yoğunluğu, merkezi sınavlardaki soru tipleri ile program içeriğinin uyuşmadığı, kronolojik sıralamanın olmamasından kaynaklanan olaylar arası bağlantı kopukluğu, tam anlamıyla disiplinler arası yaklaşımın görülmediği ve siyasi tarih konularına sosyal tarih konularından daha fazla yer verildiği gibi durumları sıklıkla vurguladıkları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler Öğretim Programı, Sosyal Bilgiler öğretmeni, Tarih öğretimi

HISTORY SUBJECTS IN THE SOCIAL STUDIES CURRICULUM: TEACHERS’ OPINIONS BASED ON A QUALITATIVE RESEARCH

Öz

History is one of the basic disciplines in social studies curriculum. Density of history subjects has been known
in the social studies curriculum and attributed a special importance to the science of history. The purpose of this
research is to examine social studies teachers’ views about the subjects of history in the 6. and 7. grades social
studies curriculum. In this study, interview technique as qualitative research method was utilized as a means of
data collection. For this purpose, interviews were held with 14 teachers in the study group. Although participants
generally made positive evaluations about the subjects of history in the 6. grade social studies curriculum, it was
determined that they expressed negative opinions about the 7. grade social studies curriculum. Also it was
determined that density of the subjects of history, the conflict between types of questions in the central exams
with contents of the curriculum, lack of chronological ordering due to lack of connection between events, lack of
interdisciplinary approach, political history took place much more than subjects of social history such situations
often were emphasized by teachers as mainly problems.

Anahtar Kelimeler

Social studies curriculum, Teacher of social studies, The teaching of history

Kaynakça

• Arıkan, Z. (1997). Ders kitaplarında Avrupa tarihi. İçinde: Salih Özbaran (Ed.), Tarih Öğretimi ve Ders Kitaplar, (153-168). İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Aslan, E. (2006). Neden tarih öğretiyoruz. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 162-174.
• Ata, B. (2009). Sosyal bilgiler ünitesi kavramı üzerine bazı düşünceler. İçinde: Refik Turan, Ali Murat Sünbül ve Hakan Akdağ (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar -1, (25-42). Ankara: Pegem A Yayınları.
• Barth, J. ve Demirtaş, A. (1997). İlköğretim sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: YÖK/Dünya Bankası MEGEP Yayınları.
• Çizakça, M. (1997). Ortaöğretimde tarih öğretiminde içerik yenilemesi. İçinde: Salih Özbaran (Ed.), Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, (237-242). İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Dilek, D. (2007). Tarih derslerinde öğrenme ve düşünce gelişimi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Dinç, E. (2006). Tarih öğretmenlerinin mevcut lise tarih müfredat programı ve tarih öğretiminin amaçları hakkındaki görüşleri. KEFAD, 7(2), 263-276.
• Stearns, P. N. (2009). Neden tarih öğreniyoruz. (çeviri Erkan Dinç), Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 118-127.
• İnal, K. (1996). Eğitimde ideolojik boyut. Ankara: Doruk Yayınları.
• Kabapınar, Y. (1997). Kredili sistem ve lise tarihi. İçinde: Salih Özbaran (Ed.), Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, (221-236). İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Keçe, M. ve Merey, Z. (2011). İlköğretim sosyal bilgiler kazanımlarının sosyal bilim disiplinlerine ve disiplinler arası anlayışa uygunluğunun belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 110-139.
• Keçe, M. (2009). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin tarih okur-yazarlığı durumlarının belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Koullapis, L. G. (1997). Türkiye’de Ders Kitapları ve UNESCO’nun Önerileri. İçinde: Salih Özbaran (Ed.), Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, (283-292). İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Köstüklü, N. (2001). Sosyal bilimler ve tarih öğretimi. Konya: Günay Ofset.
• MEB, (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi (4. ve 5. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Basımevi.
• Ortaylı, İ. (1997). Tarih öğretimi için yazılabilecek kitaba ilişkin sorunlar. İçinde: Salih Özbaran (Ed.), Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, (45-54). İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Özbaran, S. (1997). Neden ve nasıl tarih. İçinde: Salih Özbaran (Ed.), Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, (25-33). İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Özdemir, Ç. (1995). Sosyal bilgiler öğretiminde insan ilişkilerinin yeri ve önemi. TED XIII. Öğretim Toplantısı: Sosyal Bilgiler Öğretimi ve Sorunları. 25-26 Mayıs. TÜBİTAK, Ankara.
• Öztürk, C. (2007). Sosyal Bilgiler: Toplumsal Yaşama Disiplinler arası Bir Yaklaşım. İçinde: Cemil Öztürk (Ed.), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: PegemA Yayınları.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Paykoç, F. (1991). Tarih öğretimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
• Safran, M. (1993). Lise öğretmen ve öğrencilerine göre tarih dersinin amaçları. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 35-46. Tarih Vakfı (2002). Tarih eğitiminde yeni bir modele ihtiyacımız var http://www.tarihvakfi.org.tr/egitim/yenimodel.asp ulaşıldığı tarih: 05.02.2012.
• Tunçay, M. (1977). İlk ve orta öğretimde tarih felsefe kurumu seminerleri: Türkiye’de Tarih Eğitimi. 276-285. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Tunçay, M. (1997). Tarih öğretiminin iyileştirilmesine yönelik düşünceler. İçinde: Salih Özbaran (Ed.), Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, (55-57). İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Turan, R. ve Ulusoy K. (2011). Sosyal bilgiler disiplininde tarihin yeri ve önemi. İçinde: Refik Turan ve Kadir Ulusoy (Ed.), Sosyal Bilgilerin Temelleri, (138-155). Ankara: Maya Akademi Yayınları. Woodruff, M. E. (1983). Vermont literature and fiction for elementary students. http://www.eric.ed.gov/ERICWebPortal/contentdelivery/servlet/ERICServlet?accno=ED245995
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yuvalı, A. (1987). Cumhuriyet döneminde tarih öğretimi. Türk Kültürü Dergisi, 25(291), 389-397.