BİYOLOJİ ÖĞRETİMİNDE YABANCI TERİM SORUNU

Yıl 2011, Cilt: 9 Sayı: 4, 775 - 798, 01.12.2011

Güneş Güneş Turan Güven

Öz

Bu çalışmada, lise biyoloji öğretiminde yaşanan “yabancı terim” sorunu ele alınmıştır. Orta öğretim
biyoloji programına göre hazırlanmış başlıca 10 Lise Biyoloji ders kitabı taranarak 627 yabancı terim
tespit edilmiş; bu yabancı terimlerin anlam ve içeriklerinin öğrenciler tarafından özümsenip
özümsenmediği, başarı testi (biyoloji terimleri testi) ile denenmiştir. Araştırmanın örneklemini, 2007-
2008 eğitim-öğretim yılı güz döneminde, Ankara’da bulunan Alparslan Anadolu Lisesi, Atatürk Anadolu
Lisesi, Gazi Çiftliği Lisesi ve Mimar Sinan Lisesinde öğrenim gören fen bölümü lise ikinci ve üçüncü sınıf
öğrencileri (Toplam 762 kişi) oluşturmuştur. İstatistiksel analizde SPSS programı kullanılmış;
öğrencilerin test sorularına verdiği cevapların frekans (f) ve yüzdeleri (%) hesaplanmıştır. Yapılan
istatistiksel analizler sonucunda, düz lise öğrencilerinden; lise 2. sınıf öğrencilerinin genel başarı yüzdesi
% 35,8, lise 3. sınıf öğrencilerinin genel başarı yüzdesi ise % 46,9 olarak hesaplanmıştır. Anadolu lisesi
öğrencilerinden; lise 2. sınıf öğrencilerinin genel başarı yüzdesi % 58,2, lise 3. sınıf öğrencilerinin genel
başarı yüzdesi ise % 70,4 olarak hesaplanmıştır. Öğrencilerin genel başarı yüzdelerinin düşük olduğu
görülmüştür. Anadolu lisesi öğrencilerinin genel başarı yüzdeleri, düz lise öğrencilerine oranla daha
yüksektir. Gerek düz lise gerekse Anadolu lisesi 3. sınıf öğrencilerinin başarı yüzdeleri lise 2. sınıf
öğrencilerinden daha yüksektir. Öğrencilerin yabancı biyolojik terimleri algılama, özümseme ve
kullanmada sorunlar yaşadıkları gösterilmiş; bu durum, öğrenci başarısını olumsuz yönde etkileyen
faktörlerden biri olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Biyoloji öğretimi, yabancı terim, eğitim

THE MATTER OF FOREIGN TERMINOLOGY IN THE EDUCATION OF BIOLOGY

Öz

This particular work focuses on the “foreign terminology” issues dealt in the secondary education/junior
high level. Out of 10 biology textbook; designed for the secondary educational level; 627 foreign terms
were extracted, meaning and composition of such terms, the level of comprehension of them by the pupils
are evaluated through an achievement test (test of biology terminology). Research sampling had been
conducted within the 2007-2008 fall semester, among the science major sophomore and junior students
enrolled to Alparslan Anadolu High School, Atatürk Anadolu High School, Gazi Çiftliği High School and
Mimar Sinan High School in Ankara (totaling 762 subjects). For statistical analysis, SPSS program had
been utilized; frequency (f) and percentages (%) were measured to the responds given to the test
questions by the students. Result of the statistical analysis, among the sophomore students average
percent of achievement calculated was 35,8%, junior class students’ average percent of achievement was
46,9%. Among the Anadolu high school students; sophomore class pupils’ average percent of
achievement was 58,2%, junior class students’ were 70,4%. It has been analyzed that the overall
percentage of achievement was considerably low. Achievement score of the Anadolu High School
students were higher than the State high school students. It has been stated that students
experienced problems on perceiving, comprehending and utilizing the biological terms; such condition
are among the factors that has an adverse affect on the level of achievement of students.

Anahtar Kelimeler

Biology education, foreign term, education.

Kaynakça

• Berker, N. (1999). Lise I Biyoloji ders kitabı. Ankara: Mega Yayıncılık.
• Berker, N. (1999). Lise II Biyoloji ders kitabı. Ankara: Mega Yayıncılık.
• Berker, N. (2003). Lise III Biyoloji ders kitabı. Ankara: Mega Yayıncılık.
• Cankur, N. Ş. (2002). Tıp eğitiminde dil: önemi, gelişmesi ve geleceği. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, (1), 29–32.
• Çıkmaz, S. (2006). Türkçe anatomi terimlerinin etimolojik ve semantik açıdan incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Trakya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Anatomi Anabilim Dalı.
• Göktolga, O. (2002). Cumhuriyet döneminde yönetim bilimi ve siyaset bilimi terimlerinin Türkçeleştirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güven, T., Kıvanç, E. ve Yel, M. (2001). Lise 1 Biyoloji ders kitabı. (Birinci Baskı). Ankara: Paşa Yayıncılık.
• Güven, T., Kıvanç, E. ve Yel, M. (2002). Lise II Biyoloji ders kitabı. (Birinci Baskı). Ankara: Paşa Yayıncılık.
• Kızılcan, A.N., Düzgün, E. ve Yılmaz, C. (2000). Lise I Biyoloji ders kitabı. Ankara: Düzgün Yayıncılık.
• Kızılcan, A.N., Düzgün, E. ve Yılmaz, C. (2001). Lise II Biyoloji ders kitabı. Ankara: Düzgün Yayıncılık.
• Kuleli, Ö. (1993). Bilim dili Türkçeleşebilmeli. Cumhuriyet Bilim Teknik, 338.
• MEB. (2003). Ders kitaplari yönetmeliği. MEB Tebliğler Dergisi, 66 (2549), 213- 221.
• Narin, M. (2005). İktisat terimleri üzerine. Türk Dili - Dil ve Edebiyat Dergisi, (642), 510–520.
• Örs, Y. (1978). Uluslararası tıp dili. Türk Dili Dergisi, (318), 165–171.
• Öztürk, E., Börü, S. ve Cavak, Ş. (2004). Lise I Biyoloji ders kitabı. (İkinci Baskı). İstanbul: MEB Yayınları.
• Sağdıç, D., Bulut, Ö. ve Korkmaz, S. (2004). Lise III Biyoloji ders kitabı. (İkinci Baskı). MEB Yayınları.
• Sucu, A., Bayar, S. ve Küpeli, M. (2005). Lise II Biyoloji ders kitabı. (Üçüncü Baskı). Ankara: MEB Yayınları.
• Şahin, N. (1994). Bilim kültür ve öğretim dili olarak Türkçe. (İkinci Baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• TDK (2005). Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları, Genişletilmiş 10. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Zülfikar, H. (1991). Terim sorunları ve terim yapma yolları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. 569.