ORTAÖĞRETİM OKULU MÜDÜRLERİNİN DÖNÜŞÜMCÜ LİDERLİK DAVRANIŞLARINI GERÇEKLEŞTİRME DURUMLARINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2011, Cilt: 9 Sayı: 2, 369 - 391, 01.06.2011

Ali Taş Azime Çetiner

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaöğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışlarını
gerçekleştirmelerine ilişkin öğretmen görüşlerini belirlemektir. Araştırma tarama modelinde
betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın verileri araştırmacılarca geliştirilen ölçekle toplanmıştır.
Araştırma kapsamında 167 ortaöğretim okulu öğretmenin görüşlerine başvurulmuştur. Veri
analizinde; aritmetik ortalama, t- testi, ANOVA ve korelasyon hesaplanmıştır. Araştırma
bulgularına göre; ortaöğretim okul müdürleri dönüşümcü liderliğin bütün boyutlarındaki
davranışları orta düzeyde gerçekleştirmektedirler. Ortaöğretim okul müdürlerinin dönüşümcü
liderliğin bütün boyutlarındaki davranışları gerçekleştirmelerini öğretmenlerin
değerlendirmelerinde cinsiyetlerine göre anlamlı fark bulunurken kıdemlerine ve branşlarına göre
anlamlı bir fark bulunmamıştır. Vizyon belirleme ve geliştirme liderlik davranışlarını
değerlendirmelerinde müdürle birlikte çalışma süresine göre anlamlı bir fark, dönüşümcü
liderliğin bütün boyutları arasında da olumlu yönde ilişkinin olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, dönüşümcü liderlik, okul yönetimi

THE PERSPECTIVE OF THE TEACHERS TOWARDS THE SECONDARY SCHOOL DIRECTORS' PERFORMING THE TRANSFORMATIONAL LEADERSHIP BEHAVIOURS

Öz

The purpose of this study is to introduce the teachers opinions about high school principals’
realizing their transformational leadership behaviours. The study is a descriptive survey. Data of
the study was obtained by questionnaire prepared by the researchers. 167 high school teachers’
opinions were applied for the study. For analyzing data; mean, t- test, ANOVA and correlation
were calculated. According to the findings of the reasearch, the high school principals realize
“sometimes” their behaviour in all dimensions of transformational leadership. Although there was
a significant difference in teachers’ assessment of high school principals’ realizing behaviours in
all dimensions of transformational leadership in terms of gender, there wasn’t a significant
difference in terms of seniority of the teachers and their branches. In addition, there was a
significant difference in teachers’ assesments about principals’ transformational leadership
behaviours in identifying and developing vision in terms of teachers’ working period with their
principals, and it was found out there is a positive relationship among all dimensions of
transformational leadership.

Anahtar Kelimeler

Leadership, transformational leadership, school management

Kaynakça

• Akbaba Altun, S. (2002). İlköğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü liderliğe verdikleri önem ve uygulama düzeyleri.İnternetten 01Temmuz 2007 tarihinde alınmıştır. http://ilkogretim-online.org.tr/vol2say1/v02s01b.htm
• Allix, M. Nicholas. (2000). Transformational leadership, democratic or despotic?. Educational
• Management & Administration, 28(1).
• Barnett, K., Mccormick, J. ve Conners, R. (2001). Transformational leadership in school- panacea, placebo or problem?. Journal of Education Adminisration, 39 (1), 24-46.
• Bass, B. M.ve Avolıo, B.J. (1995). Multifactor leadership questionnaire for research. Mind Garden, Palo Alto, California.
• Bass, B. M. ve Avolıo, B.J. (1997). Transformational leadership: a response to critiques. Academic Pres, New York.
• Bass, B. M. ve Steidlmeier, P. (1999). Ethics, character, and authentic, transformational leadership behaviour. Leadership Quarterly, 10 (2).
• Black, J.S. ve Porter, L.V. (2000). Management: Meeting new challenge. New Jersey, Prentice-Hall.
• Buluç, B. (2009). İlköğretim okullarında bürokratik okul yapısı ile okul müdürlerinin liderlik stilleri arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 34 (153), 71– 86.
• Celep, C. (2004). Dönüşümsel liderlik, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Cemaloğlu, N. (2007a). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile yıldırma arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33: 77–87.
• Cemaloğlu, N. (2007b). Okul yöneticilerinin liderlik stillerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (1), 73–112.
• Chermers, M. (1997). An ıntegrative theory of leadership. University of California. Santa Cruz: USA.
• Çelik, V. (1998). Eğitimde dönüşümcü liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16, 423–442.
• Çelik, V. (2007). Eğitimsel liderlik. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çetiner, A. (2008). İlköğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışlarını gösterme düzeylerine ilişkin öğretmen görüşleri (Burdur İli örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, SDÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Çobanoğlu, F. (2003). İlköğretim yöneticilerinin dönüşümcü liderlik davranışları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli. Demir, (2008) K. moderating roles of collaborative culture and teachers’ self –efficacy. Eurasian Journal of Educational Research, 33, 93–112.
• Dubrin, A. J. (2006). Leadership, research, findings, practice and skills. USA: Houghton.
• Eraslan, L. (2002). Liderlikte post modern bir paradigma: dönüşümcü liderlik. İnternetten 15 Haziran 2008 tarihinde alınmıştır. http://www.insanbilimleri.com/makaleler/sosyoloji/liderlikte_post_modern. htm.
• Erçetin, Ş. (2000). Lider sarmalında vizyon. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Eren, E. (2000). Yönetim ve organizasyon. İstanbul: Beta Basım.
• Eryılmaz, F. (2006). Endüstri meslek lisesi okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik özelliklerine Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Gazi Üniversitesi Eğitim
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayıncılık.
• Karip, E. (1998). Dönüşümcü liderlik. Eğitim Yönetimi Dergisi, Yıl:4, Sayı: 16, Güz.
• Keçecioğlu, T. (1998). Liderlik ve liderler. İstanbul: Kal-Der Yayınları.
• Korkmaz, M. (2006). Okul yöneticilerinin kişilik özellikleri ile liderlik stilleri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 12 (46), 199–226.
• Korkmaz, M. (2007). Örgütsel sağlık üzerinde liderlik stillerinin etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 49, 57–91.
• Liontos, L. B. (1992). Transformational leadership. ERIC Document No. ED347636). İnternetten 08 Temmuz 2008 tarihinde alınmıştır. http://www.ericfacility.net/databases/ERIC_Digests/ed347636.html.
• Miner, J. B. (1992). Industrial-organizational psychology. McGraw Hill Inc.: New York
• Northouse, P. G. (2004). Leadership theory and practice. Sage Publication: London
• Oran, N. (2002). İlköğretim ve ortaöğretim okul yöneticilerinin dönüşümsel önderlik özelliklerine ilişkin öğretmenlerin algı ve beklentileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Ünv. SBE, Edirne.
• Özdemir, S. (2000). Eğitimde örgütsel yenileşme (4. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Özeralli, N. (2003). Effects of transformational leadership on empowerment and team effectiveness .İnternetten 17 Temmuz 2008 tarihinde alınmıştır. http://www.emeraldinsight.com/10.1108/01437730310494301 .
• Selçuk, Z. (2004).Talim ve Terbiye Kurulu Baskanı Prof. Dr. Ziya Selçuk'la söyleşi. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, Ağustos-Eylül, Yıl: 5, Sayı: 54–55.
• Şişman, M. (2004).Öğretim liderliği (2. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.