DERİNLEŞME AŞAMASINA YÖNELİK GELİŞTİRİLEN ÇALIŞMA YAPRAKLARININ ETKİLİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2011, Cilt: 9 Sayı: 1, 125 - 150, 01.03.2011

Sibel Er Nas Salih Çepni

Öz

Bu çalışmanın amacı, “Taneciklerin Çarpışmasıyla Isının Yayılması” ve “Tanecik
Olmadan Isının Yayılması” konularına yönelik, bütünleştirici öğrenme kuramının
5E modelindeki derinleşme aşamasına uygun olarak geliştirilen çalışma
yapraklarının etkililiğini incelemektir. Çalışmada yarı deneysel yöntem
kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini 47 altıncı sınıf öğrencisi oluşturmaktadır.
Veri toplama araçları olarak açık uçlu sorulardan, mülakatlardan ve gözlemlerden
faydalanılmıştır. Deney grubunda derinleşme aşamasındaki dersler, hazırlanan
çalışma yaprakları ile yürütülürken; kontrol grubunda ise dersler bu aşamada
mevcut ders kitabı kullanılarak işlenmiştir. Çalışma sonucunda deney ve kontrol
grubu öğrencilerinin iletim ve ışıma kavramlarını anlama düzeylerinde (U =106,
p < .05) deney grubu lehine anlamlı bir farklılık görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

5E modeli, derinleşme aşaması, çalışma yaprağı

DETERMINING EFFECTIVENESS OF THE WORKSHEETS BASED ON THE ELABORATE STAGE

Öz

The purpose of this study is to investigate effectiveness of the worksheets about
“Spread of Heat with the Collision of Particle” and “Spread of Heat without
Particle” based on the elaborate stage of the 5E model. The quasi-experimental
research desing was used. Sample is consist of 47 sixth grade students. The data was
collected by using open-ended qusetions, interviews and observations. At the
elaborate stage of lessons were being taught using prepared worksheets in the
experiment group and using course book in the control group. There was significant
difference (U =106, p < .05) between experiment and control groups understanding
levels.

Anahtar Kelimeler

5E model, elaborate stage, worksheet

Kaynakça

• Abraham, M.R., Grzybowski, E.B., Renner, J.W ve Marek, E.A. (1992). Understandings and misunderstandings of eighth graders of five chemistry concepts found in textbooks. Journal of Research in Science Teaching, 29, 105–120.
• Ayas, A. (1995). Fen bilimlerinde program geliştirme ve uygulama teknikleri üzerine bir çalışma: İki çağdaş yaklaşımın değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 149–155.
• Ayas, A., Çepni, S., Johnson, D. ve Turgut, M.F. (1997). Kimya öğretimi. Ankara: YÖK/ Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi Yayınları.
• Bodner, G.M. (1986). Constructivism: A theory of knowledge. Journal of Chemical Education, 63(10), 873–878.
• Bodner, G.M. (1990). Why good teaching fails and hard-working students do not always succeed? Spectrum, 28(1), 27–32.
• Çepni, S., Akdeniz, A.R. ve Keser, Ö.,F. (2000). Fen bilimleri öğretiminde bütünleştirici öğrenme kuramına uygun örnek rehber materyallerin geliştirilmesi. 19. Fizik Kongresi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Çepni, S., Aydın, A. ve Ayvacı, H. Ş. (2000). Dört ve beşinci sınıflarda fen bilgisi programındaki fizik kavramlarının öğrenciler tarafından anlaşılma düzeyleri. H.Ü. Eğitim Bilimleri Sempozyumu, Ankara, Bildiriler Kitabı, 135–140.
• Çepni, S., Şan, M. H., Gökdere, M. ve Küçük , M. (2001). Fen bilgisi öğretiminde zihinde yapılanma kuramına uygun 7E modeline göre örnek etkinlik geliştirme. Yeni Binyılın Başında Türkiye’de Fen Bilimleri Eğitim Sempozyumu, Maltepe Üniversitesi, İstanbul, Bildiriler Kitabı, 183–190.
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (Gözden geçirilmiş baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Demircioğlu, G., Özmen, H. ve Demircioğlu, H. (2004). Bütünleştirici öğrenme kuramına dayalı olarak geliştirilen etkinliklerin uygulamasının etkililiğinin araştırılması. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 1, 21–34.
• Er Nas, S., Çepni, S., Yıldırım, N. ve Şenel, T. (2007). Çalışma yaprağının öğrenci başarısı üzerindeki etkisi: Asit baz örneği. Edu 7, 2, 2.
• Gürses, E. (2006). Durgun elektrik konusunda yapılandırıcı öğrenme kuramına dayalı, 5E modeline uygun olarak geliştirilen dokümanların uygulanması ve etkililiğinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Hand, B. ve Treagust, D.F. (1991). Student achievement and science curriculum development using a constructive framework. School Science and Mathematics, 91(4), 172–176.
• Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Keser, Ö.F. (2003). Fizik eğitimine yönelik bütünleştirici bir öğrenme ortamı tasarımı ve uygulanması. Yayınlanmamış doktora tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Martin, D.J. (1997). Elementary science methods, A constructivist approach. Delmar Puplishers.
• Orgill, M. ve Thomas. M. (2007). Analogies and the 5E model. The Science Theacher, 40–45.
• Özbek, R. (2005). Öğretmen algılarına göre eğitim fakültesi öğretim programının, ilköğretim öğretim ortamlarının ve öğretmenlerin ―yapılandırmacı öğretim‖ anlayışına yönelik düşüncelerinin değerlendirilmesi. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli.
• Özdemir, Ö. (2006). İlköğretim 8. sınıf türün devamlılığını sağlayan canlılık olayı (üreme) konusunun çalışma yaprakları ile öğretiminin öğrenci erişisine ve kalıcılığına etkisi. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Özdemir, Ö., Ülker, M., Uyguç, M., Huyugüzel, P., Çavaş, B. ve Kesercioğlu, T. (2002). Fen eğitiminde inşacı yaklaşım ve kavram haritalarını kullanımının öğrenci başarılarına olan etkileri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, ODTÜ, Ankara.
• Özmen, H. ve Yıldırım, N. (2005). Çalışma yapraklarının öğrenci başarısına etkisi: Asitler ve bazlar örneği. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 2, 124–142.
• Özmen, H. (2002). Kimyasal reaksiyonlar ünitesindeki kavramların öğretimine yönelik rehber materyal geliştirilmesi ve uygulanması. Yayınlanmamış doktora tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Özsevgeç, T. (2006). Kuvvet ve hareket ünitesine yönelik 5E modeline göre geliştirilen öğrenci rehber materyalinin etkililiğinin değerlendirilmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 3(2), 36–48.
• Özsevgeç, T. (2007). İlköğretim 5. sınıf kuvvet ve hareket ünitesine yönelik 5E modeline göre geliştirilen rehber materyallerin etkililiklerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Saka, A. (2006). Fen bilgisi öğretmen adaylarının genetik konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesinde 5E modelinin etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Sifoğlu, N. (2007). İlköğretim 8. sınıf fen bilgisi dersinde yapısalcı öğrenme ve probleme dayalı öğrenme yaklaşımlarının öğrenci başarısı üzerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, G.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Smerdan, B.A. ve Burkam, D.T. (1999). Access to constructivist and didactic teaching: Who gets it? Where is it practiced? Teachers College Record, 101,1, 5.
• Ek 1: Çalışma Yaprağı
• CİVCİV CAN’A YARDIM EDELİM…
• Etkinliğin Yapılışı: ……………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………….
• — Gözlemler süresince elde ettiğiniz sonuçları aranızda tartışarak aşağıya yazınız. Bu sonuçlardan neler çıkarabiliriz? ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………. Ek 1’in devamı
• — Evdeki kullandığımız tencerelerin ve çaydanlıkların sapları genellikle plastikten yapılır. Sizce bunun nedenleri neler olabilir? Açıklayınız. ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….…
• — Sizce tencerelerin veya çaydanlıkların saplarının metalden yapılmasının herhangi bir sakıncası olabilir mi? Neden? ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….…
• — Tencerelerin veya çaydanlıkların saplarında kullanabilecek plastikten başka maddeler önerebilir misiniz? Bu maddeler neler olabilir?
• ………………………………………………………………………………………………………….…
• — Güner bir bardak sıcak çaya metal kaşığı daldırıyor. Bir süre sonra elinin yandığını hissediyor. Buna benzer örnekler veriniz.
• ………………………………………………………………………………………………………….…
• Ek 2: Açık Uçlu Sorular Oluşan Test SORULAR
• Isı boşlukta ve saydam ortamlarda nasıl yayılır ve bu yayılma şekline ne denir?
• Güneşli bir günde havanın soğuk olmasına rağmen arabanın içi ısınmaktadır. Size göre bu durumun sebebi
• nedir? Açıklar mısınız?
• Isı katı haldeki maddelerde nasıl yayılır ve bu yayılma şekline ne denir?
• Aynı metalden yapılmış uzunluk ve kalınlıkları aynı A,B ve C çubuklarına aşağıdaki şekildeki gibi mum damlatılıyor. Çubuklar özdeş mumlarla eşit süre ısıtıldığında mumların erime sırası nasıldır? Niçin?
• Isının iletim yolu ile yayılmasına günlük hayattan örnekler veriniz?
• Isının ışıma yolu ile yayılmasına günlük hayattan örnekler veriniz?