DİL EDİNİMİ VE DEĞER ÖĞRETİMİ SÜRECİNDE MASALIN ÖNEMİ VE İŞLEVİ

Yıl 2007, Cilt: 5 Sayı: 3, 463 - 477, 01.09.2007

Halit Karatay

Öz

Çocuk Edebiyatı, çocuğu eğlendirme, ona hoş vakit geçirmenin yanında eğitici yönüyle de öne
çıkar. Bu edebiyat, çocuğu doğrudan eğitmek amacıyla vücuda getirilmese de, onda olumlu etki ve
izlenimler bırakmayı amaçlar. Çocuğun çevreyi algılayış, olayları seziş ve karşılaşabileceği durumlar
karşısında olumlu tutum ve davranış sergileme, geliştirme ve kazanmasına olanak sağlar. Çocuk
edebiyatı ürünleri arasında yer alan masal, bir yandan çocuğun dil becerilerini geliştirirken bir yandan
da çocukta millî ve evrensel kültür değerlerine karşı bir bilinç uyandırır. Çocuğun dil ile ilgili herhangi
bir probleminin çözümünde dil edinimi için hazırlanan öğretim materyallerinin etkili ve verimli olması,
dil eğitimi üzerine yapılan bilimsel çalışmaların takibine bağlıdır. Günümüzde ulaşılan bilimsel
bulguların sürekli olarak çeşitlenmesi, dil edinimi ve kültür aktarımı için hazırlanan öğretim
materyallerinin de ona göre yenilenme ve değiştirilmesini gerektirmektedir. Bu çalışmada, “Anonim Halk
Edebiyatı” ürünlerinden masalın, eğitsel işlevi ve önemi tartışılmıştır. Çalışmada, çocuk edebiyatı ve
masal kavramları tanıtılmış; masalın, dil edinimi sürecinde çocuğun olumlu tutum geliştirmesi ve
sosyalleşmesinde oynadığı rol üzerinde durulmuştur. Bunun için ilgili edebiyat kaynakları taranmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk edebiyatı, masal, dil edinimi, kültürel değer

THE FUNCTION AND IMPORTANCE OF TALE IN LANGUAGE ACQUISITION CULTURAL WORTH INSTRUCTION PROCESS

Öz

Children literature, besides entertaining the child and regale him/her, it sick out an educational
way. This literature aims to leave positive impression and influence on children. It conducts child’s
perception of the environment, perceiving the events and displaying positive attitude towards the
situations which she/he may across. Tales which takes place among the literature products, not only does
it improve child’s language ability, but also it arouses awareness towards the national and global
cultural values. Teaching materials for language acquisition in solving any language problem of child
can be efficient and productive is possible with permanent practices of scientific studies about language
education. As language teaching strategies and scientific findings in nowadays vary continually, it is
necessary that teaching materials should be renewed and varied. In this study, educational importance
and function of tale; which is a product of “Anonymous Folk Literature”, have been discussed. Child
literature and tale concepts have been discussed in the study; and it has been emphasized the role of tale
in developing of child’s positive attitude and socialization of child. For that study related literary is
investigated.

Anahtar Kelimeler

Children literature, tale, language acquisition, cultural value

Kaynakça

• Aça, M. ve Ercan, A. M. (2004). Anonim Halk Edebiyatı, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Aksan, D. (2000). Her Yönüyle Dil: Ana Çizgileriyle Dilbilim. (1), TDK Yayınları: Ankara.
• Aytaç, P. (1996). Eğitim, Gelenek, Çocuk ve Masal. Bilge Dergisi, Sayı: 9. (9-11).
• Bascom, W. (1963). Four Functions of Folklore. The Journal of American Folklore, Sayı:67. (333-349).
• Başaran, M. (2003). İlköğretim 4. ve 5. Sınıflarda Öğretmenlerin Türkçe Derslerinde Öğretim Materyalleri Kullanma Durumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi: Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Başgöz, İ. (1996). Protesto: Folklorun Beşinci işlevi (Fonksiyonu). Folkloristik Prof. Dr. Umay Günay Armağanı (hz. Özkul Çobanoğlu-Metin Özarslan). Ankara: DV Yayınları.
• Boratav, P. N. (1959). Zaman Zaman İçinde. İstanbul.
• Boratav, P. N. (1988). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. (5. Baskı). İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Çobanoğlu, Ö. (1999). Halk Bilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Eker, G. Ö. (2004). Gelenekten Geleceğe Halk Edebiyatı. Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. (edt. M. Öcal Oğuz). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ekici, M. (2004a). Araştırma Yöntemleri, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. (Edt. M. Öcal Oğuz). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ekici, M. (2004b). Halk Bilgisi (Folklor) Derleme ve İnceleme Yöntemleri. Ankara: Geleneksel Yayınları.
• Elçin, Ş. (1993). Halk Edebiyatına Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Emre, A. C. (2004). Çocuklara Hikâye Anlatmak Sanatı. (2. Baskı), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınevi: İstanbul.
• Glazer, J. I. (2000). Literature for Young Children. (4th Edition), Pearson Education: USA-New Jersey.
• Günay, U. (1975). Elazığ Masalları. Erzurum.
• Günay, U. (1992). Masal, Türk Dünyası El Kitabı 3 (2. Baskı). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Gürel, Z. (1998), Çocuk Edebiyatı Kavramı. Kervan Dergisi, Sayı:4. (4-5).
• Karakuş, İ. (1995). Çocuğun Eğitiminde Tahkiyeli Metinler. Bilge Dergisi, Sayı:7. (10-12).
• Karatay, H. (2004). İlköğretim II. Kademe Türkçe Ders Kitaplarının Ortak Kelime Kazandırma Yönünden Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi: Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Oğuzkan, F. (2001). Çocuk Edebiyatı. (7. Baskı), Anı Yayıncılık: Ankara.
• Russell, D. L. (2004). Literature for Children. (5th Edition), Pearson Education: USA-Boston.
• Sakaoğlu, S. (2002). Gümüşhane ve Bayburt Masalları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tezel, N. (1985). Türk Masalları I-II. Kültür Bakanlığı Yayınları: İstanbul
• Türkçe Sözlük (1998) Türk Dil Kurumu Yayınları: Ankara.
• Ülgen, G. ve Fidan, E. (1997). Çocuk Gelişimi. Millî Eğitim Basımevi: İstanbul
• Yavuz, M. H. (2002). Masallar ve Eğitimsel İşlevleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Zanden, J. W. W. (1997). Human Development. (Sixth Edition). The Mc.Graw-Hill Companies: New York.