EĞİTİM SİSTEMİNDEKİ SORUNLARDAN BİR BOYUT: BÜYÜK SINIFLAR VE SINIF YÖNETİMİ

Yıl 2006, Cilt: 4 Sayı: 3, 261 - 274, 01.09.2006

Erkan Yaman

Öz

Bu araştırmanın amacı, büyük sınıfların etkilerine ilişkin öğretmen görüşlerinin belirlenmesidir. İstanbul’un Kadıköy ilçesinde görev yapan 115 öğretmenden elde edilen verilerin çözümlenmesinde, Kruskal Wallis Testi ve Mann Whitney U Testi kullanılmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin büyük çoğunluğunun 21-40 yaş aralığında yer aldığı ve % 44’ünün 41-50 arası mevcutlu sınıflarda çalıştığı görülmüştür. Büyüksınıfların eğitim-öğretim ortamında ve öğrenci başarısındaki etkisine dair öğretmen görüşleri, çeşitli değişkenlerle ilişkisi açısından incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre sınıf mevcutları 51 ve üzeri olan öğretmenler, sınıf mevcutları 20-30 arası olan öğretmenlere göre büyük sınıfların öğrencilere sert davranmalarına, sınıfların temiz kalmamasına, gürültüye neden olduğunu belirtmişlerdir. Sınıf mevcutları 41-50arası olan öğretmenler, sınıf mevcutları 20-30 arası olan öğretmenlere göre öğrenciler arasında çetegruplarının oluştuğunu, derste konu içeriklerinin tam olarak verilemediğini, eğitim teknolojilerinin etkin birşekilde kullanılamadığını, ders konularıyla ilgili yeterli örnekler verilemediğini ifade etmişlerdir. Diğer taraftansınıf mevcutları 51 ve üzeri olan öğretmenler, sınıf mevcutları 31-40 arası olan öğretmenlere göre araç/gereç/malzemelerin sıkça bozulup kırıldığını belirtmişlerdir. Ayrıca branş öğretmenlerinin sınıföğretmenlerine göre öğrenci isimlerini daha çok karıştırdığı görülmüştür. Büyük şehirlere göç etmenin önünegeçilerek buralardaki sınıf büyüklüğünün azaltılması, gerekli planlamanın yapılarak eğitim politikalarının bunagöre belirlenmesi ve büyük sınıflarda grup çalışmasının uygulanması biçiminde birtakım öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim sistemi, büyük sınıf, öğretmen.

Kaynakça

• Büyük kentlerde 80-100 öğrencinin eğitim gördüğü aşırı büyük sınıflar da mevcuttur. Büyük sınıfları
• yönetme güçlüğü, öğretmenin iş stresini artırmakta ve iş doyumunu düşürmektedir (Çelik, 2002:87-88). Büyük
• sınıflarda derse giren öğretmenlerin durumları 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu’nun 50. maddesinde
• ‘Birleştirilmiş sınıflar da dahil olmak üzere bir öğretmene düşen öğrenci sayısı 40’dan fazla olamaz’ şeklinde
• belirtilmiştir. Norm Kadro Yönetmeliği’nde ise bir öğretmene düşen öğrenci sayısı 30 olarak belirtilmiştir. Bu
• yasa ve yönetmeliğe uygun olarak sınıflarda 30 veya daha az öğrenci sayısıyla eğitim yapan öğretmenlerin iş
• yüküyle sınıf mevcutları 30’un üzerindeki öğretmen arasında, aynı ücreti almalarına rağmen büyük sınıflarda
• derse giren öğretmen aleyhine fark oluşmaktadır (Kandemir, 2004). Bundan dolayı 30 ve üzeri öğrencisi olan
• öğretmenlerin ek ders ücretlerinde yeni bir düzenlemeye gidilmelidir.
• Sınıf büyüklüğünün etkileriyle ilgili öğretmenlere hizmet içi eğitim programları düzenlenmeli, büyük
• sınıflarda yaşanabilecek sorunların çözümleri ve bu sınıfların yönetimiyle ilgili stratejiler ve sınıf disiplini,
• öğretmen-öğrenci iletişimi, sağlık-temizlik konuları, öğrencinin bireysel farkının önemi, motivasyon-güdüleme
• gibi konuların üzerinde özellikle durulmalıdır.
• Millî Eğitim Bakanlığı tarafından sınıf büyüklüğü standartları oluşturulmalıdır.
• Ayrıca etkili bir eğitim planlaması ve eğitim politikası izlenerek sınıf büyüklüklerini azaltma yoluna gidilmelidir.
• Bunun yanında yapılan bu araştırma -varsa eksiklikleri giderildikten sonra- büyük sınıfların etkilerini
• ortaya koyacak bir profil çıkarmak amacıyla, tüm Türkiye genelinde öğretmen ve öğrencilere uygulanarak
• sonuçları daha kapsamlı olarak değerlendirilebilir.
• Bakioğlu, A. (1999). Öğrenci Sayısının Okul Yönetimine Etkisi ve Okul Kalitesi (Araştırma, Öneriler). M.Ü.
• Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı: 11. (23-38). Bakioğlu, A. ve Polat, N. (2002). Kalabalık Sınıfların Etkileri Bir Ön Araştırma Çalışması. Eğitim Araştırmaları
• Dergisi, Sayı: 7. (147-156). Balkı, E. (2003). Çağdaş Sınıf Yönetiminde Bilişim Teknolojileri ve Kullanımı. Selçuk Üniversitesi Sosyal
• Bilimler Enstitüsü Yönetim ve Organizasyon Ana Bilim Dalı İnsan Kaynakları Yönetimi Programı Projesi. Konya. Başar, H. (1999). Sınıf Yönetimi. Ankara: MEB yayınları. Celep, C. (2002). Sınıf Yönetimi ve Disiplini. Ankara: Anı yayıncılık. Çelik, V. (2002). Sınıf Yönetimi. Ankara: Anı yayıncılık. Duke, D. ve Trautvetter, S. (2001). Reducing the negative effect of large schools. National Clearing For
• Educational Facilities. İnternetten 21 Mayıs 2004’te elde edilmiştir: http://www.edfacilites.org/pubs/ size.html Erden, M. (2001). Sınıf Yönetimi. İstanbul: Alkım yayınevi. Güçlü, M. (2002). İlköğretimde Kalabalık Sınıflar Sorunu ve Çözüm Önerileri. Eğitim Araştırmaları Dergisi,
• Sayı: 9. (52-58). Güçlü, N. ve Özden, S. (2000). Etkili Okullar ve Öğretim Liderliği. Gazi Üniversitesi GEF Dergisi. Sayı: 1. (67- 78). Güçlü, N. (1998). Sınıfta Etkili Öğrenci-Öğretmen İletişiminin Kurulması. Gazi Üniversitesi GEF Dergisi. Cilt:
• Sayı: 2. (61-64). Haris, Alene H. (1991). Proactive Classroom Management: Several Ounces of Prevention. Contemporary
• Education, Vol. 62, Nr. 3. Hesapçıoğlu, M. ve Meriç, B. (1994). Okul Binalarının Tasarımı. Türkiye ve İstanbul İlinde Eğitim Tesisleri
• Eğitim Plânlaması ve Ekonomisi Açısından Bir Çözümleme”. M.Ü. Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı: 6. (123- 148). Jin, L. ve Cortazzi, M. (1998). Dimensions of dialogue: large classes in China. İnternational Journal of
• Educational Research, 29. pp.739-761. İnternetten 21 Mayıs 2004’te Science Direct veritabanından
• alınmıştır: http://www.sciencedirect.com/science/journal/08830355 Kandemir, A. (2004). İnternetten 19 Mart 2004’te elde edilmiştir: http://www.ogretmenlersitesi.com/yazi/mevzuat/ Kıncal, R. ve Genç, S. (2002). İlköğretimde Teneffüsün Yeri ve Önemi. Eğitim Araştırmaları Dergisi. Sayı: 9. (86-94). MEB. 2001 Yılı Başında Millî Eğitim. İnternetten 18 Ekim 2001’de elde edilmiştir: http:/www.meb.gov.tr
• /Stats/ist2001/Bolum1s1,htm Öğülmüş, S. ve Özdemir, S. (1995). Sınıf ve Okul Büyüklüğünün Öğrenciler Üzerindeki Etkisi. Eğitim Yönetimi
• Dergisi, Sayı: 2. Özdayı, N. (2002). Kaliteli Eğitim Arayışları İçinde Öğrencilerin Gözüyle Nasıl Bir Lise. 2000’li Yıllarda Lise
• Eğitimine Çağdaş Yaklaşımlar Sempozyumu’nda sunulan bildiri, İstanbul: Kültür Üniversitesi yayınları. Özdemir, İ. E. (2004). Sınıf Ortamında İstenmeyen Davranışlar. (Ed. Ş. Erçetin ve Ç. Özdemir) Sınıf Yönetimi.
• Ankara: Asil yayıncılık. Öztürk, B. (2003). Sınıfta İstenmeyen Davranışların Önlenmesi ve Giderilmesi. (Ed. E. Karip) Sınıf Yönetimi.
• Ankara: Pegem A yayıncılık. Pehlivan, İ. (2002). Alternatif Okullar. Ankara: Pegem A yayıncılık. Sarp, N. (2000). Okullarda Çocuklara Uygulanan Disiplin Yöntemleri Ne Olmalıdır?. Çukurova Üniversitesi
• Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 18. Smith, C. J. ve Laslett, R. (1996). Effective Classroom Management. Routledge. New York. Tekin, M. ve Günlü, R. (1992). Kentlerde Yerel Yönetimler ve Eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri
• Fakültesi Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 1. (215-233). Tezcan, M. (1998). Toplumsal Değişme ve Eğitim. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi yayınları. Tuncer, C. (2004). Sınıf Yönetiminde Motivasyon. http://www.ingilish.com/tc3.htm İnternetten 21 Mart 2004’te
• Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Yayım aşamasında, İstanbul. Yıldırım, B. (2003). Sosyolojik Yapı ve Öğretmenlik. (Ed. M. Karslı) Öğretmenlik Mesleğine Giriş-Alternatif
• Yaklaşım- Ankara: Öğreti yayınları.