İLKÖĞRETİM OKULU MÜDÜRLERİNİN ETİK LİDERLİK DAVRANIŞLARI GÖSTERME DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2012, Cilt: 10 Sayı: 1, 123 - 142, 01.03.2012

Murat Gürkan Gülcan Ali Çağatay Kılınç Osman Çepni

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim okulu öğretmenlerinin görüşlerine göre ilköğretim okulu
müdürlerinin etik liderlik davranışı gösterme düzeylerin çeşitli değişkenler açısından
incelenmesidir. Araştırmaya Karabük il merkezinde bulunan ilköğretim okullarında görev
yapan 188 öğretmen katılmıştır. Araştırmada veri toplamak amacıyla “Etik Liderlik Ölçeği”
(ELÖ) kullanılmıştır. Verilerin analizinde bağımsız gruplar için t-testi ve tek yönlü varyans
analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin, okul müdürlerini etik
liderlik davranışlarını göstermede genel olarak başarılı buldukları görülmüştür. Bununla
birlikte, öğretmenlerin okul müdürlerinin etik liderlik davranışlarına ilişkin görüşleri cinsiyet
ve medeni durum değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermezken, kıdem, branş ve mezun
olunan kurum değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar göstermektedir. Ayrıca, okul
müdürlerinin iletişim etiği kapsamındaki davranışlarda daha az başarılı olurken, davranışsal
etik ve karar vermede etik kapsamındaki davranışları göstermede daha başarılı oldukları
sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Etik liderlik, okul müdürü, öğretmen

EXAMINING PRIMARY SCHOOL PRINCIPALS’ ETHICAL LEADERSHIP BEHAVIOURS ACCORDING TO DIFFERENT VARIABLES

Öz

The purpose of this study was to examine the level of primary school administrators' ethical
leadership behaviors according to different variables. A total of 188 primary school teachers
in Karabük participated in the study. “Ethical Leadership Scale” was used to gather data in
the study. Results indicated that perceptions of teachers about the ethical leadership
behaviors of school administrators are generally positive. There are significant differences in
the perceptions of teachers according to their seniority, branch, and the institution that they
graduate. In addition, school administrators were found to be less successful in
communications ethics, but more successful in behavioral ethics and ethics in decision
making.

Anahtar Kelimeler

Ethical leadership, school administrator, teacher

Kaynakça

• Aydın, İ. (2006). Eğitim ve öğretimde etik (2.Baskı). Ankara: Pegem A.
• Aydın, İ. P. (2002). Yönetsel, mesleki ve örgütsel etik (3. Baskı). Ankara: Pegem A.
• Balcı, A. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma, yöntem, teknik ve ilkeler (4.Baskı). Ankara: Pegem A.
• Baş, T. (2003). Anket (2. Baskı). Ankara: Seçkin.
• Baştuğ, İ. (2009). İlköğretim okulu müdürlerinin etik liderlik davranışlarına ilişkin öğretmen görüşleri (Konya ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Bursalıoğlu, Z. (1987). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Cemaloğlu, N. ve Kılınç, A. Ç. (2009). Okul müdürlerinin etik ilkelere uygun davranışlar gösterme düzeyleri. İçinde, IV. Eğitim Yönetimi Kongresi, 14– 15 Mayıs 2009, Pamukkale Üniversitesi, Denizli, Türkiye.
• Cranston, N., Ehrich, L., Kimber, M. (2003). The ‘right’ decision? Towards an understanding of ethical dilemmas for school leaders. Westminster Studies in Education, 26(2), 135–147.
• Conaway, R. N., Fernandez, T. L. (2000). Ethical preferences among business leaders: Implication for business schools. Business Communication Quarterly, 63(1), 23–38.
• Erdoğan, Ç. (2007). İlköğretim okulu müdürlerinin etik liderlik davranışları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Gültekin, M. (2008). İlköğretim okulu müdürlerinin etik davranışı gösterme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Haynes, F. (2002). Eğitimde etik (Çev. S. Kunt Akbaş). İstanbul: Ayrıntı.
• Hitt, W. D. (1990). Ethics and leadership: Putting theory into practice. Columbus: Battelle.
• Hughes, C. (2008). A relationship among public school leadership, ethics and student achievement (Unpublished doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations and Thesis database. (UMI: 3337323).
• Karagöz, A. (2008). İlk ve orta öğretim okulu müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan etik liderlik rolleri ile öğretmenlerin örgütsel adanmışlıkları arasındaki ilişki (Bursa ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel.
• Karslı, M. D. (2004). Yönetsel etkililik. Ankara: Pegem A.
• Kentsu, J. (2007). Okul müdürlerinin kişilik özelliklerinin örgütsel etik üzerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Minkes, A. L., Small, M. W., Chatterjee, S. R. (1999). Leadership and business ethics: Does it matter? Implications for management. Journal of Business Ethics, 20(4), 327–335.
• Pipkin, C. H. (2000). A call for ethical leadership. GSU Educational Forum, 5(1), 1– 3.
• Schwepker C. H. (2001). Ethical climate's relationship to job satisfaction, organizational commitment, and turnover intention in the salesforce. Journal Of Business Research, 54(1), 39–52.
• Sergiovanni, T. J. (1992). Moral leadership: Getting to the heart of school improvement. San Francisco: Jossey-Bass.
• Turhan, M. (2007). Genel ve mesleki lise müdürlerinin etik liderlik davranışlarının okullardaki sosyal adalet üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Yamane, T. (2001). Temel örnekleme yöntemleri (Çevirenler: A. Esin; M. A. Bakır; C. Aydın ve E. Gündüzsel). İstanbul: Literatür.
• Yılmaz, E. (2005). Okullarda örgütsel güven ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 739– 756.
• Yılmaz, E. (2006). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin okul müdürlerinin etik liderlik özellikleri ve bazı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• The Journal of Turkish Educational Sciences
• Winter 2012, 10(1), 139-142