Ortaokullarda Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algıları ile İşle Bütünleşme Algıları Arasındaki İlişki

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 2, 418 - 442, 30.12.2019

Ayşe Akdeniz , Ayşe Demirbolat

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaokullarda görevli öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile işle bütünleşme
algıları arasındaki ilişkiyi incelemek ve öğretmenlerin adalet algılarının, işle bütünleşme algılarını ne
derecede yordadığını saptamaktır. Araştırma, ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmanın evrenini
2017-2018 eğitim-öğretim yılı Ankara ili Çankaya ilçesinde resmi ortaokullarda görevli 2250 öğretmen
oluşturmaktadır. Evrene ilişkin örneklem küme örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Bu yöntemle
örneklem kapsamına 12 ortaokul alınmış ve 353 öğretmene ulaşılmıştır. Verilerin analizinde
tanımlayıcı istatistiklerden (frekans, ortalama ve standart sapma), korelasyon ve regresyon
analizinden yararlanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile
işle bütünleşme algılarının kararsızım düzeyinde olduğu bulunmuştur. Bununla birlikte öğretmenlerin
örgütsel adalet algısı ile işle bütünleşme algısı arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki tespit
edilmiştir. Regresyon analizi sonuçları dağıtım adaleti algısı ve işlem adaleti algısının işle bütünleşme
algısını yordadığını göstermektedir. Çalışmanın bulgularıyla okullarda görevli müdür ve müdür
yardımcılarına, öğretmenlerin işleri ile bütünleşmelerinin artması için okuldaki iş ve işlemleri
dağıtımında adil olunması ve öğretmenleri alınan kararlar yada uygulamaların süreçleri hakkında
bilgilendirmelerin önemli olduğu konularında öneride bulunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Adalet Algısı, İşle Bütünleşme Algısı, öğretmen

Kaynakça

• Altıntaş, F. Ç. (2006). Bireysel değerlerin örgütsel adalet ve sonuçları ilişkisinde yönlendirici etkisi: Akademik personel üzerinde bir analiz. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 7(2), 19-40.
• Ankara İl Millî Eğitim Müdürlüğü (2017). Eğitim istatistikleri. http://ankara.meb.gov.tr/www/egitim-istatistikleri/icerik/24 sayfasından erişilmiştir.
• Arı, S. (2011). Örgütsel iklimin işle bütünleşme üzerine etkisi ve bir uygulama. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Arslantaş, C., & Pekdemir, I. (2007). Dönüşümcü liderlik, örgütsel vatandaşlık davranış ve örgütsel adalet arasındaki ilişkileri belirlemeye yönelik görgül bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 261-286
• Atar, B. (2017). Sınıf öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ile psikolojik şiddet algıları arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Aydın, K. (2015). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ile işe yabancılaşma algıları arasındaki ilişki (Uşak ili örneği). (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Bakker, A. B., & Bal, P. M. (2010). Weekly work engagement and performance: A study among starting teachers. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 83, 189-206. http://dx.doi.org/10.1348/096317909X402596
• Büyüköztürk, S. (2016). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (22.b.). Ankara: Pegem.
• Chughtai, A., & Buckley, F. (2009). Linking trust in the principal to school outcomes: The mediating role of organizational identification and work engagement. International Journal of Educational Management, 23(7), 574-589.
• Constant D. B., & Robert A. B. (2001). Perceptions of systemic justice: The Effects of distributive, procedural and ınteractional justice. Journal of Applied Social Psychology, 31, 2-324.
• Csikszentmihalyi, M. (1990). Flow: The psychology of optimal experience. New York: Harper Perrenial. https://www.researchgate.net/publication/224927532 sayfasından erişilmiştir.
• Cüce, H., Güney, S., & Tayfur, Ö. (2013). Örgütsel adalet algılarının örgütsel özdeşleşme üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), 1-30.
• Çağ, A. (2011). Algılanan örgütsel adaletin, örgütsel sinizme ve işten ayrılma niyetine etkisinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Çakır, Ö. (2001). İşe bağlılık olgusu ve etkileyen faktörler. Ankara: Seçkin.
• Çavuş, B. (2016). Öğretim elemanlarının örgütsel adalet algılarıyla umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Çırak, S. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet algısı (Ankara/Yenimahalle). (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Demirbaş, H. T. (2008). İş özellikleri algısının iş bütünleşmesi üzerindeki etkisi (İDO A.Ş.’de bir uygulama). (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Demirbolat-Ottekin, A. (1999). Yönetici ve empatik yaklaşım, Eğitim ve Bilim, 14(114), 82-85.
• Dündar, T. (2011). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Eker, G. (2006). Örgütsel adalet algısı boyutları ve iş doyumu üzerindeki etkileri. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Eryılmaz, A., & Doğan, T. (2012). İş yaşamında öznel iyi oluş: Utrecht işe bağlılık ölçeğinin psikometrik niteliklerinin incelenmesi. Klinik Psikiyatri, 15, 49-55.
• Goffman, E. (1959). The presentation of self in everday life. New York: Doubleday Anchor.
• Gök, D. (2014). İlkokul ve ortaokullarda görevli öğretmenlerin örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Güleryüz, İ. (2016). Öğretmenlerde işten ayrılma niyetinin yordayıcısı olarak, iş-yaşam dengesi ve çalışmaya tutkunluk. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Gün, F. (2017). Öğretmenlerin eğitime inanma ve işle bütünleşme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 10(4), 408-431 http://dx.doi.org/10.5578/keg.10401
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Felsefe, yöntem ve analiz. (4.b.) Ankara: Seçkin.
• İmamoğlu, G. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri ve örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Kahn, W. A. (1990). Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work. The Academy of Management Journal, 33(4), 692-724.
• Kahraman, Z. (2017). Okul yöneticileri ile öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ve motivasyon düzeyleri arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Karaman, P. (2009). Örgütsel adalet algısı ile tükenmişlik arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik öğretmenler üzerinde bir uygulama. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Kasapoğlu, S. (2015). İlköğretim okulu öğretmenlerinin işe yabancılaşma düzeyleri ile örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki (Yüksel Lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Kavgacı, H. (2014). İlköğretim kurumu öğretmenlerinin işle bütünleşme düzeylerinin bireysel ve örgütsel değişkenlerle ilişkisi. (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Kızılkaya, G. (2016). İlkokul öğretmenlerinin örgütsel adalet algısı (İstanbul ili Şişli ilçesi örneği). (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3.b.). New York: The Guilford.
• Lind, E. A. (2001). Fairness heuristic theory: Justice judgments as pivotal cognitions in organizational relations. Stanford University.
• May, D. R., Gilson, R. L., & Harter, L. M. (2004). The psychological conditions of meaningfulness, safety and availability and the engagement of the human spirit at work. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77(1), 11-37.
• Niehoff, B. P., & Moorman, R. H. (1993). Justice as a mediator of the relationship between methods of monitoring and organizational citizenship behavior. Academy of Management Journal, 36, 527-556.
• Öncel, L. (2007). Öğretmenlerin işleriyle bütünleşme düzeylerinin performansları ve iş yerlerinden ayrılma niyetleriyle ilişkisi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Polat, S. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Shirom, A. (2010). Feeling energetic at work: On vigor's antecedents. New York: Psychology.
• Shraga, O., & A. Shırom (2009). The construct validity of vigor and ıts antecedents: A qualitative study. Human Relations, 62 (2), s. 271-291.
• Kasapoğlu, S. (2015). İlköğretim okulu öğretmenlerinin işe yabancılaşma düzeyleri ile örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Schaufeli, W. B., & Bakker, A. B. (2003). Utrecht work engagement scale (UWES). http://www.wilmarschaufeli.nl/publications/Schaufeli/Test%20Manuals/Test_manual_UWES_English.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Schaufeli, W. B., Salanova, M., Gonzàlez-Romà, V., & Bakker, A. B. (2002). The measurement of burnout and engagement: A two sample confirmative analytic approach. Journal of Happiness Studies, 3(1), 71-92. doi:10.1023/A:1015630930326
• Schott, W. E. (1976). The effects of exttrinsic rewards on intrinsic motivation. Organizational Behavior and Human Performans, 15(1).
• Sezen, G. (2014). Öğretmenlerin işle bütünleşme ve iş yaşamında yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Sylvia, G. R., & Shanock L. R. (2006). Organizational justice in an exchange framework: Clarifying organizational justice distinctions. Journal of Management, 32(2).
• Tan, İ. H. (2015). İlkokul ve ortaokul müdürlerinin ruhsal liderlik davranışları ile öğretmenlerin işe tutkunlukları arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Uysal, M. (2015). Genel liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel adalet konusundaki algıları. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Ünlü, Y. (2015). İlköğretim ve ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ve örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Yazıcıoğlu, Ş., & Topaloğlu, I. G. (2009). Örgütsel adalet ve bağlılık ilişkisi: Konaklama işletmelerinde bir uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 1(1), 3-16.
• Yıldırım, F. (2007). İş doyumu ile örgütsel adalet ilişkisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62(1), 253-278.
• Yılmaz, G. (2004). İnsan kaynakları uygulamalarına ilişkin örgütsel adalet algısının çalışanların tutum ve davranışları üzerindeki etkisi. (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Yürür, S. (2005). Ödüllendirme sistemleri ile örgütsel adalet arasındaki ilişkilerin analizi ve bir uygulama. (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.