5. ve 6. Sınıf Müzik Ders Kitaplarında Yer Alan Okul Şarkılarının Eğitim Müziği Açısından İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 1, 218 - 235, 26.06.2020

Çağla Serin Ömer Bilgehan Sonsel

https://doi.org/10.37217/tebd.710720

Cited By: 1

Öz

Okul şarkıları, müziksel yapının ve sözel içeriğinin okul çağındaki çocuklara göre yazıldığı müzik yapıtlarıdır. Genel müzik eğitiminin her basamağında okul şarkıları temel materyaldir. Şarkı, bir müzik dersinde öğrencileri en kolay şekilde bir araya getirebilecek ve işbirliği sağlayabilecek güçtür. Bu noktada müzik derslerinde kullanılan okul şarkılarının özellikleri ve yaş grubuna göre uygunluk durumları önem kazanmaktadır. Bu çalışma, ortaokul 5. ve 6. sınıf ders kitaplarında yer alan okul şarkılarını eğitim müziği açısından incelemeyi amaçlayan nitel bir araştırmadır. Araştırmanın veri kaynağını Milli Eğitim Bakanlığı ortaokul 5. ve 6. sınıf ders kitapları oluşturmaktadır. Bu kitaplarda yer alan 52 şarkı türlerine, besteci çeşitliliğine, tonal/makamsal durumlarına, ses sınırlarına ve kazanımlarına göre incelenmiştir. Verilerin toplanmasında araştırmacılar tarafından oluşturulan "okul şarkısı inceleme formu" ile üç alan uzmanından görüş alınmıştır. Elde edilen veriler frekans (f) ve yüzde (%) yöntemiyle analiz edilmiş ve ilgili başlıklar altında gösterilmiştir. Araştırmada, ders kitaplarında yer alan şarkıların; en fazla anonim en az aktarma türünde olduğu, kitaplarda anonim şarkılardan sonra en fazla bestesi olan eğitim müziği bestecisinin Salih Aydoğan olduğu, makamsal şarkıların tonal şarkılardan daha fazla olduğu, şarkıların genel ses sınırının la3 - sol5 olduğu ve 18 farklı kazanım içerdiği sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim müziği, Okul şarkısı, Müzik ders kitabı

Kaynakça

• Akçalı, E., Vural, T., D., Yamaner, B. ve Çakar, Ö. (2019). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Müzik Ders Kitabı 6. 1. Baskı, Devlet Kitapları, Ankara.
• Akpınar, M. ve Karadaş, M. (2019). İlkokul Müzik Dersi Öğrenci Çalışma Kitaplarının Sınıf Öğretmenlerinin Görüşlerine Dayalı Olarak İncelenmesi Ve Değerlendirilmesi (Denizli İli Merkezefendi İlçesi Örneği). Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 11(2), 169-188.
• Aslan, E. (2010). Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Ders Kitapları. Eğitim ve Bilim, 35(158), 215-231.
• Aydoğan, S. (2007). Oynayarak Eğlenerek Müzik Dilini Öğreniyoruz. Arkadaş Yayınevi, Ankara.
• Aydoğan, S. ve İlik, A. A. (2014). Blokflüt ile Müzik Eğitimi. 33. Baskı, Arkadaş Yayınevi, Ankara.
• Aytepe, Ç., Değer, A., Ç., Göncü, İ., Ö. ve Ateşyakan, B. (2012). Çocuk Şarkıları Dağarcığı - 1. 2. Baskı, Vize Yayıncılık, Ankara.
• Bakar, E., Keleş, Ö., ve Çolakoğlu, M. (2009). Öğretmenlerin MEB 6. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Kitap Setleriyle İlgili Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 10(1), 41-50.
• Bayşu, N. (2018). 4+4+4 Sistemine Göre Ortaokullarda Müzik Dersinde Kullanılan Öğretmen El Kitaplarında Yer Alan Şarkıların Eğitim Müziği Besteleme Teknikleri Bakımından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş., ÇAkmak, E., K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 6. Baskı, Pegem Akademi, Ankara.
• Coşkuner, İ. (1955). İlk Öğretmen Okullarında Müzik II. devre 1. 2. 3. sınıflar. Maarif Basımevi, İstanbul.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri - Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.) 3. Baskıdan Çeviri, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Önder, C., G., Yıldız, E. (2017). İlkokul 4. Sınıf ve Ortaokul 5. Sınıf Müzik Dersi Öğretim Programında Yer Alan Kazanımların Gerçekleşme Durumuna İlişkin Ders Öğretmenlerinin Görüşleri (Çankırı İli Örneği). Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(2), 98-113.
• Çelik, M., Efendioğlu, Y., Özer, H. ve Özkan, İ. (2019). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Müzik Ders Kitabı 5. 2. Baskı, Devlet Kitapları, Ankara.
• Çevik, D., B. ve Güven, E. (2011). İlköğretim Müzik Öğretmenlerinin Okul Şarkılarına Piyanoda Eşlik Yapabilme Konusuna İlişkin Görüşleri Üzerine Bir Çalışma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(25), 86-98.
• Değer, A., Ç. (2012). Çocuk Korolarının Eğitiminde Bir Yaklaşım Olarak Eğitsel Oyun Kullanımının Öğrencilerin Müziksel Erişi Düzeylerine Etkisi, Doktora Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Göher, F. (2006). Türk ve Batı Çocuk Şarkılarının Karşılaştırmalı Analizi. Doktora Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kalaycıoğlı, Ş., G. (2009). Türkiye'deki İlköğretim Okullarında Müzik Eğitiminde Kullanılan Okul Şarkılarının, Eğitim Müziği Besteleme Teknikleri Bakımından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Piji, P. (2018). Piyano Eşliğinin Eğitim Müziğindeki Önemi ve Müzik Öğretmenlerine Yönelik Piyano Eşlik Yöntemleri. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Sağer, T. (2002). Cumhuriyetten Günümüze Okul Şarkıları Üzerine Bir İnceleme. Doktora Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Say, A. (2019). Müzik Üzerine. 1. Baskı, Kor Kitap, İstanbul.
• Say, G. (2013). Beşikten Başlayan Müzik Eğitimi. 1. Baskı, Cinius Yayınları, İstanbul
• Sun, M. (1969). Türkiye'nin Kültür - Müzik - Tiyatro Sorunları. Ajans Türk Kültür Yayınları, Ankara.
• Sun, M. ve Seyrek, H. (2002). Okulöncesi Eğitimde Müzik. 1. Baskı. Müzik Eserleri Yayınları, İzmir.
• Sun, M. (2006). Çocuklar ve Gençler İçin Şarkı Demeti 1960 - 2006. 1. Baskı, Sun Yayınevi, Ankara.
• Tanrıöğen, A. (ed.). (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri - Bölüm IV Metodoloji (110-130). Bölüm Yazarı: Baki Şahin 3. Baskı, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Şimşek, P., R. ve Bilen, S. (2019). Çağdaş Türk Müziği Temalarından Okul Şarkısı Oluşturma. International Journal of Human Sciences, 16(2), 648 - 657.
• Tarman, S. (2016). Müzik Eğitiminin Temelleri. 2. Baskı, Müzik Eğitimi Yayınları, Ankara.
• Türkmen, E., F. (2019). Müzik Eğitiminde Öğretim Yöntemleri. 5. Baskı, Pegem Akademi, Ankara.
• Uluçay, T. (2006). İlköğretim İkinci Kademe Müzik Eğitimi Dersinde 2005 - 2006 Eğitim Öğretim Yılında Okutulan Müzik Ders Kitaplarında Yer Alan Şarkıların Müziksel Amaçlar Bakımından Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Uçan, A. (2005). Müzik Eğitimi, Temel Kavramlar - İlkeler - Yaklaşımlar ve Türkiye'deki Durum. Genişletilmiş 3. Baskı. Evrensel Müzikevi, Ankara.
• Yıldırım, A.ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 7. Baskı, Tıpkı Basım. Seçkin Yayıncılık, Ankara.