Bilişsel Esneklik ve Duygu Düzenleme Özelliklerinin Psikolojik Sağlamlık Üzerine Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 2, 505 - 524, 28.12.2020

Gürcan Seçim

https://doi.org/10.37217/tebd.716151

Cited By: 10

Öz

Bu araştırmanın amacı, psikolojik danışman adaylarının psikolojik sağlamlık, bilişsel esneklik ve duygu düzenleme özellikleri arasındaki ilişkileri incelemektir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde yürütülmüş olan betimsel bir çalışmadır. Çalışma grubu, uygun örnekleme yöntemi ile rehberlik ve psikolojik danışmanlık lisans programında eğitimine devam eden 236 öğrenciden oluşturulmuştur. Araştırmanın verileri Kısa Psikolojik Sağlamlık, Bilişsel Esneklik ve Duygu Düzenleme Ölçekleri ile toplanmıştır. Verilerin analizinde non-parametrik yöntemler olan Mann Whitney-U Testi, Spearman Korelasyon yöntemi ve Kruskal Wallis Testinden yararlanılmıştır. Bağımlı değişkenler arasındaki etkileşim regresyon analizi alt yöntemlerinden step-wise yöntemi ile incelenmiştir. Bulgular danışman adaylarının bağımlı değişkenler açısından anlamlı bir farklılık göstermediğini ortaya koymuştur. Bununla birlikte, Psikolojik sağlamlık, bilişsel esneklik ve duygu düzenleme özellikleri arasında pozitif yönlü anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Duygu düzenleme özelliğinin hem yalnız ya hem de bilişsel esneklikle birlikte psikolojik sağlamlık üzerinde yordayıcı etkilerinin olduğu; birlikte daha yüksek düzeyde etki yarattıkları belirlenmiştir. Araştırma bulguları doğrultusunda, psikolojik danışman adaylarının eğitim programlarında, mesleki bilgi ve becerilerinin yanında psikolojik sağlamlık, bilişsel esneklik ve duygu düzenleme becerilerinin gelişimini destekleyecek yaklaşım ve yöntemlere de yer verilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik sağlamlık, Bilişsel esneklik, Duygu düzenleme

Teşekkür

Araştırmanın ölçek uygulamalarında destek veren Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık (PDR) Ana Bilim Dalı öğretim üyesi ve öğretim görevlileri ile araştırmaya gönüllü katılım sağlayan öğrencilerimize içtenlikle teşekkür ederim.

The Effects of Cognitive Flexibility and Emotion Regulation on Psychological Resilience

Öz

The aim of this research is to specify the relationships between psychological resilience, cognitive flexibility, and emotion regulation characteristics of prospective psychological counselors. The research was carried on the relational screening model as a descriptive study. In the study, convenient sampling method was used. The study group consisted of 236 students who carried on the undergraduate program of guidance and psychological counseling. Data were collected with the The Cognitive Flexibility Scale, The Short Psychological Resilience Scale, and The Emotion Regulation Scale. In the analysis of data, non-parametric methods were used. The interaction between the dependent variables was examined using the step-wise method, which is one of the regression analysis sub-methods. The findings revealed that the counselor candidates did not differ significantly in terms of the dependent variables. Significant positive relationships were found between psychological resilience, cognitive flexibility, and emotion regulation. Emotion regulation has predictive effects on psychological resilience, both alone and with cognitive flexibility; it was determined that the co-generated effect they created was higher. Findings show that it is important to focus on the development of cognitive flexibility and emotion regulation skills in order to increase the psychological resilience of prospective counselors.

Anahtar Kelimeler

Psychological resilience, Cognitive flexibility, Emotion regulation

Kaynakça

• Altunkol, F. (2011). Üniversite öğrencilerinin bilişsel esneklik algılanan stres düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Aydın, M. ve Egemberdiyeva, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(1), 37-53.
• Bahadır E. (2009). Sağlıkla ilgili fakültelerde eğitime başlayan öğrencilerin psikolojik sağlamlık düzeyleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bozoğlan, B. ve Çankaya, İ. (2012). Psikolojik danışmanların duygularla başa çıkma yollarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (2), 15-27.
• Buğa, A., Özkamalı, E. Altunkol, F. ve Çekiç, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin bilişsel esneklik düzeylerine göre sosyal problem çözme tarzlarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (1), 48-58.
• Busacca, L., Beebe, R. & Toman, S. (2010). Life and work values of counselor trainees: A national survey. The Career Development Quarterly, 59 (1), 2-18.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A.
• Corey, G. (2008). Psikolojik danışma kuram ve uygulamaları. T. Ergene (Çev.) Ankara: Mentis Yayıncılık. Cummins, P. N., Massey, L., & Jones, A. (2007). Keeping ourselves well: Strategies for promoting and maintaining counselor wellness. Journal of Humanistic Counseling, Education and Development, 46 (1), 35– 49.
• Çuhadaroğlu, A. (2013). Bilişsel esnekliğin yordayıcıları. Cumhuriyet International Journal of Education, 2 (1), 86-101.
• Dayal, H. (2013). Student Mental Health in Counsellor Education Programs: Barriers to Help-Seeking for Counsellors-in-Training. Antistasis, 3 (2), 16-21.
• Doğan, T. (2015). Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102.
• Dollerhide, C. T., Saginak, K. A. (2003). School Counseling In the Secondary School: A Comprehensive Process and Program. Boston: Pearson Education.
• Etikan, İ., Musa, S. A. & Alkassim, R. S. (2016). Comparison of convenience sampling and purposive sampling. American Journal of Theoretical and Applied Statistics, 5(1), 1-4.
• Garnefski, N., Kraaij, V. & Spinhoven, P. (2001). Negative life events, cognitive emotion regulation and depression. Personality and Individual Differences, 30, 1311–1327.
• Goldin, P. R., & Gross, J. J. (2010). Effects of mindfulness-based stress reduction (MBSR) on emotion regulation in social anxiety disorder. Emotion, 10 (1), 83–91. https://doi.org/10.1037/a0018441
• Gross, J.J. (1998) The emerging field of emotion regulation: an integrative review. Review of General Psychology, 2 (3), 271–299. https://doi.org/10.1037/1089-2680.2.3.271
• Gross, J.J. and John, O.P. (2003) Individual differences in two emotion regulation processes: implications for affect, relationships, and wellbeing. Journal of Personality and Social Psychology, 85 (2), 348–362.
• Hackney, H. & Cormier, S. (2008). Psikolojik danışma ilke ve teknikleri psikolojik yardım süreci el kitabı. T. Ergene ve S. Aydemir Sevim (Çev.). Ankara: Mentis Yayıncılık.
• İkiz, F. E. ve Totan, T. (2014). Etkili psikolojik danışman niteliklerinin değerlendirilmesine ilişkin ölçek geliştirme çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5 (42), 269-279.
• Karacaoğlan, B. (2015). Bilgece Farkındalık, Duygu Düzenleme Becerisi ve İş Tatmini Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. T.C. Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Savunma Yönetimi Ana Bilim Dalı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Kılıç, S. (2013). Örnekleme yöntemleri. Journal of Mood Disorders. 3 (1), 44 – 6.
• Kolburan, Ş. G., Eker, E. Akdeniz, B. (2019). Bilişsel esneklik ve mizah stilleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi, 16 (1), 1-13.
• Lazarus, R. S. (1999). Stress and emotion: A new synthesis. New York: Springer Publishing Company.
• Martin, M. M. & Anderson, C. M. (1998) The cognitive flexibility scale: Three validity studies, Communication Reports, 11:1, 1-9.
• Martin, M. & Rubin, R. (1995). A new measure of cognitive flexibility. Psychological Reports. 76. 623-626.
• McRae, K., Hughes, B., Chopra, S., Gabrieli, J. D. E., Gross, J. J., & Ochsner, K. N. (2010). The neural bases of distraction and reappraisal. Journal of Cognitive Neuroscience, 22 (2), 248-262.
• Mete Otlu, B., İkiz, F. E. ve Asıcı, E. (2016). Duyguları fark etme ve ifade etme psiko-eğitim programının psikolojik danışman adaylarının öz-duyarlık düzeyine etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(56), 273- 283
• Ochsner, K. N. & Gross, J. J. (2005). The cognitive control of emotion. Trends in Cognitive Sciences,9 (5), 242-249.
• Oktan, V., Odacı, H. ve Berber-Çelik, Ç. (2014). Psikolojik doğum sırasının psikolojik sağlamlığın yordanmasındaki rolünün incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 140-152. Pope, V. T., & Kline, W. B. (1999). The personal characteristics of effective counselors: What 10 experts think. Psychological Reports, 84(3_suppl), 1339–1344.
• Rivzi, S. L. & Steffel, L. M. (2014). A pilot study of 2 brief forms of dialectical behavior therapy skills training for emotion dysregulation in college students, Journal of American College Health, 62 (6), 434-439.
• Rowe, W., Murphy, H. B. & De Csipkes, R. A. (1975). The relationship of counselor characteristics and counseling effectiveness. Review of Educational Research, 45 (2), 231-246.
• Silver, J. A., Hughes, J. D., Bornstein, R. A. & Beversdorf, D. Q. L. (2004). Effect of anxiolytics on cognitive flexibility in problem solving. Cognitive and Behavioral Neurology, 17(2), 93-97.
• Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Jennifer Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15 (3), 194–200.
• Thompson, R. A. (1994). Emotion regulation: A theme in search of definition. Monographs of the Society for Research in Child Development, 59 (2-3), 25-52.
• Totan, T. (2015). Duygu Düzenlenme Anketi Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 3, 153-161.
• Ulaşan Özgüle, E. T. (2011). Mediating role of self-regulation between parenting. Attachment and adjustment in Middle Adolescence. (Unpublished Ph. D. Dissertation). Middle East Technical University The Graduate School Of Social Sciences, Ankara. Turkey.
• Venart, E., Vassos, S. & Pitcher-Heft, H. (2007). What Individual Counselors Can Do To Sustain Wellness. The Journal of Humanistic Counseling, Education and Development, 46 (1), 50-65.
• Walsh, F. (2002). A family resilience framework: Innovative practice applications. Family Relations, 51 (2), 130–137.
• Ward, K. (2003). Teaching resilience theory to substance abuse counselors. Journal of Teaching in the Addictions, 2 (2), 17–31.
• Weiss, E. M., Kemmler, G., Deiseinhammer, E. A., Fleischacker, W. W., Delazer, M. (2003). Sex differences in cognitive functions. Personality and Individual Differences, 35 (4), 863-875.
• Werner, E. E. (1989). High-risk children in young adulthood: A longitudinal study from birth to 32 years. American Journal of Orthopsychiatry, 59(1), 72-81.
• White, P. E., & Franzoni, J. B. (1990). A multidimensional analysis of the mental health of graduate counselors in training. Counselor Education and Supervision, 29(4), 258-267.
• Wong, C. S., Wong, P. M., & Law, K. S. (2005). The Interaction Effect of Emotional Intelligence And Emotional Labor on Job Satisfaction: A Test of Holland's Classification of Occupations. In C. Hartel, W. Zerbe & N. Ashkanasy (Eds.), Emotions in Organizational Behavior (pp. 235–250). London: Lawrence Erlbaum.
• Young, M. E. (2019). Kişisel Bir Yolculuk Olarak Yardım Etme. Yardım Sanatını Öğrenme Temel Yardım Becerileri ve Teknikleri. (Çev. G. Yüksel ve M. B. Özhan). 6. Baskıdan Çeviri. (Bacanlı, F. ve Yüksel, G., Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi
• Yuen, M., Chan, R., Lau, P., Lam, M. ve Shek, D. T. L. (2004). The counseling self-estimate inventory (COSE): Does it work in Chineese counsellors? Counseling Psychology Quarterly, 17(2), 177-194