Sosyal Bilgiler Öğretiminde İşbirlikli Öğrenme Yaklaşımının Etkisi: Meta-Sentez Çalışması

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 2, 956 - 983, 28.12.2020

Gülistan Taş , Kemal Akoğlu

https://doi.org/10.37217/tebd.790160

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı, Sosyal Bilgiler öğretiminde İşbirlikli Öğrenme yaklaşımının etkilerini konu alan, son 10 yılda Türkiye’de ve diğer ülkelerde yapılmış çalışmaların çeşitli süreçlerden geçirilerek sunulmasıdır. Meta sentez (tematik içerik analizi) yöntemi ile yürütülen araştırmaya, tam metin olarak ulaşılabilen ve çalışmada belirlenen ölçütleri sağlayan 36 araştırma, çalışma kapsamına alınarak, belirlenen ölçütler eşliğinde meta-sentez çalışması yapılmıştır. Bu doğrultuda araştırmada yer alacak olan çalışmalara ulaşabilmek amacıyla, BAU (Bahçeşehir Üniversitesi), ERIC (Education Resources Information Center), Google Scholar ve Education Source veri tabanlarında alan yazın taraması yapılmıştır. Ulaşılabilen makaleler, çeşitli değişkenler doğrultusunda incelenmiş ve “doküman analizi” tekniği kullanılarak, analiz ve sentez süreçlerinden geçirilerek derlenmiştir. Meta-sentez sonucunda, sosyal bilgiler öğretiminde yapılandırmacı yaklaşım doğrultusunda kullanılan İşbirlikli Öğrenme yöntem ve tekniklerinin, hem akademik başarı, tutum, sosyal gelişim, motivasyon ve öz-yeterlik gibi öğrenmeyi etkileyen pek çok değişken üzerinde, hem de öğrencilerin okuduğunu anlama ve kavrama düzeylerinde olumlu yönde etki ve değişikliğe yol açtığı görülmüştür. Öğrencilerin hem bireysel hem de grup düzeyinde başarılarının artması dışında, demokratik tutumlarını geliştirme, öz-denetim, tarihsel bilinç/duyarlılık ve empatik yaklaşım kazanma, çok kültürlülüğe dair kavramların öğretilmesi ve anlaşılması gibi konularda da öğrencileri geliştirici ve destekleyici olduğu bulunmuştur. Bu doğrultuda, yöntemin etkililiğine etki eden pek çok değişken vardır ve çalışma sonuçları, diğer çalışmalarla benzerlik göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

İşbirlikli öğrenme, Akademik başarı, Sosyal bilgiler, Meta-sentez çalışması

The Effect of Cooperative Learning Approach in Social Studies Teaching: Meta-Synthesis Study

Öz

The purpose of this study is to review the studies about cooperative learning approach in teaching social studies and its effects in subject areas. The studies are selected from the publications in the last 10 years in Turkey and in other countries, using various processes. Thirt-six studies, which can be accessed in full text and meet the criteria determined beforehand were included in the study conducted with the meta-synthesis (thematic content analysis) method. In this direction, in order to reach the studies that will take place in the research, literature search was made in BAU (Bahçeşehir University), ERIC (Education Resources Information Center), Google Scholar and Education Source databases. The accessible articles were examined in line with various variables and compiled by using the "document analysis" technique, passing through analysis and synthesis processes. As a result of the meta-synthesis, it was determined that the methods and techniques used in social studies teaching in line with the constructivist approach positively effected and changed many variables affecting learning, such as academic achievement, attitude, social development, motivation and self-efficacy, as well as students' reading comprehension. In addition to the increase in students' achievement at both individual and group levels, it was found that students developed their democratic attitudes, gaining self-control, historical awareness/sensitivity and empathic approach, teaching and understanding the concepts of multiculturalism. In this direction, there are many variables that influence the effectiveness of the method and the study results are similar to other studies.

Anahtar Kelimeler

Cooperative learning, Academic achievement, Social studies, Meta-synthesis study

Kaynakça

• Akbulut, G. (2013). 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde İşbirlikli Öğrenme Yöntemi (Birlikte Öğrenme ve Takım Destekli Bireyselleştirme Teknikleri)Uygulamasının Öğrenci Tutum ve Başarısına Etkisi, (Yüksek Lisans Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Muğla.
• Anderson, T. (2010). Theories for learning with emerging technologies. En G. Velesianos (Ed.), Emerging technologies in distance education. Edmonton, Canada: AU Press, Athabasca University. pp. 23-40.
• Baş, K. (2012) Sosyal Bilgiler Dersinde İşbirlikçi Öğrenme Yönteminin Yedinci Sınıf Öğrenci Başarısına Olan Etkisi, (Yüksek Lisans Tezi). Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Kilis.
• Bayık, D. (2016). 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde İşbirlikli Öğrenme Yöntemi Destekli Zihin Haritası Tekniğinin Kullanılmasının Öğrencilerin Akademik Başarılarına ve Derse Karşı Tutumuna Etkisi, (Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Elazığ.
• Bayir, O. G., & Bozkurt, M. (2018). Effectiveness of Cooperative Learning Approaches Used in the Course of Social Studies in Turkey: A Meta-Analysis Study. Online Submission, 4(10), 171–192. https://doi.org/10.5281/zenodo.1313863
• Bölükbaş, F. (2014). Jigsaw-IV Tekniğinin Yabancı Öğrencilerin Türkçedeki Temel Zamanları Öğrenmeleri Üzerindeki Etkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, Sayı: 3/3 2014 s.196-209.
• Campbell, K. & Richard A. S. (2014). Major Movements in Instructional Design. Chap. 13 in Online Distance Education: Towards a Research Agenda, edited by Olaf Zawacki-Richter, and Terry Anderson, 345-380. Edmonton: Athabasca University Press.
• Çaycı, B., Demir, M. K., Başaran, M., & Demir, M. (2007). Sosyal bilgiler dersinde işbirliğine dayalı öğrenme ile kavram öğretimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 619-630.
• Driscoll, M. P. (2012). Öğretim Süreçleri ve Öğrenme Psikolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Efe, R., Hevedanlı, M., Ketani, Ş., Çakmak Ö., ve Efe, H.A. (2008). İşbirlikli Öğrenme Teori ve Uygulama. Ankara: Eflatun Yayınevi.
• Ertmer, P. A., & Newby, T. J. (2013). Behaviorism, cognitivism, constructivism: Comparing critical features from an instructional design perspective. Performance improvement quarterly, 26(2), 43-71.
• Göncüoğlu, Ö. G. (2010). 6.sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Demokrasinin Serüveni Ünitesinin Öğretiminde Drama ve İşbirlikli Öğretim Yöntemlerinin Öğrenci Tutum ve Başarısına Etkisi, (Yüksek Lisans Tezi). Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Niğde.
• Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (2002). Learning together and alone: Overview and meta‐analysis. Asia Pacific Journal of Education, 22(1), 95-105.
• Kardaş, M.N., ve Cemal, S.(2015). İşbirlikli Öğrenme Tekniklerinin Türkçe Öğretiminde Başarı, Tutum ve Uygulamalara Yönelik Öğrenci Görüşleriyle İlişkisi. Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute. Cilt: 12/30, s.231-250
• Kaşaveklioğlu, S. (2013). 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde İşbirliğine Dayalı Öğretim Yönteminin Kullanılmasının Öğrencilerin Akademik Başarı İle Demokratik Tutum ve İnsan Hakları Algılarına Etkisi, (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Kucuk, S., Aydemir, M., Yildirim, G., Arpacik, O., & Goktas, Y. (2013). Educational technology research trends in Turkey from 1990 to 2011. Computers & Education, 68, 42-50. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2013.04.016
• Küçükilhan, S. (2013). Öğrenci Takımları-Başarı Bölümleri (ÖTBB) Tekniğinin Sosyal Bilgiler Dersindeki Akademik Başarıya ve Kalıcılığa Etkisi, (Yüksek Lisans Tezi). Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Afyon.
• Loeser, J. W. (2019). Cooperative Learning. Salem Press Encyclopedia.
• Özkan, E. (2006).Öğrenmeyi Öğret Bana. Konya: Lokomotif Medya.
• Papert, S. & Harel, I. (1991). Situating constructionism. In S. Papert & I. Harel (Eds.), Constructionism (s. 1–11). Norwood, NJ: Ablex.
• Polat, S. ve Ay, O. (2016). Meta-sentez: Kavramsal bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi- Journal of Qualitative Research in Education, 4(1), 52-64. [Online]: http://www.enadonline.com http://dx.doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.4c2s3m
• Ross, S. M., Morrison, G. R., & Lowther, D. L. (2010). Educational technology research past and present: Balancing rigor and relevance to impact school learning. Contemporary Educational Technology, 1(1), 17-35.
• Senemoglu, N. (2018). Gelisim Ögrenme ve Ögretim-Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Singh, Y.P. ve Agrawal, A. (2011). Introductıon To Co-operative Learning. Indian Streams Research Journal Vol -1 , ISSUE –2, March – 2011 ISSN:- 2230-7850.
• Slavin, R. E. (2016). Instruction Based on Cooperative Learning. In the Handbook of Research on Learning and Instruction, Eds. R Mayer and P Alexander. London: Taylor & Francis.
• Turgut, B.K. (2018). Sosyal Bilgiler Dersinde Sorumluluk, Yardımseverlik, Hak ve Özgürlüklere Saygı Değerlerinin Kazanımında İşbirlikli Öğrenme Modelinin Etkisi, (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Erzurum.
• Uslu, Ö. (2016). 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Öğrencilerin Akademik Başarısı ve Demokratik Tutumlarına Etkisi, (Yüksek Lisans Tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Burdur.
• Wall, K., Higgins, S.E., Glasner, E., Mahmout, U. ve J Gormally (2009). Teacher Enquiry as a Tool for Professional Development: Investigating Pupils’ EffectiveTalk While Learning. The Australian Educational Researcher, Volume 36/2, s.93-118.
• Warrick, W. R. (2001). Constructivism: Pre-historical to post-modern. Ways of Knowing. Final Paper. [Online]: http://www.unhas.ac.id/hasbi/LKPP/Hasbi-KBK-SOFTSKILL-UNISTAFF-SCL/Mental%20Model/constructivism.pdf
• Yaşar, Ş., Köse, T. Ç., Göz, N., ve Bayır, Ö. G. (2015). Sosyal bilgiler dersinde öğrenci merkezli öğretme-öğrenme süreçlerinin etkililiği: Bir meta analiz çalışması. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(1), 38-56.
• Yetkin, T. Ö. (2010). İlköğretim 4.Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretiminde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Öğrencilerin Akademik Başarısına ve Derse Yönelik Tutumlarına Etkisi, (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Yılar, M. B. (2015). Sosyal Bilgiler Dersinde İşbirlikli Öğrenme Yöntemlerinin Öğrencilerin Akademik Başarılarına, Demokratik Tutumlarına ve Sosyal Becerilerine Etkileri (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Erzurum.
• Yıldız, V. A., ve Kılıç, D. (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarına İlişkin Öğretmen Görüşleri: Bir Meta-sentez Çalışması. Journal of Graduate School of Social Sciences, 22.
• Yılmaz, T. (2017). İşbirlikli Öğrenmenin Ortaokul 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Öğrencilerin Akademik Başarısına ve Sosyal Katılım Becerisine Etkisi, (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Sınıf Öğretmenliği Bilim Dalı, İstanbul.
• Yılmaz, K. (2011). The cognitive perspective on learning: Its theoretical underpinnings and implications for classroom practices. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 84(5), 204-212.