Analysis of Studies on Power Resources of School Administrators in Türkiye: A Descriptive Content Analysis

Yıl 2022, Cilt: 20 Sayı: 2, 679 - 700, 31.08.2022

Emre Sönmez Emine Doğan

https://doi.org/10.37217/tebd.1081902

Cited By: 1

Öz

This research aims to analyze comprehensively and holistically the thesis and article studies on power sources used by school administrators in Türkiye between 2003-2021. The descriptive content analysis method was used in the research. A total of 78 studies, including 48 dissertations and 30 articles, met the inclusion criteria. In order to evaluate the related studies according to various variables, a coding form was created, the collected data were transferred to the Excel program, and the frequency and percentage values of the obtained categories were given. Studies on power supplies used by school administrators mainly were carried out between 2015-2018, in the Aegean and Istanbul regions, in different school types and with a single author. Methodologically, quantitative research method, relational screening design, questionnaire type data collection tool, simple random sampling method, and predictive analysis technique were used in the studies. Along with the power sources of school administrators, organizational behavior study areas such as organizational silence, cynicism, and commitment were mostly investigated. It has been suggested that researchers triangulate methodologically and conduct comprehensive studies.

Anahtar Kelimeler

Power Resources, School Administrators, Descriptive Content Analysis

Türkiye’de Okul Yöneticilerinin Güç Kaynakları Üzerine Gerçekleştirilen Çalışmaların İncelenmesi: Bir Betimsel İçerik Analizi

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de 2003-2021 yılları arasında okul yöneticilerinin kullandıklarını güç kaynakları konusunda yapılan tez ve makale çalışmalarını kapsamlı ve bütüncül bir şekilde analiz etmektir. Araştırmada betimsel içerik analizi yöntemi kullanıldı. Araştırmada, dâhil etme kriterlerine uyan 48’i tez ve 30’u makale olmak üzere 78 çalışma incelendi. İlgili çalışmaları çeşitli değişkenlere göre değerlendirmek amacıyla kodlama formu oluşturuldu, toplanan veriler Excel programına aktarıldı ve elde edilen kategorilerin frekans ve yüzde değerleri verildi. Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları konulu çalışmaların, çoğunlukla 2015-2018 yılları arasında, Ege ve İstanbul bölgelerinde, farklı okul türlerinde ve tek yazarlı olarak gerçekleştirildiği görüldü. Çalışmalarda metodolojik olarak genellikle nicel araştırma yöntemi, ilişkisel tarama deseni, anket tipi veri toplama aracı, basit seçkisiz örneklem belirleme yöntemi ve kestirimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Okul yöneticilerinin güç kaynaklarıyla birlikte en çok örgütsel sessizlik, sinizm ve bağlılık gibi örgütsel davranış çalışma alanları araştırılmıştır. Araştırmacılara metodolojik olarak çeşitlemeye gidilmesi ve kapsamlı çalışmalar yapılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Güç Kaynakları, Okul Yöneticileri, Betimsel İçerik Analizi

Kaynakça

• Alga, E. (2017). Örgütlerde algılanan liderlik tarzlarının çalışanların tükenmişliğine etkisi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (28), 98-124.
• Altınkurt, Y. & Yılmaz, K. (2012). Okul Yöneticilerinin kullandığı güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(3), 1833-1852.
• Altınkurt, Y., Yılmaz, K., Erol, E. & Salalı, E. T. (2014). Relationship between school principals’ use of power sources and teachers’ organizational cynicism perceptions. Journal of Teacher Education and Educators, 3(1), 25-52.
• Amare, M. (2020). School principal power source, leadership style and teacher commitment in government secondary schools of south nations, nationalities and people‘s regional state: Nexus and challenges in focus. (Doktora tezi). Addis Ababa University, Department of Educational Planning and Management, Ethiopa. http://etd.aau.edu.et/handle/123456789/22326 sayfasından erişilmiştir.
• Aslanargun, E. (2009). İlköğretim ve lise müdürlerinin okul yönetiminde kullandığı güç türleri. (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Aşan, Ö. & Aydın, E. M. (2006). Güç ve politika. H. Can (Ed.) Örgütsel davranış içinde (s. 328-358). İstanbul: Arıkan.
• Aydın, Ş. & Coşkun, R. (2007). Örgütsel güce ilişkin eleştirel bir çözümleme. Akademik İncelemeler, 2(2), 97-128.
• Bakan, İ. & Büyükbeşe, T. (2010). Liderlik türleri ve güç kaynaklarına ilişkin mevcut gelecek durum karşılaştırması: Eğitim kurumu yöneticilerinin algılarına dayalı bir alan araştırması. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(19), 73-84.
• Baş, F. & Özturan-Sağırlı, M. (2017). Türkiye’de eğitim alanında üstbiliş odaklı yapılan makalelere yönelik bir içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 42(192), 1-33.
• Bennis, W. & Nanus, B. (1985). Leaders: The strategies for taking charge. New York: Harper & Row.
• Boonstra, J. J. & Bennebroek-Gravenhorst, K. M. (2010). Power dynamics and organizational change: A comparison of perspectives. European Journal of Work and Organizational Psychology, 7(2), 97-120.
• Buchanan, D. A. & Huczynski, A. A. (2017). Organizational behaviour. London: Pearson.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi
• Çalık, M. & Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38.
• Davies, P. (2000). The relevance of systematic reviews to educational policy and practice. Oxford Review of Education, 26(3-4), 365-378. https://doi.org/10.1080/713688543 sayfasından erişilmiştir.
• Demirel, G. Ö. (2012). Okul müdürlerinin güç kaynaklarını kullanma stilleri ve müdür desteğinin kurumsal vatandaşlık davranışıyla ilişkisi (Ankara ili örneği). (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Demirtaş, H. & Güneş, H. (2002). Eğitim yönetimi ve denetimi sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Diş, O. (2015). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile örgüt iklimi arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Erchul, W. P. & Raven, B. H. (1997). Social power in school consultation: A contemporary view of French and Raven's bases of power model. Journal of School Psychology, 35(2), 137-171. https://doi.org/10.1016/S0022-4405(97)00002-2 sayfasından erişilmiştir.
• French, J. P. & Raven, B. (1959). The bases of social power. In Dorwin Cartwright (Ed.), Studies in social power. Michigan-Ann Arbor: Institute for Social Research.
• Gale, B. (2009). Leadership styles and bases of power. Encyclopedia of Management. https://www.encyclopedia.com/management/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/leadership-styles-and-bases-power sayfasından erişilmiştir.
• Gökmen, Ö. F., Uysal, M., Yaşar, H., Kırksekiz, A., Güvendi, G. M. & Horzum, M. B. (2017). Türkiye’de 2005-2014 yılları arasında yayınlanan uzaktan eğitim tezlerindeki yöntemsel eğilimler: Bir içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 42(189), 1-25.
• Gövez, E. (2013). Örgütsel sinizm ve dönüştürücü/etkileşimci liderlik arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Hitt, M. A., Black, J. S. & Porter, L. W. (2005). Management (International ed.). USA: Pearson Prentice Hall.
• Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2012). Eğitim yönetimi teori, araştırma ve uygulama. (Çev. S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Johnson, C. S. & Lammers, J. (2012). The powerful disregard social comparison information. Journal Of Experimental Social Psychology, 48(1), 329-334. https://doi.org/10.1016/j.jesp.2011.10.010 sayfasından erişilmiştir.
• Karadağ, E. (2009). Eğitim bilimleri alanında yapılmış doktora tezlerinin tematik açıdan incelemesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 75-87.
• Karadağ, E. & Bektaş, F. (2013). The analysis of relationship between organizational power and organizational trust. European Online Journal of Natural and Social Sciences, 2(4), 597-600.
• Keskin, E. (2021). Okul müdürlerinin kullandıkları güç türleri ile öğretmenlerin özerklik davranışları arasındaki ilişki (İzmir ili örneği). (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Koşar, D. (2018). Türkiye’deki örgütsel vatandaşlık davranışı konulu tezlerin incelenmesi: Bir içerik analizi çalışması. GEFAD, 38(2), 779-802.
• Koşar, D., Er, E., Kılınç, A. Ç. & Koşar, S. (2017). Öğretmen liderliğine ilişkin yapılan çalışmaların incelenmesi: Bir içerik analizi çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(7), 29-46. https://doi.org/10.29129/inujgse.317712 sayfasından erişilmiştir.
• Koşar, S. & Çalık, T. (2011). Okul yöneticilerinin yönetimde gücü kullanma stilleri ile örgüt kültürü arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(4), 581-603.
• Koşar, S. & Sezgin, F. (2010). İlköğretim okulu müdürlerinin güç stilleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 273-296.
• Köse, A. & Uzun, M. (2018). Kendini işe verme ile algılanan örgütsel adalet arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(3), 483-528.
• Kreitner, R. & Kinicki, A. (1998). Organizational behavior. Usa: McGraw-Hill.
• Levent, F., Özdemir, N. & Akpolat, T. (2018). Why is there a disequilibrium between power and trust in educational settings? IAFOR Journal of Education 6(1), 91-102.
• Lines, R. (2007). Using power to install strategy: The relationships between expert power, position power, influence tactics and implementation success. Journal of Change Management, 7(2), 143-170. https://doi.org/10.1080/14697010701531657 sayfasından erişilmiştir.
• Luthans, F. (2011). Organizational behavior (11. b.). New York, NY: McGraw-Hill.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook (2. b.). USA: SAGE.
• MEB. (2014). Millî eğitim bakanlığı okul öncesi eğitim ve ilköğretim kurumları yönetmeliği. http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1703.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Nartgün, Ş. S. (2016). Teachers’ opinions about power sources in schools. Anthropologist, 24(1), 325-332. http://dx.doi.org/10.1080/09720073.2016.11892022 sayfasından erişilmiştir.
• Northouse, P. G. (2016). Leadership: Theory and practice (7. b.). CA: SAGE Publications
• Omisore, B. O. & Nweke, A. N. (2014). The Influence of power and politics in organizations (Part 1). International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 4(7), 164-183.
• Pars, M. Ş. (2017). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Peker, Ö. & Aytürk N. (2000). Etkili yönetim becerileri. Ankara: Yargı Yayınevi.
• Perry, E. L., Schmidtke, J. M. & Kulk, C. T. (1998). Propensity to sexually harass: An exploration of gender differences. Sex Roles. 38(516), 443-460.
• Podsakoff, P. M. & Schriesheim, C. A. (1985). Field studies of French and Raven's bases of power: Critique, reanalysis, and suggestions for future research. Psychological Bulletin, 97(3), 387-411. https://doi.org/10.1037/0033-2909.97.3.387 sayfasından erişilmiştir.
• Rahim, M. (1986). Some psychometric properties of two measures of French and Raven bases of power. The Journal of Psychology, 120(5), 465-472. http://dx.doi.org/10.1080/00223980.1986.9915478 sayfasından erişilmiştir.
• Raven, B. H. (1992). A power/interaction model of interpersonal influence: French and Raven thirty years later. Journal of Social Behavior and Personality, 7(2), 217.
• Raven, B. H. (2008). The bases of power and the power/interaction model of interpersonal influence. Analyses of Social Issues and Public Policy, 8(1), 1-22. https://doi.org/10.1111/j.1530-2415.2008.00159.x sayfasından erişilmiştir.
• Schriesheim, C. A., Hinkin, T. R. & Podsakoff, P. M. (1991). Can ipsative and single-item measures produce erroneous results in field studies of French and Raven's (1959) five bases of power? An empirical investigation. Journal of Applied Psychology, 76(1), 106. https://doi.org/10.1037/0021-9010.76.1.106 sayfasından erişilmiştir.
• Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M. & Dündar, H. (2014). Eğitim ve bilim dergisinde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: İçerik analizi. Eğitim ve Bilim, 39(173), 430-453.
• Sert, G., Kurtoğlu, M., Akıncı, A. & Seferoğlu, S. S. (2012, Şubat). Öğretmenlerin teknoloji kullanma durumlarını inceleyen araştırmalara bir bakış: Bir içerik analizi çalışması. Akademik Bilişim, 1-3 Şubat 2012, Uşak Üniversitesi, Uşak.
• Sezgin, F. & Sönmez, E. (2018). Systematic investigation of organizational culture and climate studies: A content analysis. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 19(1), 257-275. https://doi.org/10.17679/inuefd.330928 sayfasından erişilmiştir.
• Tavşancıl, E. & Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon.
• Tosi, H. L., Misangyi, V. F. & Fanelli, A. (2004). CEO charisma, compensation, and firm performance. Leadership Quarterly, 15(3), 405-420. http://dx.doi.org/10.1016/j.leaqua.2004.02.010 sayfasından erişilmiştir.
• Uğur, S. S. (2016). Kişilik tipolojilerine göre çalışanların örgütsel sessizlik algılamaları: Kamu ve özel kesimde bir araştırma. (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Üstün, S. (2013). İlkokul kurum yöneticilerinin güç tipi tercihleri: mersin ili merkez ilçelerinde örnek bir uygulama. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yılmaz, K. & Altınkurt, Y. (2012). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 385-402.
• Yukl, G. (1989). Managerial leadership: A review of theory and research. Journal of Management, 15(2), 251-289. http://dx.doi.org/10.1177/014920638901500207 sayfasından erişilmiştir.
• Yukl, G. A. (2013). Leadership in organizations (8. b.). London: Prentice Hall.