YEŞİL GÖZLÜ KARDAN ADAM'IN ANLATIM TEKNİKLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2023, , 1159 - 1173, 15.09.2023

Nurullah Aydın , M. Abdullah Arslan

https://doi.org/10.7884/teke.1279515

Öz

Bir metinde ele alınan konuyu öykülemeye yarayan anlatım teknikleri; anlatının çok katmanlı, çok anlamlı ve çağrışım değeri açısından zengin bir yapıya dönüşmesine katkı sağlar. Bu sayede de anlatıdan özgün bir öykü ortaya çıkar. Çocukların gelişim seviyeleri de dikkate alınarak yazılan özgün öykü kitapları yoluyla kendisini kurmaca bir dünyanın içinde bulan çocuk okuyucunun merak duygusu harekete geçer. Bu durum, çocuk okuyucuların düşünme becerileri ile yaratıcılıklarının gelişmesini sağlar. Çalışmada Tacettin Şimşek’in Yeşil Gözlü Kardan Adam adlı kitabında yer alan öyküler, anlatım teknikleri açısından incelenmiştir. Öykülerde kullanılan anlatım teknikleri doküman analizi yoluyla incelenmiştir. İnceleme sonunda söz konusu kitapta özellikle göstermeye dayalı günümüz öykü tekniklerinin kullanıldığı, bu teknikler sayesinde öğrencilerin dil ve düşünme becerilerinin gelişimine katkı sunan, yaratıcılıklarını besleyen özgün öykü örneklerinin ortaya konulduğu görülmektedir. Çalışma sonunda kitapta yer alan öykülerden ilk ve ortaokul öğrencilerine yönelik hazırlanan Türkçe kitaplarında ve yaratıcı yazma dersine yönelik hazırlanan ders kitaplarında yararlanılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Anlatım teknikleri, çocuk öykü kitabı, Yeşil Gözlü Kardan Adam, dil gelişimi

EXAMINATION OF YEŞİL GÖZLÜ KARDAN ADAM TERMS OF NARRATIVE TECHNIQUES

Öz

The narrative techniques used to present a topic in a text contribute to the creation of a rich, multi-layered structure that is imbued with meaning and evokes powerful associations, thereby enhancing the narrative. Thus, an original story emerges from the narrative. The curiosity of the child reader, who finds himself in a fictional world, is activated through original story books written considering the developmental levels of children. This allows child readers to develop their thinking skills and creativity. Within this study, the stories in Tacettin Şimşek's book 'Yeşil Gözlü Kardan Adam' were analyzed in terms of their narrative techniques. Upon examination, it can be observed that the aforementioned book utilizes contemporary narrative techniques that rely on showing, which in turn results in the presentation of unique story examples.
These examples contribute to the development of language and thinking skills in students and nurture their creativity. After the study, it is recommended that the stories in the book be used in Turkish language books prepared for primary and secondary school students, as well as in textbooks prepared for creative writing courses.

Anahtar Kelimeler

Narrative techniques, children, Yeşil Gözlü Kardan Adam, language development

Kaynakça

• Altheide, D. (1996). Process of document analysis. D. Altheide (Ed.) In Qualitative media analysis. Thousand Oaks: Sage Publications.
• Atik, A. (2020). Dijital ses ve görüntü düzenlemede temel kavramlar. A. Ata (Ed.). Dijital ses ve görüntü düzenleme teknikleri (4-27). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
• Ay, İ. (2018). Yaşar Kemal’in “Sarı Sıcak” adlı hikâyesinde metnin iç işleyişinde bir gösterge birimi olarak leitmotiv tekniği. Route Educational and Social Science Journal, 5(10), 1052-1060.https://www.ressjournal.com/Makaleler/ 1600669725_52%20 20İlknur%20 adresinden edinilmiştir.
• Bal, M., & Van Boheemen, C. (2009). Narratology: Introduction to the theory of narrative. Ontario: University of Toronto Press.
• Başkan, A. (2019). Yedinci sınıf öğrencilerinin öyküleyici metin yazma becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 453-467. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/749875 adresinden edinilmiştir.
• Baykoç, F. B. (2021). Mahrem ve Kırmızı Zaman romanlarında birtakım postmodern anlatım teknikleri. Turkish Journal of Social Research, 25(3), 779-792. eds.p.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=a9935284-c7ca-4071-a5cf-1202a9e11e33%40redis adresinden edinilmiştir.
• Bergman, I. (2012). Sinematografi insan yüzüdür. (S. Özgül çev.). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Brown, B. (2008). Sinematografi-kuram ve uygulama. (S. Taylanar çev.). İstanbul: Hil Yayınları.
• Chatman, S. B. (1980). Story and discourse: Narrative structure in fiction and film. Ithaca, NYC: Cornell university press.
• Creswell, J. W. (2014). A concise introduction to mixed methods research. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Çağlar, E., & Yılmaz, O. (2022). Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerde “düşünme” ye ilişkin görünümler. EKEV Akademi Dergisi, (89), 51-68. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2553125 adresinden edinilmiştir.
• Deleuze, G. (1989). Cinema 2: The time image. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Doğan, N. (2013). Nicel ve nitel araştırma yöntemleri. H. Atılgan (Ed.), Davranışların ölçülmesi (81-118). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Doğan, Ö., & Caferova, A. (2015), “Necil Kazım Akses’in Minyatürler isimli solo piyano eserinde izlenimcilik etkisi. E-Journal of New World Sciences Academy 10(1), 31-44. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/186636 adresinden edinilmiştir.
• Eagleton, T. (2011). Literary theory: An introduction. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
• Elmas, N. (2011). Romana doğru: Ahmet Mithat Efendi'nin eserlerinde roman/hikâye terminolojisi: inceleme. Konya: Çizgi Kitabevi.
• France, C. M., & Uhlin, B. D. (2006). Narrative as an outcome domain in psychosis. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 79(1), 53-67. Retrieved From https://bpspsychub.onlinelibrary.wiley.com/doi/pdfdirect/10.1348/147608305X41001
• Gariper, C., & Küçükcoşkun, Y. (2007). Mustafa Necati Sepetçioğlu’nun Darağacı romanında Şeyh Bedreddin imgesinin dönüşümü. Erdem, 17(49), 151-182. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/671774 adresinden edinilmiştir.
• Grenby, M. O. (2009). The origins of children’s literatüre, M. O. Grenby & A. Inmel (Eds.), in Children’s Literature (pp. 3-18). Cambridge: Cambridge University Press.
• Gündüz, O. (1997). Meşrutiyet romanında yapı ve tema I-II. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Gündüz, O. (2012). İhsan Oktay Anar’ın kurgu dünyası (2. baskı). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Güven, E. B. (2020). Romanda postmodern ögeler. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 19, 378-386. doi: 10.29000/rumelide.752364.
• Herman, D. (2009). Basic elements of narrative. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
• Hikel, M. N. (1990). The theory and practice of the frame story as narrative device: Boccaccio’s Decameron as paradigm. (Doctoral thesis). Washington: University of Washington. (Thesis no. 5903281)
• Iser, W. (1980). Interaction between text and reader. S.r. Suleiman & I. Crosman (Eds.), in The Reader in the Text: Essays on Audience and Interpretation (pp. 106-119). Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Karabulut, M. (2012). Edebi metinlerde dil ve üslup incelemeleri ve Edip Cansever’in dil ve üslubunda psikolojik unsurlar [Sözlü bildiri]. VII. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri, Türk Dil Kurumu, 24-28 Eylül 2012, Ankara, 1611-1629.
• Karakuş, A. (2022). Tarih, roman ve gerçeklik. (2. Baskı). İstanbul: Kitabevi
• Kaya, B. (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7 ders kitabı. İstanbul: Dersdestek Yayıncılık.
• Kaya, M. (2020). Metin uzunluklarının öğrenci başarısına etkisi ve öğrencilerin metin uzunluklarıyla ilgili görüşlerinin değerlendirilmesi. Electronic Turkish Studies, 15(1), 345-361. https://eds.p.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=16620c3b-6f8c-44a6-a7af-9b6eba3b597d%40redis adresinden edinilmiştir.
• Keen, S. (2006). A theory of narrative empathy. Narrative, 14(3), 207-236. Retrieved from https://www.jstor.org/stable/pdf/20107388.pdf
• Korkmaz, R., & Deveci, M. (2011). Türk edebiyatında yeni bir tür: Küçürek öykü. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Neumann, W. L. (2012). Basics of social research: Qualitative and quantitative approaches (3rd ed.). Boston, MA: Pearson.
• Pilav, S., & Oğuz, M. (2013). Türkçe ders kitaplarında yer alan metin türleri üzerine bir araştırma. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 16-30. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/181064 adresinden edinilmiştir.
• Reynolds, K. (2011). Children's literature: A very short introduction. New York, NY: Oxford University Press.
• Sadoski, M., Goetz, E. T., & Kangiser, S. (1988). Imagination in story response: Relationships between imagery, affect, and structural importance. Reading Research Quarterly, 320-336. Retrieved from https://www.jstor.org/stable/pdf/748045.pdf
• Sazyek, H. (2015). Roman terimleri sözlüğü (2. baskı). Ankara: Hece Yayınları.
• Şahbaz, N. K. (2008). Çocuk edebiyatında ihmal edilmiş bir edebî tür: deneme. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 189-203. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/92330 adresinden edinilmiştir.
• Şeref, İ., Karagöz, B., & Kaşaveklioğlu, G. (2019). Bir akademisyenin çocuk edebiyatına katkısı: yeşil gözlü kardan adam’da bağlaşıklık, bağdaşıklık ve üst yapı görünümleri. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 8(2), 1050-1070. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/734948 adresinden edinilmiştir.
• Şimşek, T. (2002). Çocuk edebiyatı. İstanbul: Suna Yayınları.
• Şimşek, T. (2011). Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı el kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Şimşek, T. (2016). Okul Öncesinde çocuk edebiyatı ve medya. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Şimşek, T. (2017). Yeşil gözlü kardan adam. İstanbul: Uçan At Yayınları.
• Şimşek, T., Aydın, N. & Çetin, D.Y. (2021). İmge kovanı: İmgeden düşünceye. Grafiker Yayınları.
• Şimşek, T., Aydın, N. & Çetin, D.Y. (2021). İmge kovanı: İmgeden düşünceye. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Tekin, M. (2001). Roman sanatı: Romanın unsurları. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Temizkan, M. (2013). İlkögretim 6-8. sınıf Türkçe öğretmen kılavuz kitaplarındaki yazma yöntemleri üzerine bir inceleme (MEB Yayınları Örneği). Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(5), 95-124. https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423875323.pdf adresinden edinilmiştir.
• Temizkan, M., Atasoy, A. (2014). Türkçe ders kitaplarında yer alan hikâye türündeki metinlerin üst yapı açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (Teke) Dergisi, 3(3), 210-237. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/136956 adresinden edinilmiştir.
• Tepebaşılı, F. (2012). Roman incelemesine giriş: notlar-açıklamalar-örnekler. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Tosun, N. (2014). Modern Öykü Kuramı. (2. Baskı). Ankara: Hece Yayınları
• Uzuner Y, S. (2020). Çocuk kitaplarında kültür aktarımı: Yeşil gözlü kardan adam örneği. VII. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 23-24 Ekim 2020, Kars, 235-242.
• Vardar, T., & Kınık, M. (2021). Sanat tarihine geçmiş eserlerin, günümüz sanatsal tasarımlarına etkilerinin pastiş ve parodi kavramları çerçevesinde değerlendirilmesi. Konya Sanat, (4), 17-28. doi: 10.5118/konsan.2021.9
• Vygotsky, L. (2021). Düşünme ve konuşma. (B. Akın çev.). İstanbul: Doruk Yayınları.
• Wiltsher, N., & Meskin, A. (2016). Art and imagination. A. Kind (Ed.). In The Routledge handbook of philosophy of imagination (pp. 179-191). Abingdon: Routledge. Wood, J. (2009). How fiction works. London: Vintage.
• Yeşil, R. (2014). Nicel ve nitel araştırma yöntemleri R. Y. Kıncal (eds.), Bilimsel araştırma yöntemleri (51-81). Ankara: Nobel
• Yıldız, N., & Çeçen, M. A. (2015). Dinleme kaynağının altıncı sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama becerilerine etkisi. Dil ve Edebiyat Egitimi Dergisi, 15, 120-133.